Υπό τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το ισλαμιστικής κατεύθυνσης Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, βαδίζει σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει μετά τις 14 Μαΐου, όταν η Τουρκία θα διεξαγάγει κρίσιμες εκλογές που θα μπορούσαν να σημάνουν το τέλος της διετούς θητείας του κόμματος στο τιμόνι.
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου – ο βασικός αντίπαλος του Ερντογάν – έχει ένα μικρό προβάδισμα έναντι του νυν προέδρου.
Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τη θέση του για τη Μόσχα, ο Κιλιτσντάρογλου έχει ορκιστεί να επιδιώξει μια «αξιόπιστη συνέχιση των σχέσεων Τουρκίας-Ρωσίας».
«Ο Κιλιτσντάρογλου έχει πει ρητά ότι οι σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας δεν θα υποβληθούν σε νέα δοκιμασία», δήλωσε στην Epoch Times ο Αϊντίν Σεζέρ, διακεκριμένος πολιτικός αναλυτής.
Στις επερχόμενες κάλπες, οι Τούρκοι θα ψηφίσουν τόσο για την προεδρία όσο και για 500 έδρες στο κοινοβούλιο.
Ο Ερντογάν θα βρεθεί αντιμέτωπος με τρεις διεκδικητές, εκ των οποίων ο Κιλιτσντάρογλου, ο 74χρονος ηγέτης του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP)- είναι μακράν ο πιο δημοφιλής.
Εάν κανένας υποψήφιος δεν κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, θα διεξαχθεί δεύτερος γύρος ψηφοφορίας μεταξύ των δύο πρώτων επιλαχόντων δύο εβδομάδες αργότερα.
Το ΑΚΡ διατηρεί την εξουσία από το 2002, κερδίζοντας με άνεση αρκετές εκλογές, τόσο προεδρικές όσο και κοινοβουλευτικές. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υποστήριξη που απολαμβάνει στις αγροτικές περιοχές, όπου οι ψηφοφόροι είναι συνήθως πιο συντηρητικοί.
Από το 2018, το ΑΚΡ έχει συμμαχήσει με το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος, το οποίο είναι γνωστό για τη σκληρή προσέγγισή του στα κουρδικά αυτονομιστικά κινήματα.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του ο Ερντογάν ακολούθησε μια ακτιβιστική εξωτερική πολιτική, η οποία συχνά συγκρούστηκε με εκείνες των συμμάχων της χώρας του στο ΝΑΤΟ. Έχει επίσης καλλιεργήσει στενές σχέσεις με τη Μόσχα, παρά την εισβολή της τελευταίας στην Ουκρανία το 2022.
Αλλά τα τελευταία χρόνια, το ΑΚΡ και ο 69χρονος ηγέτης του είδαν τη δημοτικότητά τους να μειώνεται. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές από το 2021, όταν μια νομισματική κρίση οδήγησε σε ανεξέλεγκτο πληθωρισμό και σε ευρεία δυσαρέσκεια για τις οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν.
Ο Σεζέρ αποδίδει την πτώση της δημοτικότητας του κόμματος στις «δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις» και σε αυτό που περιγράφει ως «περιβάλλον διαρκών κρίσεων».
Λέει ότι η αρχή του κράτους δικαίου «έχει καταστραφεί» υπό το ΑΚΡ, κατηγορώντας το κόμμα για εκτεταμένη διαφθορά – μια κατηγορία που προβάλλεται συχνά από τους επικριτές του ΑΚΡ.
Ενωμένοι στην αντιπολίτευση
Το ΑΚΡ, από την πλευρά του, συνήθως αγνοεί τους ισχυρισμούς, επιλέγοντας αντ’ αυτού να επικεντρωθεί στα οικονομικά και εξωτερικοπολιτικά επιτεύγματά του.
Σε πρόσφατη προεκλογική συγκέντρωση, ο Ερντογάν υποστήριξε ότι το εθνικό εισόδημα της Τουρκίας τριπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Έχει επίσης υπερασπιστεί την εγκάρδια προσέγγισή του με τη Μόσχα, χωρίς την οποία, όπως έχει πει, «η Δύση θα μας είχε σύρει σε πόλεμο με τη Ρωσία».
Αλλά με τη δημοτικότητα του κυβερνώντος κόμματος σε πτώση, το CHP του Κιλιτσντάρογλου βλέπει την ευκαιρία να επιστρέψει στην εξουσία μετά από δεκαετίες στην πολιτική ερημιά.
Συχνά περιγράφεται ως «κεντροαριστερό» και αφοσιωμένο στις δυτικές αρχές της κοσμικότητας, το CHP ιδρύθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος ίδρυσε την Τουρκική Δημοκρατία το 1923.
Σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις με το ΑΚΡ του Ερντογάν, το CHP έχει ηττηθεί κατά κράτος. Κατάφερε όμως να συγκεντρώσει περίπου το 20% των ψήφων, γεγονός που το καθιστά την κορυφαία δύναμη της αντιπολίτευσης στην Τουρκία.
Με την ελπίδα να ανατρέψει τον Ερντογάν αυτή τη φορά, το CHP έχει δημιουργήσει έναν ποικιλόμορφο συνασπισμό με πέντε μικρότερα κόμματα. Σε αυτά περιλαμβάνονται ένα εθνικιστικό κόμμα, ένα κόμμα με ισλαμιστικό προσανατολισμό, ένα κεντροδεξιό κόμμα και δύο συντηρητικά κόμματα με επικεφαλής πρώην συμμάχους του Ερντογάν.
Η πράξη ισορροπίας του Ερντογάν
Οι δημοσκοπήσεις έρχονται σε μια κρίσιμη στιγμή για τον Ερντογάν, υπό τον οποίο η Τουρκία έχει επιτύχει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ της Μόσχας και των δυτικών συμμάχων της στο ΝΑΤΟ.
Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους, η Άγκυρα έσπευσε να καταδικάσει την κίνηση αυτή. Επιπλέον, η Τουρκία παρείχε προηγμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν από την τελευταία -με θανατηφόρο αποτέλεσμα- κατά των ρωσικών δυνάμεων.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η Τουρκία αρνήθηκε να υποστηρίξει τις κυρώσεις υπό την ηγεσία της Δύσης κατά της Ρωσίας, με την οποία μοιράζεται βαθιές εμπορικές σχέσεις και εκτεταμένα θαλάσσια σύνορα.
Ο Ερντογάν παραμένει επίσης σε καλές σχέσεις με τον Πούτιν, με τον οποίο διατηρεί στενή σχέση. Ενώ αυτό έχει ενοχλήσει τους συμμάχους της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, έχει επιτρέψει στην Άγκυρα να παίξει τον ρόλο του μεσολαβητή -όταν λίγοι άλλοι θα μπορούσαν- μεταξύ των αντιμαχόμενων μερών.
Λίγο μετά την εισβολή της Μόσχας, η Τουρκία φιλοξένησε ειρηνευτικές συνομιλίες υψηλού επιπέδου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Βοήθησε επίσης στη διαμεσολάβηση για μια συμφωνία-ορόσημο μεταξύ Μόσχας και Κιέβου που επέτρεψε στο τελευταίο να εξάγει σιτηρά μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
Στο παρελθόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες έβλεπαν με δυσάρεστο μάτι οτιδήποτε έμοιαζε με συνεργασία Τουρκίας-Ρωσίας.
Όταν η Άγκυρα αγόρασε ρωσικά συστήματα αεράμυνας το 2019, η Ουάσινγκτον απάντησε επιβάλλοντας κυρώσεις στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας και εμποδίζοντας την αγορά των αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-35.
Κλίση προς τη Μόσχα
Ωστόσο, παρά την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των ΗΠΑ, η Άγκυρα τα τελευταία χρόνια έχει έρθει όλο και πιο κοντά στη Μόσχα.
Τον περασμένο Αύγουστο, ο Ερντογάν υπέγραψε μια σειρά συμφωνιών με τον Πούτιν με στόχο την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας. Εκείνη την εποχή, ο αμερικανικός Τύπος ανέφερε «αυξανόμενη ανησυχία» στις δυτικές πρωτεύουσες για την «εμβάθυνση των δεσμών» της Άγκυρας με τη Μόσχα.
Ο Ερντογάν έχει επίσης αγκαλιάσει τις ρωσικές προτάσεις, που υπέβαλε ο Πούτιν τον περασμένο Σεπτέμβριο, για τη μετατροπή της Τουρκίας σε «περιφερειακό κόμβο» για τη διανομή του ρωσικού φυσικού αερίου.
Πράγματι, η ενέργεια -της οποίας η Τουρκία παραμένει καθαρός εισαγωγέας- αποτέλεσε πυλώνα της αναπτυσσόμενης σχέσης Ρωσίας-Τουρκίας. Όπως είναι σήμερα, σχεδόν το ήμισυ των εγχώριων ενεργειακών αναγκών της Τουρκίας καλύπτεται από φυσικό αέριο που εισάγεται από τη Ρωσία.
Τον περασμένο μήνα, η Τουρκία εγκαινίασε τον πρώτο της πυρηνικό αντιδραστήρα, ο οποίος χρηματοδοτήθηκε από τη Μόσχα και κατασκευάστηκε από τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό Rosatom. Ο αντιδραστήρας αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου κοινού σχεδίου για την κατασκευή τεσσάρων πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας κοντά στην τουρκική πόλη Ακουγιού.
Απευθύνοντας χαιρετισμό στα εγκαίνια μέσω βίντεο-σύνδεσης, ο Πούτιν χαιρέτισε την «πολύπλευρη εταιρική σχέση» των δύο χωρών, η οποία, όπως διαβεβαίωσε, βασίζεται στον «αμοιβαίο σεβασμό και την εξέταση των συμφερόντων του άλλου».
Στο εκλογικό του μανιφέστο, το AKP δεσμεύτηκε να διατηρήσει τις «πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία», συμπεριλαμβανομένης της «συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα».
«Θεσμοθέτηση» της εξωτερικής πολιτικής
Εάν εκλεγεί, η αντιπολίτευση υπό την ηγεσία του CHP έχει υποσχεθεί να εργαστεί για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να επιστρέψει τη χώρα σε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης και να μειώσει τον πληθωρισμό αντιστρέφοντας την οικονομική πολιτική του Ερντογάν.
Έχει επίσης δεσμευτεί να αντικαταστήσει την «προσωπική» προσέγγιση του Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική με μια «θεσμική», όπως την περιγράφει, προσέγγιση.
Υπό το ΑΚΡ, σύμφωνα με τον Σεζέρ, «οι σχέσεις Ερντογάν-Πούτιν έχουν υπερισχύσει των σχέσεων Τουρκίας-Ρωσίας. Αυτό δεν θα συμβεί στη νέα περίοδο».
Υπό μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του CHP, αντίθετα, «οι σχέσεις θα διεξάγονται με τη θεσμική έννοια», εξήγησε ο ίδιος.
Ο Ερντογάν, από την πλευρά του, υπερασπίζεται τα επιτεύγματά του στην εξωτερική πολιτική, ιδίως αυτά που αφορούν τη Ρωσία και την Ουκρανία.
«Επιστροφή στις εργοστασιακές ρυθμίσεις»
Εάν το CHP έρθει στην εξουσία, η Τουρκία θα «επιστρέψει στις εργοστασιακές της ρυθμίσεις στην εξωτερική πολιτική», δήλωσε ο Σεζέρ, ο οποίος είναι επίσης επικεφαλής του τμήματος τουρκορωσικών μελετών στην Ένωση Τουρκικής Δημοκρατίας με έδρα την Άγκυρα.
Αυτό, εξήγησε, σημαίνει τη «θεσμοθέτηση» των πολιτικών σχέσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, των στρατιωτικών της σχέσεων με το ΝΑΤΟ και των οικονομικών της σχέσεων με τις δυτικές χώρες.
Συνέχισε όμως να διαβεβαιώνει ότι ένας τέτοιος αναπροσανατολισμός «δεν θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στις σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία».
«Ακόμη και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Σοβιετική Ένωση ήταν εξαιρετικές, ιδίως από οικονομική άποψη», πρόσθεσε ο Σεζέρ, ο οποίος στο παρελθόν διετέλεσε εμπορικός σύμβουλος στην πρεσβεία της Τουρκίας στη Μόσχα.
Ο Φερίτ Τεμούρ, Τούρκος εμπειρογνώμονας σε θέματα Ρωσίας και Ευρασίας, εξέφρασε παρόμοια συναισθήματα.
«Εάν η αντιπολίτευση έρθει στην εξουσία, αναμένεται να θεσμοθετηθεί και πάλι μια φιλοδυτική πορεία εξωτερικής πολιτικής», δήλωσε ο Τεμούρ στην Epoch Times.
«Αλλά αυτός ο νέος προσανατολισμός είναι απίθανο να οδηγήσει σε απότομη ρήξη των σχέσεων με τη Μόσχα», πρόσθεσε, σημειώνοντας τη βαθιά «αλληλεξάρτηση» που χαρακτηρίζει τις εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών.
Ο ίδιος ο Κιλιτσντάρογλου έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία δεν θα επηρεαστούν αρνητικά υπό μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του CHP.
Σε ανοιχτή επιστολή που έγραψε στα τέλη του περασμένου μήνα, είπε σε μια ομάδα Ρώσων ακαδημαϊκών ότι οι «υγιείς» σχέσεις με τη Μόσχα είναι «προς το συμφέρον της Τουρκίας».
Στην επιστολή, την οποία επικαλέστηκαν ευρέως τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, επέκρινε επίσης αυτό που περιέγραψε ως «αντιρωσική θέση» που υιοθετούν ορισμένες χώρες (τις οποίες δεν κατονόμασε).
Η τουρκορωσική συνεργασία, πρόσθεσε, είναι «κρίσιμη για την περιφερειακή σταθερότητα και την παγκόσμια ειρήνη».
Ζήτημα κυρώσεων
Ορισμένοι σκληροπυρηνικοί επικριτές της Ρωσίας του Πούτιν, εν τω μεταξύ, δήλωσαν ανοιχτά ότι ελπίζουν σε μια νίκη της αντιπολίτευσης.
Τον Ιανουάριο, ο Βλαντίμιρ Μίλοφ, αξιωματούχος του αντι-Πούτιν Ιδρύματος Ελεύθερη Ρωσία, εξέφρασε την ελπίδα ότι οι επερχόμενες κάλπες θα φέρουν «πολιτική αλλαγή» στην Τουρκία.
«Το αντιπολιτευόμενο CHP δείχνει μια τάση να ενωθεί με τη Δύση σε ορισμένα μέτρα και πιθανότατα να ενταχθεί στο καθεστώς κυρώσεων [κατά της Ρωσίας]», δήλωσε ο Μίλοφ σε ένα διαδικτυακό φόρουμ που διοργανώθηκε από το Ατλαντικό Συμβούλιο, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον.
Ωστόσο, σε συνέντευξή του στις 19 Μαρτίου, ο Κιλιτσντάρογλου φάνηκε να αποκλείει ένα τέτοιο σενάριο, λέγοντας ότι οι κυρώσεις «θα πρέπει να είναι σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο … και μόνο στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Κάπως διφορούμενα, πρόσθεσε: «Πέραν αυτού, η δυναμική των ίδιων των χωρών μπαίνει στο παιχνίδι όσον αφορά τις αποφάσεις που λαμβάνονται».
Σύμφωνα με τον Σεζέρ, ο Κιλιτσντάρογλου έχει δηλώσει ρητά ότι «δεν θα επιβληθούν κυρώσεις από την Τουρκία [στη Ρωσία] εκτός των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Αν και αναγνώρισε ότι η Τουρκία δέχεται πιέσεις από τη Δύση να εφαρμόσει κυρώσεις στη Ρωσία, ο Σεζέρ έσπευσε επίσης να επισημάνει ότι οι οικονομικοί δεσμοί που συνδέουν τις δύο χώρες είναι «βαθύτατοι» και «βασίζονται στην αμοιβαία εξάρτηση».
Λόγω αυτής της αλληλεξάρτησης, πρόσθεσε, η Τουρκία «δεν έχει την πολυτέλεια να επιβάλει κυρώσεις [στη Ρωσία] όπως οι δυτικές χώρες».
Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Twitter @epochtimesgreece
