Σχολιασμός
Πέρυσι κυκλοφόρησε μια βιογραφική ταινία για τον Μπομπ Ντύλαν, αλλά μου φάνηκε δυσνόητη. Η μουσική του μου φαίνεται – στην καλύτερη περίπτωση – μέτρια και οι στίχοι του αινιγματικοί με τρόπο ενοχλητικό. Γενικά, η αναβίωση της φολκ μουσικής της εποχής δεν μου λέει απολύτως τίποτα. Ήμουν πολύ μικρός τότε για να τη ζήσω, και ακόμα μου φαίνεται ξένη προς όσα με ενδιέφεραν στη ζωή.
Εκείνη την περίοδο, ο Ντύλαν έγινε, για κάποιον λόγο, η μούσα του κινήματος των χίπηδων. Ήμουν πολύ μικρός για να γίνω χίπης – αν και, για να είμαι ειλικρινής, δεν νομίζω πως θα το επέλεγα ούτε τότε. Η αισθητική τους με απωθούσε, η μουσική τους δεν μου ταίριαζε και η απόρριψη των κοινωνικών κανόνων, η χρήση ναρκωτικών και η εξύμνηση της ακαταστασίας και της περιπλάνησης μού προκαλούν απέχθεια. Είμαι ευγνώμων που γεννήθηκα πολύ αργότερα, ώστε να μη χρειαστεί να επιλέξω αυτόν τον τρόπο ζωής.
Ωστόσο, κάθε κίνημα έχει έναν λόγο ύπαρξης. Αν θέλουμε να βρούμε τον πυρήνα της αλήθειας που περιείχε το μήνυμα των χίπηδων – κίνημα που ξεκίνησε περίπου το 1964 και έσβησε μια δεκαετία αργότερα – πρέπει να γυρίσουμε για λίγο στο παρελθόν. Υπήρξαν τομείς στους οποίους είχαν δίκιο.
Πάνω απ’ όλα, το χίπικο πνεύμα απέρριπτε την υπακοή σε μια κατεστημένη εξουσία που θεωρούσε βαθιά διεφθαρμένη. Η δολοφονία του Τζον Κέννεντυ και η συγκάλυψη που ακολούθησε γκρέμισαν την πίστη μιας ολόκληρης γενιάς. Η σταθερότητα και η εμπιστοσύνη του παρελθόντος χάθηκαν, το ιδεαλιστικό πνεύμα των αρχών της δεκαετίας του ’60 διαλύθηκε.
Η δολοφονία του Κέννεντυ συμβόλιζε το τέλος της ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον. Η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση, στα ΜΜΕ και στους θεσμούς εξανεμίστηκε. Αυτό οδήγησε σε μια βαθύτερη αμφισβήτηση της εμπορικής κουλτούρας, της βιομηχανίας και των καθιερωμένων τρόπων ζωής. Οι επόμενες δολοφονίες – του Μάλκομ Χ, του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Ρόμπερτ Κέννεντυ – ενίσχυσαν την πεποίθηση ότι το σύστημα ήταν εσωτερικά σάπιο, ενώ οι φυλετικές ταραχές και οι πολιτικές αναταράξεις έκαναν τα πράγματα ακόμα πιο εκρηκτικά.
Και πάνω απ’ όλα, υπήρχε ο πόλεμος στο Βιετνάμ. Οι χίπηδες πίστευαν ότι αυτός ο πόλεμος επιβεβαίωνε τις υποψίες τους για μια ελίτ εξουσίας που θυσίαζε νέους ανθρώπους σε έναν μακρινό, ακατανόητο αγώνα. Όταν η στρατολόγηση απείλησε να «απαγάγει» τους νέους άνδρες για να πολεμήσουν σε κάτι στο οποίο δεν πίστευαν, η επανάσταση έγινε προσωπική. Πίστευαν πως πολεμούσαν για την ελευθερία καθεαυτή.
Αν θυμηθούμε το κύμα αντίστασης που προκάλεσαν οι εντολές υποχρεωτικών εμβολιασμών του 2021, μπορούμε να πάρουμε μια μικρή ιδέα για το συναίσθημα εκείνης της εποχής. Αυτό έκανε η στρατολόγηση στη γενιά του ’60. Μακριά από καταδίκη, αυτή η στάση ήταν συνέχεια της αμερικανικής παράδοσης εξέγερσης απέναντι στην τυραννία. Η αντίσταση στη στρατολόγηση δεν ερχόταν σε αντίθεση με το αμερικανικό πνεύμα· το εξέφραζε.
Πέρα από τις αστείες ενδυμασίες, τα ναρκωτικά και το «ελεύθερο σεξ», οι χίπηδες είχαν και υγιή ένστικτα. Η επιθυμία τους να ανακτήσουν το αυθεντικό και το αληθινό από τη διαφθορά των βιομηχανικών καρτέλ ήταν ουσιαστική και επηρεάζει ακόμα και τη σύγχρονη πολιτική σκέψη. Οι βασικές ιδέες του κινήματος «Make America Healthy Again» (MAHA) έχουν τις ρίζες τους στο χίπικο πνεύμα.
Η απώλεια εμπιστοσύνης στα συστήματα της γεωργίας, της ιατρικής και της τεχνολογικής παρακολούθησης αντικατοπτρίζει τέλεια τις ανησυχίες των χίπηδων ότι κάτι είχε πάει πολύ στραβά και ότι η διαφθορά ξεκινούσε από την κορυφή. Το ενδιαφέρον του MAHA για αναγεννητική γεωργία, φυσικές μεθόδους υγείας και εναλλακτικές ιατρικές προσεγγίσεις είναι λογική συνέπεια της δυσπιστίας προς την εξουσία.
Προσωπικά, πριν από πέντε χρόνια, δεν είχα καμία δυσπιστία προς τις ιατρικές ελίτ ή την αλυσίδα τροφίμων. Δεν είχα ιδέα για το βάθος των δεσμών μεταξύ βιομηχανίας και κρατικών υπηρεσιών. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι το τοπικό μου φαρμακείο θα δεχόταν εντολές από την Ουάσιγκτον σχετικά με το ποια γενόσημα θα πωλούνται.
Ούτε γνώριζα τη διαφθορά στην παραγωγή τροφίμων ή τις δυσκολίες των μικρών αγροτών απέναντι σε ένα σύστημα που ευνοεί τις μεγάλες εταιρείες. Ενώ παλαιότερα θεωρούσα υπερβολές τις ανησυχίες για τα βιομηχανικά χημικά, τώρα η πραγματικότητα με τρομάζει.
Σε ευρύτερο επίπεδο, δεν είχα αντιληφθεί ότι οι μεγάλες εταιρείες βρίσκονται πίσω από σχεδόν κάθε κυβερνητική δραστηριότητα, από την τροφή έως την υγεία, τη στέγαση και τον στρατό. Η βιομηχανία είναι εγγενές κομμάτι του κράτους, σε αντίθεση με ό,τι πίστευα παλιότερα.
Η ανακάλυψη όλων αυτών υπήρξε αποκαλυπτική. Οι χίπηδες, παρά τις υπερβολές και την αισθητική τους αποξένωση, το είχαν διαισθανθεί εδώ και δεκαετίες. Αυτοί επανέφεραν τη φυσικοπαθητική, την οργανική διατροφή, την άσκηση στη φύση και την αμφισβήτηση της υπερβολικής χρήσης φαρμάκων και της επίσημης «πυραμίδας διατροφής».
Ακόμη και η εμμονή τους με τη φολκ μουσική – αν και με ενοχλεί λόγω της κλασικής μου παιδείας – είχε νόημα. Είχαν κουραστεί από τη βιομηχανία ψεύτικων αστέρων και πνευματικής ιδιοκτησίας που παρήγε προϊόντα μαζικής κατανάλωσης χωρίς αυθεντικότητα. Η φολκ μουσική ήταν μια προσπάθεια να αναζητηθεί το αυθεντικό, το γνήσια λαϊκό.
Ίσως είναι υπερβολή να πούμε ότι οι χίπηδες ήταν το πρώτο σύγχρονο λαϊκό κίνημα, αλλά υπάρχει κάποια αλήθεια εκεί. Αυτό που ήθελαν ήταν η αποκατάσταση της αλήθειας της πραγματικής ζωής, αμόλυντης από τα βιομηχανικά και κρατικά καρτέλ. Είχαν αντιληφθεί την ψευτιά του κατεστημένου και ήθελαν να ζήσουν διαφορετικά.
Κανένας χίπης δεν θα αυτοπροσδιοριζόταν ως συντηρητικός, αλλά μέρος της επιδίωξής τους ήταν να ανακτήσουν ό,τι είχε χαθεί μέσα στην ταραχή του πολέμου και της κοινωνικής αναστάτωσης. Ήθελαν να ξαναβρούν το πρωτοπόρο πνεύμα και να πουν ανοιχτά ότι κάτι δεν πάει καλά. Η αντίστασή τους στη στρατολόγηση συνέβαλε καθοριστικά στο τέλος του πολέμου στο Βιετνάμ και στην επιβεβαίωση της σοφίας του Αμερικανικού Συντάγματος.
Όταν ο Τόμας Τζέφερσον μιλούσε για το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την επιδίωξη της ευτυχίας, σίγουρα δεν εννοούσε το δικαίωμα του κράτους να απαγάγει εφήβους και να τους στέλνει να σκοτώνουν και να σκοτώνονται για ξένα συμφέροντα. Ούτε θα ενέκρινε τη μαζική δηλητηρίαση από τη χημική και φαρμακευτική βιομηχανία σε συνεργασία με τις κρατικές υπηρεσίες.
Δύο τραγούδια του Ντύλαν που επιβιώνουν από εκείνη την περίοδο – τα Blowin’ in the Wind και The Times They Are a-Changin – εξακολουθούν να έχουν το ίδιο νόημα. Το πρώτο λέει ότι οι απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα βρίσκονται γύρω μας, αρκεί να έχουμε την περιέργεια και το θάρρος να τις δούμε. Το δεύτερο μάς θυμίζει ότι το μέλλον θα είναι διαφορετικό από το παρελθόν, γιατί οι νέες γενιές σκέφτονται διαφορετικά.
Και τα δύο ισχύουν εξίσου σήμερα. Όσο κι αν διστάζω να το παραδεχτώ, αυτό το πνεύμα – αυτή η ηθική διαίσθηση – έχει και πάλι κάτι να μας διδάξει. Μπορούμε να αφήσουμε πίσω μας τη μόδα, τα ναρκωτικά και την αποξένωση, αλλά η βαθιά δυσπιστία προς το κατεστημένο και η επιθυμία για αυθεντικότητα αποκτούν νέο νόημα στην εποχή μας.
Ο Τζέφρυ Α. Τάκερ είναι ιδρυτής και πρόεδρος του Ινστιτούτου Brownstone και συγγραφέας χιλιάδων άρθρων σε επιστημονικά και δημοφιλή μέσα, καθώς και δέκα βιβλίων που κυκλοφορούν σε πέντε γλώσσες, με πιο πρόσφατο το «Liberty or Lockdown». Είναι επίσης επιμελητής της συλλογής «The Best of Ludwig von Mises». Έχει καθημερινή στήλη για θέματα οικονομίας στην εφημερίδα The Epoch Times και δίνει συχνά διαλέξεις για την οικονομία, την τεχνολογία, τη κοινωνική φιλοσοφία και τον πολιτισμό. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο tucker@brownstone.org.
