Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, επισκέφθηκε το Ισραήλ και την Αίγυπτο στις 13 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο της πρώτης φάσης μιας συμφωνίας εκεχειρίας που προέβλεπε την απελευθέρωση ομήρων από την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων από το Ισραήλ.
Κατά την ομιλία του προς περιφερειακούς ηγέτες, ο Τραμπ ανέφερε ότι τα επόμενα βήματα στη διαδικασία της εκεχειρίας βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και χαρακτήρισε τη στιγμή αυτή ως «το τέλος μιας εποχής τρόμου και θανάτου και την αρχή μιας εποχής πίστης και ελπίδας».
Απελευθέρωση ομήρων
Οι τελευταίοι 20 Ισραηλινοί όμηροι που κρατούνταν από τρομοκράτες της Χαμάς για περισσότερα από δύο χρόνια απελευθερώθηκαν και επέστρεψαν στην πατρίδα και τις οικογένειές τους, στις 13 Οκτωβρίου.
Ο Τραμπ, απευθυνόμενος στην Κνεσέτ, το ισραηλινό κοινοβούλιο, ανέφερε ότι ύστερα από δύο βασανιστικά χρόνια αιχμαλωσίας, οι 20 γενναίοι όμηροι επιστρέφουν στην αγκαλιά των οικογενειών τους. Είπε ότι είχε δεσμευθεί από την αρχή να φέρει πίσω όλους τους ομήρους, ζωντανούς και νεκρούς.
Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι εξακολουθούν να αναζητούν τα σώματα περίπου 24 ανθρώπων που πέθαναν κατά την αιχμαλωσία, μετά την επιστροφή τεσσάρων νεκρών. Όπως δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους καθ’ οδόν προς την Αίγυπτο, ομάδες έρευνας συνεχίζουν να ψάχνουν στα ερείπια της κατεστραμμένης Γάζας.
Σε αντάλλαγμα για την επιστροφή των ομήρων, το Ισραήλ απελευθέρωσε περισσότερους από 1.900 Παλαιστίνιους, μεταξύ των οποίων περίπου 250 φυλακισμένους για διάφορα αδικήματα.
Αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από συγγενείς και φίλους που ξαναβρήκαν τις οικογένειές τους παρουσίαζαν σκηνές έντονης συγκίνησης. Χιλιάδες Ισραηλινοί πλημμύρισαν τους δρόμους, κρατώντας σημαίες και ζητωκραυγάζοντας για να υποδεχθούν το κομβόι των απελευθερωμένων ομήρων.
Η επιστροφή τους συμπίπτει με την παραμονή της εβραϊκής γιορτής Σιμχάτ Τορά, γνωστής για τον χαρούμενο χαρακτήρα της, που σηματοδοτεί το τέλος ενός κύκλου και την αρχή ενός νέου.
Ο Τραμπ μιλά για «αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής»
Απευθυνόμενος στα μέλη της Κνεσέτ στις 13 Οκτωβρίου, ο Τραμπ τόνισε ότι η εκεχειρία Ισραήλ-Χαμάς αποτελεί βασικό βήμα προς μια ευρύτερη ειρηνευτική δυναμική σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Είπε ότι πρόκειται για την απαρχή μιας μεγάλης συμφιλίωσης και διαρκούς αρμονίας για το Ισραήλ και όλα τα έθνη της περιοχής, την οποία χαρακτήρισε «ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής».
Ο Αμερικανός πρόεδρος υπογράμμισε ότι η ευκαιρία για ειρήνη στηρίζεται στις στρατιωτικές επιτυχίες του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών. Επισήμανε ότι η «λεπίδα της Χεζμπολάχ», που για χρόνια στόχευε τον λαιμό του Ισραήλ, έχει πλέον «συντριβεί ολοκληρωτικά».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του αναφέρθηκε στα πλήγματα που εξαπέλυσαν τον Ιούνιο το Ισραήλ και οι ΗΠΑ εναντίον της στρατιωτικής ηγεσίας του Ιράν, καθώς και εναντίον επιστημόνων και εγκαταστάσεων του πυρηνικού του προγράμματος. Δήλωσε ότι το Ισραήλ, με τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών, έχει κατακτήσει ό,τι μπορούσε μέσω της στρατιωτικής ισχύος, και τώρα είναι η στιγμή να μετατραπούν αυτές οι νίκες σε ειρήνη και ευημερία για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Αναζωπύρωση των Συμφωνιών του Αβραάμ
Ο Τραμπ εκμεταλλεύτηκε την επίσκεψή του για να αναζωπυρώσει την ειρηνευτική πρωτοβουλία που είχε ξεκινήσει κατά την πρώτη του θητεία, γνωστή ως Συμφωνίες του Αβραάμ, με στόχο την εξομάλυνση των διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και τους μουσουλμανικούς του γείτονες.
Ανέφερε ότι τα κράτη που άφησαν πίσω τις διαφορές τους και προχώρησαν σε συνεργασία είναι σήμερα από τα πιο επιτυχημένα της περιοχής και ότι συνυπάρχουν ειρηνικά με το Ισραήλ.
Υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν είχε προσπαθήσει να εντάξει τη Σαουδική Αραβία στο δίκτυο των χωρών που ομαλοποιούν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, αλλά οι προσπάθειες αυτές απέτυχαν λόγω του πολέμου στη Γάζα. Οι σαουδαραβικές αρχές είχαν δηλώσει ότι δεν θα προχωρούσαν σε εξομάλυνση αν δεν υπήρχε σαφής δέσμευση του Ισραήλ για παλαιστινιακή κρατική υπόσταση.
Ο Τραμπ επέκρινε την προηγούμενη αμερικανική διοίκηση, χαρακτηρίζοντάς την «την πιο αδύναμη στην ιστορία της χώρας» και κατηγόρησε τον τότε πρόεδρο ότι δεν αξιοποίησε τη δυναμική των Συμφωνιών του Αβραάμ.
Σύνοδος στην Αίγυπτο
Ηγέτες από 35 χώρες συγκεντρώθηκαν στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου, όπου υπεγράφη συμφωνία ασφάλειας στο πλαίσιο της Διάσκεψης Ειρήνης για τη Γάζα. Ο Τραμπ δήλωσε ότι ήταν η ημέρα για την οποία άνθρωποι σε όλη την περιοχή και τον κόσμο εργάζονταν, προσπαθούσαν και προσεύχονταν.
Ανακοινώθηκε επίσης η δημιουργία ενός νέου Συμβουλίου Ειρήνης, που θα παρακολουθεί την κατάσταση στο πεδίο με σκοπό τη διασφάλιση μακροχρόνιας σταθερότητας. Ο Τραμπ ανέφερε ότι οι πρώτες χώρες που θα συμμετάσχουν στο Συμβούλιο θα επιλεγούν με κλήρωση. Επισήμανε ότι από κοινού επιτεύχθηκε κάτι που όλοι θεωρούσαν αδύνατο και ότι, χάρη σε αυτή τη συνεργασία, «υπάρχει πλέον ειρήνη στη Μέση Ανατολή».
Στη σύνοδο συμμετείχαν οι ηγέτες της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Ιορδανίας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρρες και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Αν και οι αιγυπτιακές αρχές είχαν ανακοινώσει ότι ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, θα παρίστατο στη σύνοδο, το γραφείο του ανακοίνωσε αργότερα ότι δεν θα μπορέσει να παραστεί λόγω της επικείμενης εβραϊκής εορτής.
Έναρξη της δεύτερης φάσης των διαπραγματεύσεων
Κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι στις 13 Οκτωβρίου, ο Τραμπ ρωτήθηκε πότε θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την εφαρμογή της δεύτερης φάσης της εκεχειρίας στη Γάζα. Απάντησε ότι, κατά την άποψή του, η δεύτερη φάση έχει ήδη ξεκινήσει.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξήγησε ότι οι φάσεις της τρέχουσας συμφωνίας «είναι κάπως αλληλένδετες μεταξύ τους» και αναφέρθηκε στις προσπάθειες καθαρισμού των ερειπίων στη Γάζα.
Μια προηγούμενη συμφωνία εκεχειρίας με φάσεις είχε καταρρεύσει νωρίτερα μέσα στο έτος, λόγω διαφωνιών σχετικά με τον τρόπο μετάβασης από την πρώτη στη δεύτερη φάση.
Μετά την υπογραφή εκείνης της συμφωνίας τον Ιανουάριο, η Χαμάς είχε απελευθερώσει έναν συμφωνημένο αριθμό ομήρων, σύμφωνα με τους όρους της πρώτης φάσης. Στη συνέχεια, η οργάνωση προσπάθησε να προχωρήσει στη δεύτερη φάση, ενώ το Ισραήλ υποστήριξε την πρόταση του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου στη Μέση Ανατολή, Στηβ Γουίτκοφ, να παραταθεί η ισχύς της πρώτης φάσης ώστε να δοθεί χρόνος για περαιτέρω διαπραγματεύσεις.
Ο Γουίτκοφ, μιλώντας στους δημοσιογράφους στις 13 Οκτωβρίου, δήλωσε ότι ο ίδιος και ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Τραμπ, θα συνεχίσουν να συμμετέχουν ενεργά στις λεπτομερείς διαπραγματεύσεις που απαιτούνται για να προχωρήσει η ειρηνευτική συμφωνία, όπως έχει ζητήσει ο πρόεδρος.
Των Ryan Morgan και Travis Gillmore
