Το καλοκαίρι του 1950, οι σφαίρες αντήχησαν ξανά σε μια χώρα που είχε ήδη υποφέρει από δεκαετίες κατοχής. Η Κορέα, διαιρεμένη στον 38ο παράλληλο από το 1945, έγινε το θέατρο ενός πολέμου που θα διαρκούσε τρία χρόνια και θα κόστιζε τρία εκατομμύρια ζωές.
Οι ρίζες της διαίρεσης
Η τραγωδία ξεκίνησε το 1945, όταν ο Σοβιετικός Κόκκινος Στρατός κατέβηκε από τη βόρεια Κορέα μετά την κήρυξη του πολέμου κατά της Αυτοκρατορικής Ιαπωνίας. Οι Σοβιετικές δυνάμεις σταμάτησαν στον 38ο παράλληλο, καθώς οι Αμερικανοί κατέφθαναν από τα νότια. Έτσι, η χερσόνησος χωρίστηκε σε δύο ζώνες επιρροής.
Στον Βορρά, οι Σοβιετικοί ανέδειξαν τον Κιμ Ιλ-σουνγκ, έναν ήρωα της αντίστασης κατά των Ιαπώνων, ο οποίος ίδρυσε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας. Παρόλο που διακήρυσσε τον δημοκρατικό σοσιαλισμό, στην πράξη εφάρμοσε έναν σκληρό αυταρχισμό. Απαντώντας στην κομμουνιστική κυριαρχία του Βορρά, οι Αμερικανοί στήριξαν τη δημιουργία της Α΄Δημοκρατίας της Κορέας με επικεφαλής τον Σινγκμάν Ρι. Ωστόσο, η νοτιοκορεατική δημοκρατία απείχε πολύ από το να είναι πρότυπο ελευθερίας. Στις εκλογές του Ιουλίου 1948, ο υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ Σινγκμάν Ρι κέρδισε με το ύποπτο ποσοστό του 92,6% των ψήφων. Ακολούθησε και αυτός μια σοβιετικού τύπου εκκαθάριση ιδεολογικών αντιπάλων, μέρος της οποίας ήταν και η καταστολής της εξέγερσης της Τσετζού, που στοίχισε 30.000-60.000 ζωές.
Τόσο ο Ρι στον Νότο όσο και ο Κιμ Ιλ-σουνγκ στον Βορρά οραματίζονταν την επανένωση της χερσονήσου, καθείς υπό τη δική του κυριαρχία. Η αμερικανική στρατιωτική ετοιμότητα είχε μειωθεί δραματικά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο – από τις δέκα μαχητικές μεραρχίες του αμερικανικού στρατού, μόνο η 82η Αερομεταφερόμενη θεωρούνταν έτοιμη για μάχη το 1950.
Παρατηρώντας αυτή την αδυναμία, ο Κιμ Ιλ-σουνγκ άρχισε να πιστεύει ότι μπορούσε να κατακτήσει γρήγορα τη Νότια Κορέα. Όπως αργότερα παραδέχτηκε ο Νικίτα Χρουστσόφ στα απομνημονεύματά του: «Πρέπει να τονίσω ότι ο πόλεμος δεν ήταν ιδέα του Στάλιν, αλλά του Κιμ Ιλ-σουνγκ. Ο Κιμ ήταν ο εμπνευστής».
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 25ης Ιουνίου 1950, ο Κορεατικός Λαϊκός Στρατός διέσχισε τον 38ο παράλληλο με 85 T-34 άρματα μάχης, ωθώντας ταχύτατα τον νοτιοκορεατικό στρατό προς τη Σεούλ.
Η αμερικανική απάντηση
Η αμερικανική αντίδραση ήταν αρχικά αργή και ανεπαρκής. Η πρώτη αμερικανική δύναμη που στάλθηκε ήταν η Task Force Smith – ένα μόνο τάγμα, με εξοπλισμό που χρονολογούνταν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη μάχη του Όσαν, στις 5 Ιουλίου, ο εξοπλισμός αυτός αποδείχτηκε άχρηστος εναντίον των βορειοκορεατικών αρμάτων και οι Αμερικανοί γρήγορα κατατροπώθηκαν.
Ενώ οι βορειοκορεατικές δυνάμεις πολιόρκησαν την περίμετρο του Πούσαν, ο στρατηγός Μακ Άρθουρ σχέδιαζε μια τολμηρή αμφίβια επιχείρηση στο Ιντσόν, 160 χιλιόμετρα πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Όταν του είπαν ότι το Ιντσόν ήταν ισχυρά οχυρωμένο και οι δυσμενείς θαλάσσιες συνθήκες καθιστούσαν οποιαδήποτε απόβαση εξαιρετικά επικίνδυνη, ο Μακ Άρθουρ απάντησε: «Τα ίδια επιχειρήματα που κάνετε για τις δυσκολίες θα μου εξασφαλίσουν το στοιχείο της έκπληξης. Ο Βορειοκορεάτης διοικητής θα σκεφτεί ότι κανείς δεν θα ήταν τόσο θρασύς ώστε να επιχειρήσει κάτι τέτοιο».
Η απόβαση στο Ιντσόν αποδείχτηκε τεράστια επιτυχία. Αυτό ανάγκασε τον βορειοκορεατικό στρατό να αποσύρει δυνάμεις από το Πούσαν, επιτρέποντας στους αμυνόμενους να πραγματοποιήσουν εξόρμηση. Το ηθικό των βορειοκορεατικών δυνάμεων κατέρρευσε τελικά, με εκατοντάδες στρατιώτες να παραδίδονται μαζικά.
Με τη Νότια Κορέα ασφαλή, ο Μακ Άρθουρ και οι ανώτεροί του συζήτησαν αν θα έδιναν το τελικό πλήγμα στο καθεστώς του Κιμ Ιλ-σουνγκ. Ενώ οι Αμερικανοί σχεδίαζαν την εισβολή στη Βόρεια Κορέα, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας μετακίνησε στρατεύματα κοντά στα βορειοκορεατικά σύνορα, συγκεντρώνοντας τελικά δύναμη σχεδόν μισού εκατομμυρίου ανδρών στον ποταμό Γιαλού.
Η Πιονγκγιάνγκ έπεσε με εκπληκτική ευκολία στις 19 Οκτωβρίου. Ωστόσο, την ίδια μέρα, 100.000 στρατιώτες του Κινεζικού Λαϊκού Στρατού, με επικεφαλής βετεράνους του κινεζικού εμφυλίου πολέμου, διέσχισαν τα σύνορα και μπήκαν στο κορεατικό έδαφος.
Η τραγωδία της παγωμένης πόλης Τσόζιν
Η πρώτη κινεζική επίθεση άρχισε στις 25 Οκτωβρίου, κερδίζοντας μια πρώτη εύκολη νίκη στη μάχη του Ούνσαν. Αλλά η πραγματική καταστροφή για τους αντιπάλους τους ήταν το Τσόζιν, στις 27 Νοεμβρίου, όπου 30.000 άνδρες του αμερικανικού 10ου Σώματος περικυκλώθηκαν από περισσότερους από 120.000 Κινέζους στρατιώτες.
Η θερμοκρασία είχε πέσει στους –22 βαθμούς Κελσίου, με δυνατούς ανέμους. Για 17 μέρες, οι Αμερικανοί πολέμησαν απεγνωσμένα για να ξεφύγουν από την παγίδα, πριν τελικά καταφέρουν να φτάσουν στο λιμάνι του Χουνγκνάμ, από όπου διασώθηκε ένας μικρός αριθμός τους. Οι επιζήσαντες αποκαλέστηκαν «οι Εκλεκτοί του Τσόζιν».
Μετά τη διαδοχή αντιπερισπασμών και την επανάκτηση της Σεούλ από τους Κινέζους, ο πρόεδρος Τρούμαν απέλυσε τον Μακ Άρθουρ και προήγαγε τον στρατηγό Μάθιου Ρίτζγουεϊ στη θέση του. Ο Ρίτζγουεϊ εστίασε στην καταστροφή των Κινέζων αντί στην ανακατάληψη της Βόρειας Κορέας, αξιοποιώντας την υπεροχή της αμερικανικής στρατιωτικής τεχνολογίας.
Με την επιχείρηση Thunderbolt και την επιχείρηση Ripper, η Σεούλ άλλαξε χέρια για τέταρτη και τελευταία φορά. Από αυτό το σημείο και έπειτα, ο πόλεμος εξελίχθηκε σε στασιμότητα φθοράς, με σημεία όπως το Porkchop Hill να αλλάζουν χέρια σε αιματηρούς αγώνες.
Ένα τέλος δίχως νικητή
Οι διαπραγματεύσεις ειρήνης άρχισαν στα μέσα του 1951, αλλά καμία πλευρά δεν ήθελε να διακινδυνεύσει την παραδοχή της ήττας. Υπήρχε επίσης το δύσκολο ζήτημα των αιχμαλώτων πολέμου – περισσότεροι από 60.000 Κορεάτες και Κινέζοι αιχμάλωτοι αρνήθηκαν τον επαναπατρισμό, προτιμώντας να μείνουν στον Νότο.
Τελικά, στις 27 Ιουλίου 1953, επιτεύχθηκε μία συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, η οποία καθιέρωσε μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στον 38ο παράλληλο. Ωστόσο, ο Σινγκμάν Ρι αρνήθηκε να υπογράψει τη συμφωνία και έτσι, επισήμως, η Βόρεια και η Νότια Κορέα εξακολουθούν να βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση μέχρι σήμερα.
Το κόστος του πολέμου ήταν 3 εκατομμύρια ζωές, οι περισσότεροι άμαχοι. Και οι δύο πλευρές διέπραξαν πολλές σφαγές. Όπως και ο ψυχροπολεμικός του ξάδελφος, ο Πόλεμος του Βιετνάμ, ο Πόλεμος της Κορέας ήταν μια μακρά, αιματηρή και τελικά μάταιη σύγκρουση. Ο διχασμός της Κορέας συνεχίζει να διαμορφώνει την παγκόσμια πολιτική σκηνή μέχρι και σήμερα, με τη διαιρεμένη χερσόνησο να παραμένει ένα από τα πιο εύφλεκτα σημεία του πλανήτη.
