Ενώ το Facebook απεικονίζει τον «στρατό» του των ελεγκτών γεγονότων ως ανεξάρτητους, τα χρήματα πίσω από τουλάχιστον έναν φέρουν ένα ιδιαίτερο στίγμα. Ένας ελεγκτής γεγονότων, η Lead Stories, πληρώνεται εν μέρει μέσω της συνεργασίας του με το TikTok, μια πλατφόρμα κοινωνικών μέσων που διευθύνει μια κινεζική εταιρεία αφοσιωμένη στο Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ). Το TikTok εξετάζεται επί του παρόντος από τις αμερικανικές αρχές ως μια απειλή εθνικής ασφάλειας.
Επιπλέον, ο οργανισμός που υποτίθεται ότι επιβλέπει την ποιότητα των ελεγκτών γεγονότων διευθύνεται από το Poynter Institute, έναν ακόμη συνεργάτη του TikTok.
Η Lead Stories αναφέρει ότι έχει κάνει σύμβαση με την ByteDance «για τον έλεγχο γεγονότων σχετικών εργασιών» αναφερόμενη στην ανακοίνωση του TikTok νωρίτερα φέτος ότι έχει συνεργαστεί με αρκετούς οργανισμούς «για να ενισχύσουμε περαιτέρω τις προσπάθειές μας για τη μείωση της εξάπλωσης παραπληροφόρησης», ιδίως ό,τι αφορά την πανδημία του ιού του ΚΚΚ που προήλθε από την Κίνα και επιδεινώθηκε από την συγκάλυψη του κινέζικου καθεστώτος.
Η Lead Stories ξεκίνησε το 2015 από τον Βέλγο προγραμματιστή ιστοσελίδων Μάαρτεν Σενκ (Maarten Schenk), τον βετεράνο του CNN Άλαν Ντιούκ (Alan Duke) και δύο δικηγόρους από τη Φλόριντα και το Κολοράντο. Το 2017 δήλωσε ως λειτουργικά έξοδα ένα ποσό κάτω των 50.000 $, αλλά η ανάπτυξή της επταπλασιάστηκε έως το 2019, κυρίως χάρη στα περισσότερα από 460.000 $ που το Facebook πλήρωσε για υπηρεσίες ελέγχου γεγονότων το 2018 και το 2019. Η εταιρεία προσέλαβε περισσότερους από δώδεκα υπαλλήλους, με τους μισούς περίπου από αυτούς να είναι αποφοίτοι του CNN και έγινε ένας από τους πιο ενεργούς ελεγκτές γεγονότων αμερικανικού περιεχομένου στο Facebook.
Φέτος, οι πηγές χρηματοδότησης περιελάμβαναν την Google, το Facebook, την ByteDance και πολλές διαδικτυακές διαφημιστικές υπηρεσίες. Οι διαφημίσεις απέφεραν λιγότερο από 25.000 $ πέρυσι, ανέφερε η ομάδα.
Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης συνεχίζει να προέρχεται από το Facebook, λέει.
Μέρος των εσόδων του προέρχεται από συνδρομές στο “Trendolizer”, το εργαλείο παρακολούθησης δημοφιλούς περιεχομένου. «Για λόγους απορρήτου δεν μπορούμε να αποκαλύψουμε τη λίστα των χρηστών του Trendolizer… αλλά κανένας από αυτούς δεν αντιπροσωπεύει μεμονωμένα περισσότερο από το 5% των εσόδων μας», λέει.
Η ιστοσελίδα του Trendolizer εμφανίζει μόνο τρεις σελίδες που «λειτουργούν» με αυτό: Trendolizer.com, LeadStories.com και StoryTide.com, ένα πρόγραμμα συγκέντρωσης ειδήσεων που ξεκίνησε από την LeadStories το 2016.
Η Lead Stories δεν απάντησε σε ερωτήσεις μέσω email.
Λογοκρισία
Οι συνεργασίες ελεγκτών γεγονότων και Facebook έχουν προκαλέσει κριτική καθώς διευκολύνουν τη λογοκρισία. Μια ανάρτηση που επισημάνθηκε ως ψευδής από τους συνεργάτες όχι μόνο λαμβάνει μια προειδοποιητική ετικέτα και έναν σύνδεσμο του ελεγκτή γεγονότων, αλλά το Facebook «μειώνει σημαντικά τον αριθμό των ατόμων που το βλέπουν», αναφέρει η εταιρεία στην ιστοσελίδα της.
Οι ίδιοι οι ελεγκτές μπορούν να επιλέξουν ποιο περιεχόμενο θα ελέγξουν και να αποφασίσουν τι χαρακτηρίζεται ως ψευδές και γιατί. Οποιαδήποτε παράπονα σχετικά με την ετυμηγορία πρέπει να υποβληθούν στους ελεγκτές γεγονότων, οι οποίοι δεν είναι γνωστοί για την εύκολη μετάπεισή τους, ακόμη και όταν οι δικοί τους ελεγκτές γεγονότων απαιτούν ελεγκτές γεγονότων.
Η Lead Stories πρόσφατα επικεντρώθηκε στην αμφισβήτηση των ισχυρισμών σχετικά με την εκλογική νοθεία, συμβάλλοντας έτσι στη λογοκρισία του θέματος στο Facebook.
Bytedance
Ο ιδιοκτήτης του TikTok, η Bytedance που εδρεύει στο Πεκίνο, είχε και αυτή τις δικές της διαμάχες για θέματα λογοκρισίας.
Τον Σεπτέμβριο του 2019, η The Guardian ανέφερε ότι το TikTok ανέθεσε στους συντονιστές του να λογοκρίνουν ορισμένα βίντεο που καταπιάνονται με θέματα που θεωρούνται «ευαίσθητα» από το κινεζικό καθεστώς, όπως η σφαγή στην πλατεία Τιενανμέν και το Φάλουν Γκονγκ, μια πνευματική πρακτική που διώκεται σοβαρά στην Κίνα από το 1999. Το άρθρο βασίστηκε πάνω σε έγγραφα που διέρρευσαν όπου με λεπτομέρειες ανέφεραν τις οδηγίες εποπτείας της εφαρμογής.
Το TikTok απάντησε εκείνη τη περίοδο πως τέτοιες πολιτικές αντικαταστάθηκαν τον Μάιο του 2019 και δεν χρησιμοποιούνται πλέον.
Ωστόσο, τον Δεκέμβριο, η πλατφόρμα δέχτηκε ξανά πυρ για την αναστολή του λογαριασμού ενός Αμερικανού εφήβου που δημοσίευσε ένα βίντεο όπου επικρίνει την δίωξη του Πεκίνου στους Μουσουλμάνους και τους Ουιγούρους στην δυτική περιοχή της Σιντζιάνγκ της Κίνας.
Και τον Ιούνιο, η εφαρμογή έκλεισε τον λογαριασμό ενός Κινέζου φοιτητή στο Νιου Τζέρσεϋ, αφού δημοσίευσε ένα βίντεο που διακωμωδεί τον κινεζικό εθνικό ύμνο.
Η Bytedance δεν απάντησε σε ερωτήσεις μέσω email σχετικά με τις συνεργασίες της με τους ελεγκτές γεγονότων.
Ορκιζόμενος πίστη στο Κόμμα
Οι κινεζικές επιχειρήσεις υποχρεούνται να ακολουθούν την γραμμή του κόμματος και ο ιδρυτής της Bytedance, Yiming Zhang, το έμαθε με τον σκληρό τρόπο ότι ακόμη και η αντιληπτή έλλειψη ενθουσιασμού για τη λογοκρισία του ΚΚΚ δεν είναι ανεκτή.
Το 2018, αξιωματούχοι του ΚΚΚ έκλεισαν την χιουμοριστική εφαρμογή του για meme, Neihan Duanzi, (μεταφράζεται ως “Αστείο της Παρέας”). Σε απάντηση, ο Ζανγκ εξέδωσε μια επιστολή αυτο-κριτικής, ορκιζόμενος πίστη και αφοσίωση στην ατζέντα του κόμματος.
«Το προϊόν μας πήρε λάθος δρόμο και το περιεχόμενο εμφανίστηκε ασύμβατο με τις βασικές αξίες του σοσιαλισμού, που δεν εφάρμοσαν σωστά την καθοδήγηση της κοινής γνώμης», ανέφερε η επιστολή, σύμφωνα με μια μετάφραση του China Media Project.
Ο Ζανγκ υποσχέθηκε ότι η εταιρεία του θα επικεντρωθεί στην «ενίσχυση της εργασίας του Κόμματος, στην εκπαίδευση ολόκληρου του προσωπικού μας σχετικά με τις “Τέσσερις Συνειδήσεις”, τις σοσιαλιστικές βασικές αξίες, σωστή καθοδήγηση της κοινής γνώμης, καθώς και νόμους και κανονισμούς, ενεργώντας πραγματικά με την κοινωνική ευθύνη της εταιρείας».
Οι «Τέσσερις Συνειδήσεις» αναφέρονται στις ιδεολογικές οδηγίες που εκδόθηκαν από τον ηγέτη του ΚΚΚ Σι Τζινπίνγκ πριν από αρκετά χρόνια, απαιτώντας από τα μέλη του κόμματος να τηρούν αυστηρά την ιδεολογία του ΚΚΚ, να υποστηρίζουν τον Σι, να ευθυγραμμίζονται με την ηγεσία του κόμματος και να σκέφτονται τη «μεγάλη εικόνα».
Ο Ζανγκ δεσμεύτηκε επίσης να «εντείνει περαιτέρω τη συνεργασία με τα επίσημα μέσα του Κόμματος, να αυξήσει τη διανομή του έγκυρου περιεχομένου των μέσων ενημέρωσης, διασφαλίζοντας ότι οι επίσημες φωνές των μέσων του Κόμματος μεταδίδονται με ισχύ».
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ανέφερε την επιστολή του Ζανγκ σε μια πρόσφατη αγωγή σε δικαστήριο, αποκαλώντας τον ως «φερέφωνο» του καθεστώτος του ΚΚΚ.
Απειλή Εθνικής Ασφάλειας
Η διοίκηση Τραμπ επανεξετάζει την εξαγορά του Musical.ly από την Bytedance το 2017, μια κινεζική πλατφόρμα κοινής χρήσης βίντεο που ήταν δημοφιλής στους Αμερικανούς εφήβους για τα -συγχρονισμένα χείλη- βίντεο του. Η Bytedance έκλεισε την πλατφόρμα και τα εκατομμύρια των χρηστών του αναγκάστηκαν να στραφούν στο TikTok μετά τη συγχώνευση, ξεκινώντας τη μαζική αύξηση της δημοτικότητας της εφαρμογής μεταξύ των Αμερικανών νέων.
Η διοίκηση και ορισμένα μέλη του Κογκρέσου λένε ότι το TikTok αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια, διότι η Bytedance διέπεται από την κινεζική νομοθεσία, η οποία περιλαμβάνει την προϋπόθεση ότι η εταιρεία πρέπει να παρέχει όλα τα δεδομένα της προς έλεγχο στο καθεστώς. Η Bytedance λέει ότι οι υπηρεσίες του TikTok φιλοξενούνται στην Αμερική με αντίγραφα ασφαλείας στη Σιγκαπούρη. Το ΚΚΚ διατηρεί στενή σχέση με την κυβέρνηση της Σιγκαπούρης.
Το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ εξέδωσε αποτελεσματική απαγόρευση στο TikTok που έπρεπε να είχε τεθεί σε ισχύ στις 12 Νοεμβρίου, αλλά η κίνηση έχει μπλοκαριστεί από δικαστήρια.
Η διοίκηση διαπραγματεύεται με την Bytedance να πουλήσει τα αμερικανικά της περιουσιακά στοιχεία στη Walmart και την Oracle.
Ποιος ελέγχει τους ελεγκτές γεγονότων;
Το Facebook ενισχύει την αιτιολόγησή του για τη χρήση ελεγκτών γεγονότων λέγοντας ότι πρέπει να πιστοποιηθούν από το Διεθνές Δίκτυο Ελέγχου Γεγονότων (IFCN). Ο οργανισμός ιδρύθηκε το 2015 και διευθύνεται από τη μη κερδοσκοπική σχολή δημοσιογραφίας Poynter Institute.
Η TikTok αναφέρεται ως συνεργάτης τόσο της Poynter όσο και ενός άλλου πρότζεκτ ελέγχου γεγονότων, το MediaWise.
Η διευθύντρια μάρκετινγκ της Poynter, Τίνα Ντάιακον (Tina Dyakon), αρνήθηκε να πει πόσο πληρώνεται ο οργανισμός από την Bytedance.
«Δεν αποκαλύπτουμε λεπτομέρειες των επιχειρηματικών συμβάσεων», είπε στην Epoch Times μέσω email. «Η Poynter συνεργάστηκε με την TikTok φέτος για τον έλεγχο γεγονότων και τη δουλειά στα μέσα ενημέρωσης».
Είπε ότι η Poynter διατηρεί την συντακτική ανεξαρτησία της και ακολουθεί την πολιτική δεοντολογίας της.
Το 2019, το IFCN χρηματοδοτήθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον ιδρυτή του eBay, Πιέρ Ομιντιάρ – σημαντικό δωρητή των Δημοκρατικών – καθώς και από την Google και τον προοδευτικό δισεκατομμυριούχο Τζόρτζ Σόρος. Ακόμη και το Facebook αναφέρεται ως ένας από τους προηγούμενους δωρητές του.
Το ποιος πιστοποιείται αποφασίζεται από την επταμελής συμβουλευτική επιτροπή του IFCN που αποτελείται από εκπροσώπους οργανώσεων ελέγχου γεγονότων. Μόνο δύο φαίνεται να έχουν εμπειρία σχετικά με τις πολιτικές ειδήσεις των ΗΠΑ. Ο ένας είναι ο Γκλεν Κέσλερ, πρώην δημοσιογράφος εξωτερικής πολιτικής και πλέον επικεφαλής του ελέγχου γεγονότων στην The Washington Post. Ο Κέσλερ και η ομάδα του νωρίτερα φέτος δημοσίευσαν ένα βιβλίο με τίτλο «Ο Ντόναλντ Τραμπ και η Επίθεσή του στην Αλήθεια (Donald Trump and His Assault on Truth)».
Η άλλη είναι η Άντζι Ντρόμπνιτς Χόλαν, αρχισυντάκτρια του PolitiFact, το οποίο ανήκει στην Poynter.
Ο διευθυντής του IFCN Μπέιμπαρς Όρσεκ είπε στο παρελθόν στην Epoch Times ότι τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου απαλλάσσονται από τις ψηφοφορίες και τις συζητήσεις σχετικά με πιστοποιήσεις για οργανισμούς στους οποίους κατέχουν υψηλές θέσεις.
Το Reuters συνέβαλε σε αυτό το άρθρο.
Ακολουθήστε τον Petr στο Twitter: @petrsvab
