Από την Megan Redshaw J.D.
Νέα έρευνα δηλώνει ότι η χρήση στοματικού διαλύματος με μάτσα, μια ψιλή πούδρα από πράσινο τσάι, μπορεί να αποτρέψει και να θεραπεύσει την φλεγμονώδη ουλίτιδα.
Σε αναφορά του Microbiology Spectrum στις 21 Μαΐου, ερευνητές από την Ιαπωνία ανακάλυψαν ότι το μάτσα καταστέλλει την ανάπτυξη του Porphyromonas gingivalis (P. Gingivalis) – ένα είδος βακτηρίου που προκαλεί περιοδοντίτιδα.
Περιοδοντίτιδα, ή αλλιώς ουλίτιδα, είναι μια σοβαρή λοίμωξη της στοματικής κοιλότητας η οποία προκαλείται από κακή στοματική υγιεινή. Κατά την κατάσταση αυτή δημιουργείται ένα κολλώδες στρώμα από αναερόβια βακτήρια στα δόντια και αν δεν θεραπευτεί θα καταστρέψει τους υποστηρικτικούς ιστούς και τα οστά.
Στην αρχική τους έρευνα, διεξήγαγαν πειράματα in vitro για να δοκιμάσουν την αποτελεσματικότητα του διαλύματος μάτσα ενάντια σε 16 είδη βακτηριδίων που υπάρχουν στο στόμα, συμπεριλαμβανομένων και τριών στελεχών του βακτηρίου P. Gingivalis. Αφού εκτέθηκαν για δύο ώρες στο διάλυμα, σχεδόν όλα τα κύτταρα του βακτηρίου P. Gingivalis σκοτώθηκαν. Ύστερα από τέσσερις ώρες, όλα τα κύτταρα είχαν πεθάνει, υποδηλώνοντας ότι το μάτσα καταστέλλει την βακτηριακή ανάπτυξη και έχει βακτηριοκτόνες ιδιότητες.
Σε δεύτερη κλινική μελέτη, οι ίδιοι ερευνητές χώρισαν 45 άτομα με χρόνια περιοδοντίτιδα σε τρεις ομάδες και έδωσαν σε κάθε μια από αυτές είτε ένυδρο αζουλενοσουλφονικό νάτριο, σκόνη από τσάι κριθαριού ή πούδρα μάτσα για να εκτιμήσουν, αν το στοματικό διάλυμα από αυτά μπορούσε να εξολοθρεύσει το βακτήριο P. Gingivalis στην στοματική κοιλότητα.
Οι συμμετέχοντες ετοίμασαν τα διαλύματα στο σπίτι σύμφωνα με συγκεκριμένες συγκεντρώσεις νερού και ξέπλυναν το στόμα τους δύο φορές την ημέρα με 10ml για έναν μήνα. Μετά το ξέπλυμα, απέφευγαν να φάνε ή να πιούν για 30 λεπτά.
Οι ερευνητές βρήκαν πως οι συμμετέχοντες της ομάδας μάτσα είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα του βακτηρίου P. Gingivalis στο σάλιο τους στο τέλος της μελέτης σε σύγκριση με τις άλλες ομάδες.
Παρότι δεν είναι η πρώτη αναφορά που βρίσκει ότι τα μίγματα με βάση το τσάι έχουν αντιμικροβιακές επιδράσεις κατά το βακτήριο P. Gingivalis, οι συγγραφείς λένε πως η μελέτη τους υποστηρίζει την χρήση μάτσα ως σχέδιο πρόληψης ή θεραπείας για άτομα με περιοδοντίτιδα.
Διαφορές μάτσα και πράσινου τσαγιού
Το μάτσα, όπως και το πράσινο, το μαύρο και το τσάι ούλονγκ, παράγεται από το φυτό Camellia sinensis. Ωστόσο διαφέρουν στον τρόπο καλλιέργειας, επεξεργασίας και προετοιμασίας. Για παράδειγμα, τα φύλλα του πράσινου τσαγιού δεν προστατεύονται από την απευθείας έκθεση στο φως του ήλιου πριν την συλλογή με αποτέλεσμα να έχουν πιο ανοιχτό πράσινο χρώμα και διαφορετικά διατροφικά χαρακτηριστικά. Το πράσινο τσάι παρασκευάζεται με το μούλιασμα ολόκληρου του φύλλου σε καυτό νερό και ύστερα αφαιρείται πριν την λήψη.
Το μάτσα προέρχεται από το ίδιο φυτό το οποίο καλλιεργείται στην σκιά για αρκετές εβδομάδες πριν την συγκομιδή. Αυτή η μέθοδος προστατεύει τα νεαρά φύλλα από τον ήλιο και αυξάνει την συγκέντρωση βιολογικά ενεργών συστατικών όπως την χλωροφύλλη, την καφεΐνη, την θεανίνη και τις κατεχίνες. Στη συνέχεια τα φύλλα αλέθονται σε μορφή πούδρας και γίνονται ένα με το νερό.
Παρότι το μάτσα έχει λιγότερες κατεχίνες σε σχέση με άλλα τσάι από το ίδιο φυτό, μόλις διαλυθεί στο νερό παράγει την τριπλάσια ποσότητα κατεχίνων από τα φύλλα του πράσινου τσαγιού. Συγκριτικά με το πράσινο τσάι, τα θρεπτικά συστατικά στο μάτσα είναι πιο άμεσα διαθέσιμα και υψηλότερα σε περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά, καφεΐνη και αμινοξέα.
Κατεχίνες και η βακτηριοκτόνα δράση τους
Μελέτες υποδεικνύουν πως οι κατεχίνες στο μάτσα μπορούν να εξηγήσουν την βακτηριοκτόνα δράση που έχουν παρατηρήσει οι ερευνητές. Οι κατεχίνες είναι οι βασικές πολυφαινόλες και οι αντιοξειδωτικοί παράγοντες που βρίσκονται στα φύλλα του φυτού του τσαγιού, οι οποίες δίνουν τις αντιμικροβιακές και άλλες ωφέλιμες ιδιότητες σε αυτό. Οι μέθοδοι προετοιμασίας του φυτού και οι διαφορές σε ποικιλία, προέλευση και συνθήκες ανάπτυξης επηρεάζουν την ποσότητα και ποιότητα των κατεχίνων.
Σύμφωνα με έρευνα του Μαΐου 2021 στο περιοδικό Pathogens, μελέτες in vitro έδειξαν πως οι κατεχίνες έχουν αντιμικροβιακή επίδραση τόσο στα gram-θετικά όσο και στα gram-αρνητικά βακτήρια. Αυτά προκαλούν διαφόρων ειδών λοιμώξεις και αντιδρούν σε διαφόρων ειδών αντιβιοτικά. Άλλες μελέτες έχουν δείξει πως οι κατεχίνες είναι αποτελεσματικές κατά των ιών και μπορούν να δράσουν σε συνεργασία με ορισμένα αντιβιοτικά ενάντια στα βακτήρια τα οποία είναι ανθεκτικά σε αυτά.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Applied Microbiology βρήκε πως η επιγαλλοκατεχίνη (epigallocatechin gallate), η πιο άφθονη και ισχυρή κατεχίνη στο πράσινο τσάι, μπορεί να καταστρέψει τα λεπτά στρώματα P. gingivalis και να καταστείλει τον σχηματισμό αυτών, τα οποία σε διαφορετική περίπτωση μπορούν να αφαιρεθούν μονάχα μηχανικά.
Παρά τις ωφέλιμες ιδιότητές τους, οι κατεχίνες δεν χρησιμοποιούνται ευρέως ως θεραπευτικοί παράγοντες λόγω της χαμηλής απορροφητικότητας τους, της χαμηλής βιοδιαθεσιμότητας και του ραγδαίου εκφυλισμού τους. Ωστόσο, επιστήμονες χρησιμοποιούν νανοβιοτεχνολογία για να παρακάμψουν αυτούς τους περιορισμούς.
Για παράδειγμα, σε μια μελέτη τον Ιούνιο 2023 που δημοσιοποιήθηκε στο περιοδικό Biomedicines, ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα τζελ νανοκατεχίνων για να ελέγξουν την αντιμικροβιακή δράση των κατεχίνων κατά των στελεχών P. Gingivalis που ελήφθησαν από ασθενείς με περιοδοντίτιδα. Βρήκαν ότι συγκεκριμένα νανοσωματίδια κατεχίνων έδειξαν αντιμικροβιακή δράση ανάλογη με την χλωρεξιδίνη (chlorhexidine), ένα διαδεδομένο αντισηπτικό που χρησιμοποιείται για την θεραπεία στοματικών λοιμώξεων, υποδηλώνοντας ότι τα νανοσωματίδια κατεχίνων ίσως είναι μια “ισχυρή αντιμικροβιακή” θεραπεία για την περιοδοντίτιδα.
