Σχολιασμός
Η Κούβα εδώ και δεκαετίες βρίσκεται στο επίκεντρο σοβαρών καταγγελιών για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με επίκεντρο τη διαφθορά, την καταπίεση και την εκμετάλλευση ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αρχίζουν πλέον να δίνουν αυξημένη προσοχή στις εξελίξεις αυτές.
Τον προηγούμενο μήνα, ο βουλευτής Κάρλος Χιμένες (R-Fla.) από τη Φλόριντα, σε επιστολή του προς την υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Κρίστι Νόεμ, περιλαμβάνει κατάλογος με περισσότερους από 100 Κουβανούς αξιωματούχους που φέρονται να συνδέονται με παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και με το σύστημα εμπορίας ανθρώπων – ακόμη και ανηλίκων – που φέρεται να λειτουργεί υπό το κουβανικό καθεστώς. Ο βουλευτής ζήτησε να ξεκινήσει άμεσα έρευνα και να κινηθούν διαδικασίες απέλασης για τα εν λόγω πρόσωπα, υποστηρίζοντας ότι αποτελούν απειλή για τους Κουβανούς εξόριστους αλλά και για το μεταναστευτικό σύστημα των ΗΠΑ.
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται πλέον εντός των συνόρων της Κούβας, καθώς πολλοί από τους εμπλεκόμενους αξιωματούχους διαμένουν σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, απολαμβάνοντας την ελευθερία και την ασφάλεια που στέρησαν από χιλιάδες άλλους. Εκτιμάται πως δεν πρόκειται για απλούς γραφειοκράτες, αλλά για πρόσωπα που συμμετείχαν ενεργά στην οικοδόμηση ενός συστήματος το οποίο επωφελείται από την εκμετάλλευση ανηλίκων.
Επί δεκαετίες, η κουβανική κυβέρνηση αξιοποίησε νομικά κενά και τον τουρισμό για να αποκομίσει κέρδη από την εκμετάλλευση παιδιών. Παρότι η εμπορία ανθρώπων και η σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων θεωρείται εκτεταμένο πρόβλημα, η πιο πρόσφατη τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα περιλαμβάνει διατάξεις που νομιμοποιούν εμμέσως τις σχέσεις με ανηλίκους από 12 έως 16 ετών. Περισσότερο από νομοθετική αποτυχία, πρόκειται για το φυσικό επακόλουθο μιας ιδεολογίας που θεωρεί την οικογένεια απειλή προς τον κρατικό έλεγχο και κερδίζει από την εκμετάλλευση των μικρών Κουβανών.
Ο Ποινικός Κώδικας της Κούβας, που τροποποιήθηκε το 2022, ορίζει το όριο συναίνεσης στα 16 έτη. Ωστόσο, η σεξουαλική επαφή με ανήλικους 12–16 ετών θεωρείται αξιόποινη μόνο εφόσον υπάρχει καταναγκασμός, κατάχρηση εξουσίας ή εξαπάτηση (άρθρα 305 και 310). Αν τέτοιες συνθήκες δεν αποδειχθούν, τότε δεν κινείται αυτεπάγγελτη δίωξη, παρά μόνο αν υπάρξει καταγγελία από τον κηδεμόνα του ανηλίκου.
Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει ουσιαστικά την ύπαρξη «σχέσεων» με ανηλίκους, ενώ ακόμη και στις περιπτώσεις καταδίκης, η ποινή περιορίζεται συχνά σε τρεις μήνες έως έναν χρόνο φυλάκισης, γεγονός που χαρακτηρίζεται ως ενδεικτικό της αδιαφορίας των αρχών απέναντι στη σοβαρότητα των εγκλημάτων.
Μερικοί από τους αξιωματούχους που αντιμετωπίζουν τώρα απέλαση στην Κούβα έχουν εμπλακεί άμεσα στη διαιώνιση αυτού του συστήματος εκμετάλλευσης. Ο συνδυασμός χαλαρών ποινών για σεξουαλικές κακοποιήσεις, μιας αυταρχικής κυβέρνησης και μιας οικονομίας βασισμένη στον τουρισμό κάνει την Κούβα εστία διαφθοράς και κακοποίησης. Αυτοί είναι οι ίδιοι αξιωματούχοι που ξεκινούν τώρα νέες ζωές στις Ηνωμένες Πολιτείες, εντάσσονται σε μία νέα κοινωνία, ενώ τα θύματά τους πληρώνουν ακόμη το τίμημα – άνθρωποι που βοήθησαν να δημιουργηθούν και να επιβληθούν οι πολιτικές που επέτρεπαν την παιδική σωματεμπορία για χάρη του τουρισμού.
Μεγαλώνοντας στην Κούβα, είχα συνηθίσει να βλέπω ανήλικους συμμαθητές και φίλους να περνούν χρόνο με μεγαλύτερους ξένους τουρίστες ως ένα γρήγορο τρόπο για να βγάλουν χρήματα. Είναι ευρέως γνωστό στην Κούβα ότι τα ιδρύματα που διοικούνται από την κυβέρνηση – ξενοδοχεία, εστιατόρια και χώροι διασκέδασης – κάνουν τα στραβά μάτια αν δωροδοκήσεις κάποιον ή αγοράσεις τα προϊόντα τους, καθιστώντας τα τουριστικά αξιοθέατα προνομιακές τοποθεσίες για παράνομες συναλλαγές μεταξύ τουριστών και ανήλικων Κουβανών.
Υπολογίζεται ότι στην Κούβα υπάρχουν περίπου 89.000 εκδιδόμενα άτομα, πολλά εκ των οποίων είναι ανήλικα. Αν και οι αρχές παραδέχονται ότι τα άτομα ηλικίας 13 έως 20 είναι οι πλέον ευάλωτοι στόχοι εμπορίας ανθρώπων, τα επίσημα στατιστικά δείχνουν ελάχιστες καταδίκες: 18 το 2014, 17 το 2020, 10 το 2021 και μόλις 6 το 2022. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση υποστηρίζει πως «σε καμία περίπτωση» δεν ενθαρρύνει τον σεξουαλικό τουρισμό, όμως – όπως επισημαίνεται στο άρθρο – οι αδύναμοι νόμοι και τα νομικά παραθυράκια υπονομεύουν αυτές τις δηλώσεις.
Ο ποινικός κώδικας υποδεικνύει την κανονικοποίηση της εκμετάλλευσης παιδιών για την προσέλκυση τουριστών που αναζητούν προορισμούς με λιγότερους νομικούς περιορισμούς γύρω από το σεξ με ανήλικους. Οι ενέργειες αυτές συνάδουν επίσης με το πρότυπο της δικτατορίας να εφαρμόζει πολιτικές που αποδυναμώνουν την οικογενειακή δομή, ενθαρρύνοντας τις αμβλώσεις, διευκολύνοντας τα διαζύγια και προωθώντας την κρατική εξουσία στα γονικά δικαιώματα. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της αυταρχικής ηγεσίας: οι πολιτικοί και οι ισχυροί άνδρες επωφελούνται από την εκμετάλλευση των παιδιών, ενώ οι γονείς και οι οικογένειες πιέζονται να συμμορφωθούν.
Τα παιδιά της Κούβας δεν θα είναι ποτέ ασφαλή μέχρι να διαλυθεί η δικτατορία που καρπώνεται τα εκατομμύρια από τη βιομηχανία του σεξουαλικού τουρισμού. Η απέλαση αυτών των κυβερνητικών αξιωματούχων θα είναι ένα κρίσιμο βήμα για την αντιμετώπιση του δικτύου διαφθοράς. Δεν πρέπει να τους επιτραπεί να επωφελούνται από την κακοποίηση ανηλίκων και στη συνέχεια να πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες για να συνταξιοδοτηθούν άνετα, ενώ εξακολουθούν να υπηρετούν τα αφεντικά τους χωρίς να αντιμετωπίζουν καμία συνέπεια. Μπορεί να μην έχουν ποινικό μητρώο στις Ηνωμένες Πολιτείες ή στην Κούβα, αλλά είναι εγκληματίες και πρέπει να λογοδοτήσουν για αυτές τις φρικαλεότητες, όπου κι αν πάνε.
