Η Ρουμανία προσέρχεται στις κάλπες την Κυριακή για τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, εν μέσω της σοβαρότερης πολιτικής κρίσης που έχει βιώσει η χώρα μετά την πτώση του κομμουνιστή δικτάτορα Νικολάε Τσαουσέσκου το 1989.
Η εκλογική διαδικασία πραγματοποιείται με σημαντική καθυστέρηση σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό, καθώς το ανώτατο δικαστήριο του Βουκουρεστίου είχε ακυρώσει τις προηγούμενες εκλογές. Εκείνες είχαν διεξαχθεί στις 6 Δεκεμβρίου του 2024, με τον συντηρητικό εξωσυστημικό Κάλιν Γκεορτζέσκου να προηγείται, προκαλώντας σοκ στην πολιτική ελίτ. Το δικαστήριο ακύρωσε το αποτέλεσμα λόγω σοβαρών καταγγελιών για εκλογικές παρατυπίες και καταγγελιών για ρωσική παρέμβαση υπέρ του Γκεορτζέσκου, ο οποίος πλέον ερευνάται και δεν έχει δικαίωμα συμμετοχής. Η Μόσχα έχει αρνηθεί οποιαδήποτε ανάμειξη.
Στην εκλογική διαδικασία συμμετέχουν έντεκα υποψήφιοι, ωστόσο, μόνον πέντε θεωρούνται με αξιώσεις να φτάσουν στον προεδρικό θώκο. Αν κανείς υποψήφιος δεν συγκεντρώσει πάνω από το 50% των ψήφων, θα διεξαχθεί δεύτερος γύρος στις 18 Μαΐου.
Το διακύβευμα των εκλογών
Ο προσανατολισμός της χώρας και η βαθιά δυσαρέσκεια προς το πολιτικό προσωπικό κυριαρχούν στον προεκλογικό διάλογο. Σαφή διαχωριστική γραμμή διαμορφώνουν οι κύριοι μονομάχοι: τόσο ο Σιμιόν όσο και ο Πόντα κρατούν σαφώς εθνικιστική στάση, εκφράζοντας αντιρρήσεις στη συνεχιζόμενη στήριξη προς την Ουκρανία. Πιθανή νίκη του Σιμιόν, που θεωρείται ο «πολιτικός κληρονόμος» του αποκλεισμένου Γκεορτζέσκου, αναμένεται να ανησυχήσει τόσο την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και το ΝΑΤΟ. Βέβαια, αν και έχει επικρίνει τον όγκο βοήθειας προς το Κίεβο, ο ίδιος έχει χαρακτηρίσει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν «εγκληματία πολέμου».
Από την άλλη πλευρά, οι Νταν και Αντονέσκου έχουν διατυπώσει ξεκάθαρα φιλοευρωπαϊκές και φιλονατοϊκές θέσεις και επιμένουν στη διατήρηση της στήριξης προς την Ουκρανία, στοχεύοντας στον περαιτέρω ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ρουμανίας αντί μιας στροφής στον εθνικισμό ή την επιρροή της Μόσχας. Στο ίδιο μήκος κύματος και η Λασκονί, αν και οι πιθανότητές της έχουν συρρικνωθεί ιδιαίτερα μετά την υποστήριξη του κόμματός της προς τον Νταν.
Ο καθηγητής ψηφιακής διπλωματίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Κορνήλιου Μπιόλα, σημειώνει πως διακυβεύεται ο στρατηγικός προσανατολισμός της χώρας. Τονίζει ότι, αν δεν επιδειχθεί προσοχή στην κάλπη, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να διακοπεί η ευρωπαϊκή πορεία της Ρουμανίας. Από την πλευρά του, ο καθηγητής Βαλεντίν Ναούμεσκου του Πανεπιστημίου Babeș-Bolyai της Κλουζ, υπογραμμίζει πως το ζητούμενο είναι η υπέρβαση του θεσμικού αδιεξόδου στη ρουμανική δημοκρατία, ιδιαίτερα μετά την απροσδόκητη ακύρωση των προηγούμενων εκλογών.
Ποιος θα είναι ο νικητής;
Σύμφωνα με τον Ναούμεσκου, τα δημοσκοπικά δεδομένα δείχνουν ότι ο Σιμιόν είναι σχεδόν βέβαιο πως θα περάσει στον δεύτερο γύρο, με τις προθέσεις ψήφου να ξεπερνούν το 30%. Μάχη στήθος με στήθος αναμένεται μεταξύ Κριν Αντονέσκου και Νίκουσoρ Νταν για την άλλη θέση στον δεύτερο γύρο, καθώς οι δύο κινούνται γύρω στο 21-22%.
Ποιοι είναι οι υποψήφιοι;
– Τζορτζ Σιμιόν (38 ετών): Επικεφαλής της Εθνικιστικής Συμμαχίας για την Ένωση των Ρουμάνων (AUR). Αντιτίθεται στη στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας, ασκεί κριτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δηλώνει υποστηρικτής του Τραμπ. Ερευνάται για θέματα χρηματοδότησης της προεκλογικής του καμπάνιας.
– Κριν Αντονέσκου (65 ετών): Πρώην ηγέτης του κυβερνητικού συνασπισμού και του Φιλελεύθερου Κόμματος. Υπέρ της αύξησης των αμυντικών δαπανών, της συνέχισης της βοήθειας προς την Ουκρανία και της στενής συνεργασίας με ΕΕ και ΝΑΤΟ.
– Νίκουσoρ Νταν (55 ετών): Με δύο θητείες ως δήμαρχος Βουκουρεστίου, κατεβαίνει ως ανεξάρτητος κεντρώος. Η προεκλογική του ατζέντα επικεντρώνεται στην καταπολέμηση της διαφθοράς και στην αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3,5% του ΑΕΠ ως το 2030.
– Βίκτορ Πόντα (52 ετών): Πρώην πρωθυπουργός που έχει κάνει στροφή στον εθνικισμό και αυτοπροσδιορίζεται ως «Ρουμανία Πρώτα». Προτείνει σημαντική αύξηση αμυντικών κονδυλίων και επικρίνεται για τις παλαιότερες σχέσεις του με τις ακυρωθείσες εκλογές.
– Ελένα Λασκονί (52 ετών): Δήμαρχος του Καμπουλούνγκ και «ασημένιο μετάλλιο» στις εκλογές του Δεκεμβρίου. Οι πιθανότητές της έχουν μειωθεί, καθώς η ηγεσία του κόμματός της υποστηρίζει πλέον τον Νταν. Παραμένει υπέρμαχος της ενίσχυσης της άμυνας και της συνεχιζόμενης βοήθειας προς την Ουκρανία.
Με την συμβολή της Λορεντάνα Ντιακού.
