Είναι ευρέως γνωστό ότι η ελληνική κουζίνα είναι από τις γευστικότερες του κόσμου. Αυτό που δεν είναι όμως πολύ γνωστό είναι ότι η ροδίτικη κουζίνα έχει εμπλουτίσει την ελληνική! Λάτρεις των κρεατικών και ζυμαρικών, οι Ροδίτες βρήκαν τον τέλειο τρόπο να συνδυάσουν τα καλύτερα συστατικά στα πιο λαχταριστά πιάτα. Από γλυκές και αλμυρές πίτες μέχρι κρεατικά και ζυμαρικά, υπάρχει κάτι για τον ουρανίσκο όλων.
Οι βασικές γραμμές της κουζίνας της πρωτεύουσας των Δωδεκανήσων έχουν χαραχθεί μέσα στους αιώνες από τις αμέτρητες κατακτήσεις και τους εισβολείς από την Ανατολή αλλά και από τη Δύση. Οθωμανοί Τούρκοι, Ενετοί, Φράγκοι, μέχρι και οι Ιταλοί το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, έδωσαν το στίγμα τους σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε ροδίτικη κουζίνα. Πάνω στο σταυροδρόμι των πολιτισμών, η τοπική κουζίνα δανείστηκε στοιχεία από τις τρεις γειτονικές ηπείρους, την Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη. Ωστόσο, παρά τις επιρροές, η ροδίτικη κουζίνα διατήρησε τη μεσογειακή της ταυτότητα.
Όλες οι παραδοσιακές ροδίτικες συνταγές είναι βασισμένες σε τοπικά φρέσκα προϊόντα της μάνας γης όπως τα λαχανικά, το ελαιόλαδο και το κρασί. Αλλά και με τα κτηνοτροφικά προϊόντα της, όπως το μέλι και οι ξηροί καρποί, οι γαστρονομικές συνταγές της Ρόδου ξεχωρίζουν για τις λιχουδιές τους! Για τα γλυκά χρησιμοποιούν ροδίτικο μέλι, σουσάμι Κατταβιάς και αμύγδαλα.
Ωστόσο, αν ένα πράγμα χαρακτηρίζει περισσότερο τη μαγειρική παράδοση της Ρόδου, αυτό είναι ένα μπαχαρικό: το κύμινο. Είτε προτιμήσετε κάποιο γλυκό είτε ένα πιάτο με βάση το κρέας, το κύμινο πρωταγωνιστεί στα περισσότερα ροδίτικα φαγητά. Στο νησί έχει την υπέροχη, τοπική ονομασία «Μακριά Μυρωδιά» και χρησιμοποιείται έντονα σε πάρα πολλές συνταγές όπως σε γεμίσεις για κρέας, γεμιστά και γιαπράκια ή σε σάλτσες και ζύμες ψωμιού, μέχρι και σε παξιμάδια και κουλούρια.
Παραδοσιακά το Ροδίτικο τραπέζι ήταν πάντα πλούσιο σε ποικιλία γεύσεων. Η βάση της ροδίτικης κουζίνας είναι κυρίως το σιτάρι και η ελιά, καθώς βασικό πλεονέκτημα του νησιού είναι το γόνιμο έδαφός του, το οποίο επιτρέπει την καλλιέργεια. Γευστικά πιάτα με βάση το κρέας, φρέσκα ψάρια και θαλασσινά, δροσερές σαλάτες και μια μεγάλη ποικιλία από γλυκά και επιδόρπια φτιαγμένα από δημητριακά, ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, φρούτα, μέλι και μυρωδικά, συνθέτουν τη μοναδική ροδίτικη κουζίνα.
Η αξιοποίηση των φυσικών υλών και η συντήρηση τους με παραδοσιακές μεθόδους δημιούργησαν απλά και θρεπτικά γεύματα. Ιδιαίτερα διαδεδομένο στο νησί είναι το πληγούρι από σιτάρι, τα ζυμαρικά (τραχανάς, μακαρόνια, χυλοπίτες) και τα ‘πράσινα’ όπως κάππαρη, άγρια χόρτα, βλήτα, κληματόφυλλα, κόκκινες κολοκύθες, κρεμμύδια, φασολάκια και άλλα πολλά που χρησιμοποιούνται σε πολλές παραδοσιακές συνταγές.
Κατά την παραμονή σας στο νησί των Ιπποτών μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τις τοπικές σπεσιαλιτέ που θα απογειώσουν τη γαστρονομική σας διάθεση! Από τα ορεκτικά που προσφέρει η κουζίνα της Ρόδου δοκιμάστε τα μοναδικά ροδίτικα πιταρούδια (ρεβυθοκεφτέδες με άφθονο ψιλοκομμένο δυόσμο, κρεμμύδια και μια ντομάτα, που τηγανίζονται σε καυτό λάδι), κολοκυθοκεφτέδες, ντολμάδες με φακές σε φύλλα κυκλάμινου.
Από τα κυρίως πιάτα αξίζει να γευτείτε βλήτα και γλυστρίδες γιαχνί, γεμιστά (από ντομάτες και πιπεριές έως κολοκυθοανθούς και κρεμμύδια), κολοκούδι (κολοκύθα) στο φούρνο, φασολάκια μπαρμπούνια με ντομάτα και πιπεριά, καράβολους (σαλιγκάρια κοκκινιστά με άφθονα κρεμμύδια και κύμινο ή με πληγούρι), εντράδα με κρέας και λαχανικά, κατσικάκι στον πυδιακό (στενό και ψηλό πήλινο τσουκάλι), κοτόπουλο με πληγούρι, σπετζοφάι και όρνιθα με λουκούμι (είδος ζυμαρικού), λόπια (κατσικίσιο κρέας με λόπια, δηλαδή ξερά φασόλια ή ρεβύθια). Πολύ ιδιαίτερο πιάτο και αγαπημένο των Ροδιτών, αποτελούν οι αμάραγγοι, δηλαδή τα βλαστάρια των μαργαριτών του Μαγιού, που τρώγονται βραστά με ξύδι, συνοδεία σκορδαλιάς.
Από τη ροδίτικη κουζίνα δεν λείπουν τα εκλεκτά τυριά (σκληρά, μαλακά και ημίσκληρα), που παράγονται κυρίως στα ορεινά χωριά.
Μεγάλη είναι και η φήμη των ροδίτικων γλυκισμάτων. Το πατροπαράδοτο γλυκό των Ροδιτών για όλα τα χαρμόσυνα γεγονότα – αρραβώνες, γάμους, γεννητούρια, βαφτίσια, ονομαστικές γιορτές – είναι το μελεκούνι. Έχει μαλακή μελένια υφή και άρωμα από φλούδα πορτοκαλιού, κανέλα και μοσχοκάρυδο. Παλαιότερα, αντί για προσκλητήριο γάμου έστελναν ένα μικρό ρομβοειδές κομμάτι από μελεκούνι.
Μπορείτε ακόμη να δοκιμάσετε μαντινάδες (ένα είδος μικρού ξεροτήγανου, το οποίο αφού τηγανιστεί μπαίνει σε διαλυμένο μέλι με ανθόνερο και πασπαλίζεται με ψιλοτριμμένα αμύγδαλα), μοσχοπούγκια (εορταστικό γλυκό, γεμιστό με μείγμα από ξηρούς καρπούς, παξιμάδι και μπαχαρικά), ταχινόπιτες (μικρές πίτες οι οποίες αφού ψηθούν, αλείφονται με ένα μείγμα από ταχίνι, ζάχαρη, κανέλα και γαρίφαλο και τυλίγονται σε ρολό) και πελτέ από καΐσι (πελτές από βερύκοκκο, που φτιάχνεται από τη φλούδα ή από ολόκληρο το φρούτο και σερβίρεται ως γλυκό του κουταλιού.
Φασόλια με κρέας (Ροδίτικη φασολάδα)
Υλικά
-
1 κιλό φασόλια μέτρια (λόπια Καταββιάς Ρόδου)
-
1/2 κιλό κατσικίσιο κρέας (κομμένο σε μερίδες)
-
1/2 φλ. ελαιόλαδο
-
1 μεγάλο κρεμμύδι (ψιλοκομμένο)
-
3 μέτρια καρότα (ψιλοκομμένα)
-
1 κιλό ντομάτα τριμμένη
-
Πιπέρι κόκκινο
-
Αλάτι κατά βούληση
Εκτέλεση
Βράζουμε πρώτα σε μία βαθιά κατσαρόλα το κατσίκι με μπόλικο νερό να μαλακώσει.
Όταν γίνει το κρέας, το βγάζουμε σε μία πιατέλα και κρατάμε τον ζωμό.
Βράζουμε τα φασόλια με μπόλικο νερό για περίπου 30′, να μαλακώσουν.
Τα στραγγίζουμε και πετάμε το νερό.
Σε μία κατσαρόλα βάζουμε το ελαιόλαδο και ροδίζουμε το βρασμένο κατσίκι.
Προσθέτουμε τα βρασμένα φασόλια, την ντομάτα, το καρότο, το σέλινο, τον πελτέ και τον ζωμό του κρέατος.
Αλατοπιπερώνουμε και αφήνουμε τα λόπια με το κατσίκι να βράσουν για 40′ περίπου σε σιγανή φωτιά, μέχρι να χυλώσει η ροδίτικη φασολάδα.
Επιμέλεια: Βαλεντίνα Λισάκ
