Αμερικανικές διαδικτυακές πλατφόρμες που βασίζονται στις προστασίες της πρώτης τροπολογίας του Αμερικανικού Συντάγματος περί ελευθερίας του λόγου, βρίσκονται αντιμέτωπες με τις αυστηρές διατάξεις του νέου βρετανικού Νόμου περί Διαδικτυακής Ασφάλειας (Online Safety Act – OSA), που μπορεί ακόμη και να οδηγήσει στον αποκλεισμό τους από το βρετανικό διαδίκτυο.
Ο νόμος αυτός, που χαρακτηρίστηκε από τη Βρετανική κυβέρνηση ως ο πρώτος του είδους του παγκοσμίως για την ασφάλεια στο διαδίκτυο, τέθηκε σε ισχύ τον Οκτώβριο του 2023, ενώ η εφαρμογή των μέτρων κατά του παράνομου περιεχομένου ξεκίνησε στις 17 Μαρτίου 2025. Ο OSA υποχρεώνει τις πλατφόρμες να λαμβάνουν μέτρα προστασίας των Βρετανών χρηστών απέναντι σε εγκληματικό περιεχόμενο, με εκτεταμένες συνέπειες για τη λειτουργία τους.
Η αμερικανική πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Gab αυτοπροβάλλεται ως υπέρμαχος της ελευθερίας έκφρασης. Σύμφωνα με ανάρτηση του CEO της Gab, Άντριου Τόρμπα, στις 26 Μαρτίου, το Λονδίνο κάλεσε επισήμως την πλατφόρμα να συμμορφωθεί με το καθεστώς λογοκρισίας που θεσπίζεται μέσω του OSA. Αν και η εταιρεία δεν έχει καμία νομική παρουσία στο Ηνωμένο Βασίλειο, η αρμόδια ρυθμιστική αρχή Ofcom την ενημέρωσε ότι οφείλει να συμμορφωθεί.
Ο νόμος απαιτεί από υπηρεσίες που επιτρέπουν διάδραση μεταξύ χρηστών να υποβάλλουν εκτίμηση κινδύνου για παράνομο περιεχόμενο στην Ofcom μέχρι τις 31 Μαρτίου, αλλιώς κινδυνεύουν με πρόστιμα που αγγίζουν τα 18 εκατομμύρια λίρες, ή το 10% του ετήσιου τζίρου τους, όπως και με δικαστικές αποφάσεις αποκλεισμού των ιστοσελίδων τους στη χώρα.
Η Gab αρνήθηκε κατηγορηματικά να συμμορφωθεί. «Δεν θα υποκύψουμε ούτε θα πληρώσουμε έστω και ένα σεντ», δήλωσε ξεκάθαρα ο Τόρμπα. Νομικοί εκπρόσωποι της Gab χαρακτήρισαν τον νέο νόμο ως «εκτός δικαιοδοσίας», υπογραμμίζοντας ότι η πλατφόρμα λειτουργεί αποκλειστικά στις ΗΠΑ και προστατεύεται από την πρώτη τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος.
Η Gab και παλιότερα είχε αντιμετωπίσει προβλήματα, όταν το 2018 αποκόπηκε από υπηρεσίες πληρωμών καθώς ο δράστης μιας ένοπλης επίθεσης σε συναγωγή στο Πίτσμπεργκ είχε ανεβάσει αντισημιτικά σχόλια στο σάιτ. Παρομοίως, το 2022 αρνήθηκε να συνεργαστεί με τις γερμανικές αρχές, οι οποίες απαιτούσαν προσωπικά δεδομένα χρήστη που είχε κάνει προσβλητικό σχόλιο για πολιτικό.
Η Gab δεν είναι η μόνη πλατφόρμα που αντιδρά στον OSA. Το φόρουμ Kiwifarms επίσης έλαβε επιστολή από την Ofcom, ανακοινώνοντας πλέον αποκλεισμό των Βρετανών χρηστών. Μήνυμα στην ιστοσελίδα προειδοποιεί ότι η κατάσταση στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι πλέον τόσο σοβαρή που υπάρχει κίνδυνος για την ασφάλεια όσων συνδέονται στο διαδίκτυο από τη χώρα.
Ο νέος νόμος έχει οδηγήσει επίσης σε «λουκέτο» δεκάδες μικρότερες βρετανικές ιστοσελίδες, από φόρουμ για χομπίστες και ποδηλάτες μέχρι ομάδες υποστήριξης πατέρων σε διάζευξη.
Απειλή αποκλεισμού από το Βρετανικό διαδίκτυο
Ο Τζον Καρ, από τους κορυφαίους ειδικούς σε θέματα προστασίας ανηλίκων στο διαδίκτυο, δήλωσε ότι η Ofcom έχει εξουσίες εφαρμογής που περιλαμβάνουν εφαρμογή μέτρων αποκλεισμού ιστοσελίδων μέσω δικαστικών αποφάσεων. Νομικός σχολιαστής σημείωσε ότι ο OSA δίνει στην Ofcom τη δυνατότητα να ελέγχει διαδικτυακές πλατφόρμες ακόμα και εκτός της χώρας.
Η πολιτική και νομική σύγκρουση με τις ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα ενταθεί, καθώς Αμερικανοί νομικοί και αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι τέτοιες πρακτικές αμφισβητούν απροκάλυπτα το Σύνταγμά τους.
Φόβοι για διεθνή αντίποινα και επιβολή δασμών
Ο διεθνής δικηγόρος Τζέιμς Τίντμαρς προειδοποίησε ότι η περίπτωση αυτή μπορεί να προκαλέσει πολιτικές και οικονομικές αντιδράσεις από τις ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος Τραμπ ήδη έχει εκδώσει σχετικό διάταγμα κατά εκβιασμών από ξένες χώρες, ιδίως στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί Ψηφιακών Υπηρεσιών (DSA).
Η ένταση αυτή μπορεί να επηρεάσει και τη λεγόμενη «ειδική σχέση» Ηνωμένου Βασιλείου και ΗΠΑ, ακόμη και με απειλές αμερικανικών δασμών. Την ίδια ώρα, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν ανοικτά ανησυχίες για την ελευθερία έκφρασης στη Βρετανία.
Από την πλευρά της, εκπρόσωπος της Ofcom σχολίασε ότι οι υπηρεσίες που θέλουν πρόσβαση στη βρετανική αγορά οφείλουν να συμμορφωθούν, διαφορετικά θα εφαρμοστούν τα προβλεπόμενα μέτρα επιβολής χωρίς καμία εξαίρεση.
