Στο Σαλάρ ντε Ατακάμα της Χιλής, οι ντόπιοι παρακολουθούν αβοήθητοι να μαραίνονται και να πεθαίνουν τα πατρογονικά τους εδάφη, ενώ οι πολύτιμοι υδάτινοι πόροι τους εξατμίζονται στις αλυκές.
Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η ελπίδα για μια καλύτερη ζωή διαλύεται καθώς καλά χρηματοδοτούμενες εξτρεμιστικές ομάδες υπό την ηγεσία της Ουγκάντα αναγκάζουν παιδιά ηλικίας μόλις 6 ετών να εργάζονται σε ορυχεία κοβαλτίου.
Η φυλή Φορτ ΜακΝτέρμιτ (Fort McDermitt) της Νεβάδα και τοπικοί κτηνοτρόφοι αγωνίζονται για την προστασία ενός ιερού τόπου που πρόκειται να θυσιαστεί από την εταιρεία εξόρυξης Lithium Nevada τις επόμενες ημέρες.
Εν τω μεταξύ, στην Καλιφόρνια και σε άλλες πολιτείες, πολιτικοί όπως ο κυβερνήτης Γκάβιν Νιούσομ συγχαίρουν τους εαυτούς τους για την «επιθετική» περιβαλλοντική τους στάση και καυχιούνται ότι οι απαγορεύσεις των βενζινοκίνητων οχημάτων τους οδηγούν «στην επανάσταση προς το μέλλον των μεταφορών μας με μηδενικές εκπομπές».
Το κρυφό κόστος
Σύμφωνα με πολιτικούς όπως ο Νιούσομ και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, τα ηλεκτρικά οχήματα είναι «μηδενικών εκπομπών» επειδή χρησιμοποιούν μπαταρίες ιόντων λιθίου -που αποτελούνται από λίθιο, κοβάλτιο, γραφίτη και άλλα υλικά- αντί για καύσιμα.
Έτσι, από το 2035, η Καλιφόρνια θα απαγορεύσει τις πωλήσεις οχημάτων που κινούνται με καύσιμο, ενώ πολλές άλλες πολιτείες σχεδιάζουν να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους, αναφέροντας ότι αυτό αποτελεί στόχο και «κρίσιμο ορόσημο στον αγώνα μας για το κλίμα».
Επιπλέον, σύμφωνα με δήλωση του Μπάιντεν, η απαγόρευση των βενζινοκίνητων οχημάτων θα «εξοικονομήσει χρήματα στους καταναλωτές, θα μειώσει τη ρύπανση, θα ενισχύσει τη δημόσια υγεία, θα προωθήσει την περιβαλλοντική δικαιοσύνη και θα αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση».
Ο Τζον Χάντερ, διευθυντής του Great Basin Resource Watch, διαφωνεί, επισημαίνοντας στην Epoch Times ότι οι «βιομηχανικές» χώρες μπορεί να επωφεληθούν από τη μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αλλά αυτό γίνεται εις βάρος άλλων.
«Αυτή η επέκταση της εξόρυξης [λιθίου] θα έχει άμεσες συνέπειες για τις κοινότητες πρώτης γραμμής που δέχονται το “χτύπημα”».
Για παράδειγμα, στο Κοπιάπο, την πρωτεύουσα της περιοχής Ατακάμα της Χιλής, βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά αποθέματα λιθίου στον κόσμο.
«Παλαιότερα είχαμε ένα ποτάμι, το οποίο τώρα δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει ούτε μια σταγόνα νερό», είπε η Έλενα Ριβέρα Καρντόσο, πρόεδρος της ιθαγενικής κοινότητας Κόλλα της κοινότητας του Κοπιάπο, στο Εθνικό Συμβούλιο Υπεράσπισης Πόρων (National Resources Defense Council-NRDC).
Πρόσθεσε ότι όλο το νερό της Χιλής εξαφανίζεται εξαιτίας του τοπικού ορυχείου λιθίου.
«Σε όλη τη Χιλή, υπάρχουν ποτάμια και λίμνες που έχουν εξαφανιστεί – και όλα αυτά επειδή μια εταιρεία έχει πολύ περισσότερα δικαιώματα στο νερό από ό,τι εμείς ως άνθρωποι ή πολίτες της Χιλής».
Σε συνεργασία με τη δήλωση της Καρντόσο, το Ινστιτούτο Ενεργειακών Ερευνών αναφέρει ότι το 65% των περιορισμένων υδάτινων πόρων της περιοχής καταναλώνεται από τις εξορυκτικές δραστηριότητες.
Αυτό εκτοπίζει τις κοινότητες των ιθαγενών που αποκαλούν την Ατακάμα σπίτι τους για περισσότερα από 6.000 χρόνια, επειδή οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι έχουν ξηρό έδαφος και δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψουν τους προγονικούς οικισμούς τους, σύμφωνα με τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (U.N. Conference on Trade and Development-UNCTAD).
Προτεινόμενο ορυχείο στη Βόρεια Νεβάδα
Το να αποχαιρετήσουν μια προγονική πατρίδα είναι κάτι που οι κοινότητες στη βόρεια Νεβάδα αγωνίζονται να αποφύγουν.
«Οι γεωργικές κοινότητες εκατέρωθεν του περάσματος είναι πιθανό να αλλάξουν για πάντα», δήλωσε ο Χάντερ στην Epoch Times. «Το [ορυχείο Thacker Pass] θα μπορούσε να επηρεάσει την ικανότητά τους να καλλιεργούν και να εκτρέφουν στην περιοχή. Η ποιότητα του αέρα θα μειωθεί … και είναι πιθανή η αύξηση της λειψυδρίας».
Αλλά, η έλλειψη νερού δεν είναι η μόνη ανησυχία που έχουν οι ντόπιοι με το Thacker Pass, λέει.
«[Το Εθνικό Κογκρέσο Αμερικανών Ινδιάνων] ανησυχεί έντονα ότι το ορυχείο θα απειλήσει την κοινότητα με κατασκηνώσεις ανθρώπων για τη στέγαση του εργατικού δυναμικού», δήλωσε ο Χάντερ. «Έχει αποδειχθεί οι καταυλισμοί ανδρών κοντά σε οικισμούς συσχετίζεται έντονα με την αύξηση των σεξουαλικών επιθέσεων, της ενδοοικογενειακής βίας και της εμπορίας ανθρώπων για σεξουαλική εκμετάλλευση».
Αυτή η ανησυχία έχει βάση. Το 2014, τα Ηνωμένα Έθνη διαπίστωσαν ότι οι «εξορυκτικές βιομηχανίες», γνωστές και ως ορυχεία, οδηγούσαν σε αυξημένες περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης, βίας, βιασμών και επιθέσεων, λόγω των «καταυλισμών ανδρών» ή των εργαζομένων στο ορυχείο.
Το 2019, το Γραφείο Στατιστικής Δικαιοσύνης των ΗΠΑ δημοσίευσε μια μελέτη που επικυρώνει τις παραπάνω πληροφορίες. Διαπίστωσε αύξηση κατά 70% των βίαιων εγκλημάτων «που αντιστοιχούσε στην ανάπτυξη της εξορυκτικής βιομηχανίας στις περιοχές αυτές, χωρίς να παρατηρείται τέτοια αύξηση σε γειτονικές κομητείες που δεν έχουν εξορυκτικές βιομηχανίες».
Εμπειρία των μεταλλωρύχων του Κονγκό
Αυτό είναι κάτι που ο λαός της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό (ΛΔΚ) γνωρίζει από πρώτο χέρι.
Στην έκθεσή της για το 2022, η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ ανέφερε ότι το 2021, περισσότερο από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής κοβαλτίου προερχόταν από τη ΛΔΚ και ότι στο νότιο Κονγκό βρίσκονται πάνω από 3,5 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι.
Είναι επίσης μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, σύμφωνα με το ανεξάρτητο Wilson Center, και μαστίζεται από ανθρωπιστικές κρίσεις, ορισμένες από τις οποίες προκαλούνται άμεσα από την εξόρυξη.
Τον Δεκέμβριο του 2021, ερευνητές του Πανεπιστημίου Northwestern διεξήγαγαν μια περιβαλλοντική αξιολόγηση του κύκλου ζωής για την εξόρυξη των πρώτων υλών που απαιτούνται για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και δημοσίευσαν τη μελέτη τους στο περιοδικό One Earth’s Journal.
Διαπίστωσαν ότι η εξόρυξη κοβαλτίου συνδέεται με αυξημένη βία, προκλήσεις για τη σωματική και ψυχική υγεία, κατάχρηση ουσιών και επισιτιστική και υδάτινη αστάθεια, μεταξύ άλλων. Σημείωσαν επίσης ότι τα μέλη της κοινότητας έχασαν κοινοτικά εδάφη, καλλιεργήσιμες εκτάσεις και σπίτια, στα οποία έσκαψαν οι μεταλλωρύχοι για την εξόρυξη κοβαλτίου.
«Θα μπορούσατε να σκεφτείτε ότι η εξόρυξη είναι απλώς σκάψιμο», δήλωσε η Σέρα Λ. Γιανγκ, αναπληρώτρια καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Northwestern. «Αλλά δεν σκάβουν σε κενή γη. Οι πατρίδες σκάβονται. Οι άνθρωποι σκάβουν κυριολεκτικά τρύπες στα πατώματα των σαλονιών τους. Οι επιπτώσεις της εξόρυξης μπορούν να αγγίξουν σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής».
Αυτή η «κάθε πτυχή της ζωής» περιλαμβάνει και τα παιδιά. Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, υπολογίζεται ότι 40.000 παιδιά εργάζονται στα ορυχεία υπό συνθήκες δουλείας – ορισμένα μόλις 6 ετών. Αρχικά, υπήρχε η ελπίδα ότι ο πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό Φέλιξ Τσισεκέντι θα περιόριζε τις καταχρήσεις, αλλά τώρα αυτές οι ελπίδες εξανεμίζονται.
Στην ομιλία της ενώπιον του αμερικανικού Κογκρέσου στις 14 Ιουλίου, η διευθύντρια του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ίντα Σόγιερ δήλωσε ότι «η παιδική εργασία και άλλες σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τομέα των ορυχείων παραμένουν ευρέως διαδεδομένες, και οι προκλήσεις αυτές γίνονται μόνο πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν εν μέσω της ανεξέλεγκτης διαφθοράς».
«Οι Συμμαχικές Δημοκρατικές Δυνάμεις (Allied Democratic Forces-ADF), μια ένοπλη ισλαμιστική ομάδα υπό την ηγεσία της Ουγκάντας με δεσμούς με το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) … καθώς και οι υποστηρικτές τους μεταξύ της πολιτικής και στρατιωτικής ελίτ του Κονγκό, ελέγχουν τους επικερδείς ορυκτούς πόρους, τη γη και τη φοροδιαφυγή».
Το Wilson Center αναφέρει ότι υπάρχουν περίπου 255.000 Κονγκολέζοι μεταλλωρύχοι που εργάζονται για την εξόρυξη κοβαλτίου, χρησιμοποιώντας κυρίως τα χέρια τους.
«Καθώς αυξάνεται η παγκόσμια ζήτηση για τους ορυκτούς πόρους του Κονγκό, αυξάνονται και οι σχετικοί κίνδυνοι που εγείρουν υποψίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταλλωρύχων του Κονγκό», αναφέρεται.
Και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι η μόνη ανησυχία με την εξόρυξη κοβαλτίου. Το Wilson Center δηλώνει: «Η εξόρυξη των ορυκτών πόρων της ΛΔΚ περιλαμβάνει την κοπή δέντρων και την κατασκευή δρόμων, επηρεάζοντας αρνητικά το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα … Οι εργασίες εξόρυξης κοβαλτίου παράγουν απίστευτα υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και διοξειδίου του αζώτου και σημαντική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Οι εκπομπές αυτές συμβάλλουν στο γεγονός ότι η Αφρική παράγει το 5% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα παγκοσμίως».
Εν τω μεταξύ, στην Καλιφόρνια, ο Νιούσομ εκθείασε την απομάκρυνση της πολιτείας του από τα ορυκτά καύσιμα.
«Οι ετήσιοι στόχοι αυτού του σχεδίου – 35% πωλήσεις οχημάτων μηδενικής εκπομπής ρύπων (Zero-Emission Vehicle-ZEV) έως το 2026, 68% έως το 2030 και 100% έως το 2035 – παρέχουν τον οδικό μας χάρτη για τη μείωση των επικίνδυνων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα. Πρόκειται για εκπομπές αξίας 915 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου που δεν θα μολύνουν τις κοινότητές μας».
Της Katie Spence
