Η ένταση μεταξύ αεροπορικών εταιρειών και προμηθευτών βιώσιμου αεροπορικού καυσίμου κλιμακώνεται, καθώς οι επικεφαλής του κλάδου προειδοποιούν ότι η περιορισμένη προσφορά οδηγεί σε φαινόμενα αισχροκέρδειας. Ο γενικός διευθυντής της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών (IATA), Ουίλι Γουόλς, σχολίασε σχετικά κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνάντησης της IATA στην Κωνσταντινούπολη, στις 5 Ιουνίου 2023.
Τα τελευταία χρόνια, πολλές κυβερνήσεις, ιδίως στην Ευρώπη, επιβάλλουν ολοένα και αυστηρότερες ποσοστώσεις χρήσης βιώσιμου αεροπορικού καυσίμου (Sustainable Aviation Fuel, SAF) με στόχο τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στον τομέα της αεροπορίας. Το βιώσιμο καύσιμο παράγεται κυρίως από απόβλητα ή μη τρόφιμα φυτικής προέλευσης, και θεωρείται κομβικό για την επίτευξη των περιβαλλοντικών δεσμεύσεων του κλάδου.
Ωστόσο, σύμφωνα με στελέχη του αεροπορικού κλάδου, η υποχρεωτική αύξηση στη χρήση του βιώσιμου καυσίμου έχει οδηγήσει σε δραματική αύξηση των τιμών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Όπως επισημαίνει ο Ουίλι Γουόλς, οι τιμές του SAF «έχουν ουσιαστικά διπλασιαστεί» σε σύγκριση με τα συμβατικά καύσιμα, δημιουργώντας συνθήκες υπερκέρδους για τους παρόχους του προϊόντος. «Οι προμηθευτές επωφελούνται δυσανάλογα από την έλλειψη στην αγορά», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η αγορά του SAF εξακολουθεί να παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις, καθώς η παραγωγική ικανότητα παραμένει χαμηλή σε σύγκριση με τη ζήτηση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με την IATA, αρκετοί προμηθευτές να ανεβάζουν τις τιμές εκμεταλλευόμενοι τη νέα, υποχρεωτική αγορά που δημιουργούν οι κυβερνητικές αποφάσεις.
Από την πλευρά τους, οι εταιρείες ενέργειας και οι παραγωγοί των συγκεκριμένων καυσίμων υποστηρίζουν ότι το υψηλό κόστος προέρχεται κυρίως από τις τεχνολογικές δυσκολίες, τις επενδύσεις για νέες μονάδες παραγωγής και το υψηλότερο κόστος πρώτων υλών, καθώς επιχειρούν να αυξήσουν βαθμιαία τις δυνατότητές τους. Εκπρόσωποι των παραγωγών έχουν σημειώσει, επίσης, ότι το θεσμικό πλαίσιο και οι απαιτήσεις βιωσιμότητας αυξάνουν το παραγωγικό κόστος.
Στο ίδιο πλαίσιο, αεροπορικές εταιρείες επισημαίνουν ότι χωρίς στήριξη και ρύθμιση κατά των υπερβολικών τιμήσεων, η πράσινη μετάβαση στην αεροπορία κινδυνεύει να επιβαρύνει υπέρμετρα τους μεταφορείς και, τελικά, τους επιβάτες. Παράλληλα, έντονος είναι ο προβληματισμός για τον αντίκτυπο τέτοιων αυξήσεων στην ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού κλάδου έναντι διεθνών αντιπάλων.
Οι συζητήσεις για ενίσχυση της παραγωγής SAF, μέσω κινήτρων για επενδύσεις και απλοποίησης των διαδικασιών αδειοδότησης, εντείνονται τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η βιωσιμότητα της αεροπορίας, ωστόσο, παραμένει στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, με τη ζήτηση για ασφαλείς και βιώσιμες μεταφορές να γιγαντώνεται.
Η αντιπαράθεση μεταξύ αεροπορικών εταιρειών και προμηθευτών ενδέχεται να επηρεάσει την επιτυχία των περιβαλλοντικών πολιτικών της Ευρώπης. Η ταχεία ανάπτυξη του SAF είναι αναγκαία για την επίτευξη των στόχων μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Παράλληλα, είναι κρίσιμο να διασφαλιστούν συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και διαφάνειας στην αγορά.
Εν κατακλείδι, η μετάβαση προς βιώσιμες μορφές ενέργειας στην αεροπορία προχωρά δυναμικά, αλλά η ενίσχυση της διαθεσιμότητας και η ρύθμιση της αγοράς SAF φαίνεται να αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις ώστε η μετάβαση να είναι δίκαιη, αποτελεσματική και κοινωνικά αποδεκτή, τόσο για τον κλάδο όσο και για τους επιβάτες.
