Όλα τα μέλη του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) βρίσκονται πλέον σε πορεία να δεσμεύσουν το 2% του ετήσιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους στις στρατιωτικές και αμυντικές δαπάνες, όπως ανακοίνωσε η Συμμαχία στις 27 Αυγούστου.
Πρόκειται για την πρώτη φορά από το 2014, όταν τέθηκε για πρώτη φορά ο στόχος, που όλα τα κράτη-μέλη φαίνεται να πλησιάζουν την επίτευξη του ορίου του 2%. Την πρώτη χρονιά μετά τη θέσπιση του στόχου, μόλις τρεις χώρες της Συμμαχίας ανταποκρίθηκαν στη δέσμευση.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας και στην προεκλογική εκστρατεία του για το 2024, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε κατ’ επανάληψη καλέσει τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ να τηρήσουν τον στόχο του 2% και συχνά χαρακτήριζε ως «κακοπληρωτές» τις χώρες που υστερούσαν.
Τα μέλη της Συμμαχίας καθυστέρησαν αισθητά να φτάσουν τον στόχο μέχρι προσφάτως. Τα στοιχεία του ΝΑΤΟ για το 2023 έδειξαν ότι μόλις 10 από τα 32 μέλη κάλυπταν το όριο του 2%. Η πλειοψηφία των μελών το πέτυχε μόλις τον περασμένο χρόνο.
Τα στοιχεία για το 2024 φανερώνουν πως όλα τα κράτη εκτός από 8 έχουν φτάσει τη δέσμευση. Η εντυπωσιακή αύξηση στις αμυντικές δαπάνες συμπίπτει με τη συνέχιση του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, που συμπληρώνει τέταρτο έτος.
Την ώρα που τα κράτη-μέλη δείχνουν έτοιμα να εκπληρώσουν τον στόχο που έθεσαν πριν από 11 χρόνια, το όριο των δαπανών αναμένεται να αυξηθεί.
Τον Ιούνιο, τα μέλη του ΝΑΤΟ υιοθέτησαν νέο σχέδιο, γνωστό ως Διακήρυξη της Συνόδου της Χάγης, που προβλέπει δέσμευση για αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ μέχρι το 2035.
Για να ικανοποιηθεί ο νέος αυτός στόχος, το 3,5% του ΑΕΠ κάθε χώρας προβλέπεται να διατεθεί σε βασικά αμυντικά έξοδα όπως προσωπικό, οπλισμός και εξοπλισμός, ενώ το υπόλοιπο 1,5% θα κατευθυνθεί σε ενίσχυση υποδομών, ανάπτυξη παραγωγικής ικανότητας για στρατιωτικό εξοπλισμό, καθώς και προστασία κρίσιμων υποδομών όπως αγωγοί καυσίμων και υποθαλάσσια καλώδια.
Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ —χώρας που βρισκόταν μεταξύ των τελευταίων που πέτυχαν τον στόχο του 2%—, εξέφρασε τον Ιούνιο επιφυλάξεις για το κατά πόσον η χώρα του θα καταφέρει να ανταποκριθεί στον νέο φιλόδοξο στόχο του 5%.
Τελικά, η Ισπανία υπέγραψε τη Διακήρυξη της Χάγης, ωστόσο ο υπουργός Οικονομίας, Κάρλος Κουέρπο, άφησε να εννοηθεί περίπου την ίδια περίοδο ότι εκτιμά πως η χώρα θα μπορούσε να επιτύχει τους αμυντικούς στόχους διαθέτοντας μόλις 2,1% του ΑΕΠ.
«Απλώς πρόκειται για διαφορετική εκτίμηση του κόστους, ώστε η Ισπανία να τιμήσει τις δεσμεύσεις της σχετικά με τις δυνατότητες του ΝΑΤΟ να αυτοπροστατεύεται», δήλωσε ο κ. Κουέρπο στο Bloomberg TV τον Ιούνιο.
Όταν ρωτήθηκε τον Ιούνιο για τη δέσμευση της Ισπανίας σε μελλοντικούς αμυντικούς στόχους, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, απάντησε: «Στο ΝΑΤΟ δεν υπάρχει εξαίρεση, ούτε ιδιαίτερες διευθετήσεις».
Συμπλήρωσε επίσης πως τα μέλη της Συμμαχίας διατηρούν το κυριαρχικό δικαίωμα και την ευελιξία να επιλέγουν τον τρόπο με τον οποίο θα εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους έναντι του οργανισμού.
Με την συμβολή του Κρις Σάμερς
