Σχολιασμός
Όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέδωσαν 31 άρματα μάχης M1A1 Abrams στην Ουκρανία τον Σεπτέμβριο του 2023, η κίνηση αυτή χαρακτηρίστηκε ως πιθανό σημείο καμπής στον αγώνα του Κιέβου εναντίον της Ρωσίας, με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να τα αποκαλεί «αλλαγή των όρων».
Τα Abrams, σύμβολο της αμερικανικής κυριαρχίας στα τεθωρακισμένα, έχουν κυριαρχήσει σε στρατούς δεύτερης και τρίτης βαθμίδας, όπως αυτός του Ιράκ στον Πόλεμο του Κόλπου το 1991, όπου οι ανώτερες τακτικές και εκπαίδευση, σε συνδυασμό με τα προηγμένα συστήματα θωράκισης και ελέγχου πυρός του Abram, επέτρεψαν στις αμερικανικές δυνάμεις να κυριαρχήσουν πλήρως στις ιρακινές τεθωρακισμένες δυνάμεις. Ωστόσο, από την άφιξή τους στην Ουκρανία, αυτά τα «θαυματουργά όπλα» τα έχουν πάει άσχημα. Μέχρι τον Ιούλιο του 2025, τουλάχιστον 22 από τα άρματα μάχης καταστράφηκαν, υπέστησαν ζημιές, εγκαταλείφθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Ορισμένες εκτιμήσεις τοποθετούν αυτόν τον αριθμό έως και 27. Αυτό το αποτέλεσμα, κάθε άλλο παρά σοκαριστικό, ήταν προβλέψιμο, καθώς οι προσδοκίες που βασίζονταν σε νίκες επί ασθενέστερων εχθρών όπως το Ιράκ ήταν εντελώς μη ρεαλιστικές.
Στον Πόλεμο του Κόλπου, τα καλά καθοδηγούμενα άρματα μάχης Abrams, που λειτουργούσαν από άριστα εκπαιδευμένα πληρώματα, αποδεκάτισαν τα ιρακινά T-72, αξιοποιώντας την αεροπορική υπεροχή, το ακριβές πυροβολικό και την ισχυρή εφοδιαστική αλυσίδα για να δημιουργήσουν ιδανικές συνθήκες για επιτυχία. Η κατώτερη εκπαίδευση του πληρώματος των ιρακινών αρμάτων μάχης και η κακή ηγεσία, σε συνδυασμό με τα παλαιότερα, σοβαρά λιγότερα όπλα στα άρματα μάχης T-72, προκάλεσαν την θρυλική κυριαρχία των Abrams. Ομοίως, στο Ιράκ και το Αφγανιστάν μετά το 2003, αντιμετώπισαν αντάρτες, ενισχύοντας τις αντιλήψεις για την μεγάλη τους δύναμη.
Αυτές οι επιτυχίες τροφοδότησαν την αισιοδοξία ότι τα Abrams θα κυριαρχούσαν στην Ουκρανία, με τον πρόεδρο Ζελένσκι να διατυμπανίζει τον ρόλο τους στην παραβίαση των ρωσικών γραμμών κατά την αντεπίθεση του 2023. Ωστόσο, ο ρωσικός στρατός, εξοπλισμένος με προηγμένα drone και αντιαρματικά κατευθυνόμενα βλήματα (ATGM) — το ισχυρότερο πυροβολικό στον κόσμο και τις πιο προσαρμοστικές τακτικές — έχει αποδειχθεί ένας τρομερός αντίπαλος, εκθέτοντας τους περιορισμούς των Abrams με τρόπους που οι στρατοί δεύτερης κατηγορίας δεν θα μπορούσαν ποτέ.
Κάποιοι θα επισημάνουν ότι η Ουκρανία δεν έλαβε τα καλύτερα διαθέσιμα Abrams ως λόγο για τον οποίο δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες. Η παραλλαγή M1A1 SA που παρέχεται στην Ουκρανία χρησιμοποιεί σύνθετη θωράκιση εμπλουτισμένη με βολφράμιο, μια υποβάθμιση από την θωράκιση απεμπλουτισμένου ουρανίου (DU) στα μοντέλα M1A2 SEPv2 και SEPv3 που λειτουργούν στις ΗΠΑ. Το DU είναι συνολικά ανώτερο από το Tungsten, αλλά αυτή η ανωτερότητα αξιοποιείται καλύτερα σε μάχες πρόσωπο με πρόσωπο με άρματα μάχης που χρησιμοποιούν τα κύρια πυροβόλα τους. Όταν αντιμετωπίζουμε το είδος των απειλών που είναι συνηθισμένες στο ουκρανικό πεδίο μάχης, ο αντίκτυπος της θωράκισης ενισχυμένης με DU είναι πολύ μικρότερος από ό,τι θα μπορούσε κανείς να υποθέσει.
Αποδεικνύεται ότι η θωράκιση των Abrams, είτε από DU είτε από βολφράμιο, προσφέρει ελάχιστη άμυνα ενάντια στις απειλές που είναι κοινές στο πεδίο της μάχης της Ουκρανίας: το πυροβολικό, τους αντιαρματικούς κατευθυνόμενους πυραύλους και τα ρωσικά drone πρώτου προσώπου (FPV). Ένα άμεσο χτύπημα ή ακόμα και μια σχεδόν αστοχία από ένα μεγάλο πυροβολικό όπως αυτό που εκτοξεύεται από τα ρωσικά πυροβόλα 152 χιλιοστών καταστρέφει όλα τα άρματα μάχης, με θωράκιση ενισχυμένη με DU ή όχι. Οι κατευθυνόμενοι πύραυλοι αντιαρματικών πυραύλων που εκτοξεύονται από τον ώμο, όπως το ρωσικό 9M133 Kornet, μπορούν εύκολα να διαπεράσουν την πλευρική και οπίσθια θωράκιση ενός Abram. Τα FPV drone όπως το Piranha-10 και τα πυρομαχικά Lancet, χτυπούν την λεπτή θωράκιση οροφής του άρματος μάχης, όπου κανένα από τα δύο υλικά δεν παρέχει σημαντική προστασία. Ως εκ τούτου, ακόμη και τα M1A2 εξοπλισμένα με DU θα παρέμεναν ευάλωτα σε αυτές τις επιθέσεις από πάνω προς τα κάτω, υπογραμμίζοντας μια ευπάθεια που μοιράζονται σχεδόν όλα τα άρματα μάχης.
Οι δυνατότητες της Ρωσίας σε επίπεδο ομοτίμων αποκαλύπτουν το δυσάρεστο γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις, τα αμερικανικά Abrams είναι εξίσου ευάλωτα με τα λιγότερο ακριβά, λιγότερο δυνατά άρματα μάχης. Οι συγκρούσεις μεταξύ κύριων πυροβόλων άρματος μάχης, όπου η θωράκιση με ενισχυμένο DU δείχνει την αξία της, έχουν αποδειχθεί σπάνιες, καθώς τα ρωσικά άρματα μάχης T-72B3 και T-90M χρησιμοποιούν αντιαρματικούς πυραύλους 9M119M Refleks με πυροβόλα για να ξεπεράσουν το κύριο πυροβόλο του Abrams, όπως φαίνεται σε μια αναφορά απώλειας τον Μάρτιο του 2024.
Ρωσικές ομάδες εξόντωσης αρμάτων μάχης λαμβάνουν αμοιβή για την καταστροφή και την κατάληψη δυτικών αρμάτων μάχης. Για παράδειγμα, προσφέρθηκε αμοιβή 5 εκατομμυρίων ρουβλιών (περίπου 70.700 δολάρια) για τα πρώτα κατακτημένα Abrams, καθιστώντας τα Abrams πρωταρχικό στόχο προπαγάνδας. Ένα κατακτημένο άρμα μάχης Abrams που εκτέθηκε στη Μόσχα τον Μάιο του 2024 υπογράμμισε αυτή την εστίαση, παρέχοντας ώθηση στο ρωσικό ηθικό, ενώ παράλληλα αμφισβητεί την ιδέα ότι ο εξοπλισμός που παρέχεται από τη Δύση είναι πάντα ανώτερος.
Τα τακτικά λάθη, σε συνδυασμό με τον φόρτο για την αποστολή των Abrams, έχουν αποκαλύψει τα τρωτά τους σημεία. Σχεδιασμένα για το δόγμα συνδυασμένων όπλων του ΝΑΤΟ, βασίζονται σε αεροπορική κάλυψη, πυροβολικό και ισχυρές γραμμές ανεφοδιασμού, ενώ συνήθως είναι σε θέση να επωφεληθούν από ανώτερη επίγνωση της κατάστασης. Στην Ουκρανία, οι ελλείψεις πυρομαχικών, η περιορισμένη αεροπορική υποστήριξη και η απαιτητική σε συντήρηση φύση του M1A1 —που επιδεινώθηκε από το βάρος των 67 τόνων και την υψηλή κατανάλωση καυσίμου— το άφησαν εκτεθειμένο. Τα ουκρανικά πληρώματα σημείωσαν ότι το ΝΑΤΟ δεν θα ανέπτυσσε ποτέ το Abrams σε τέτοιες συνθήκες, επομένως η χρήση του σε μη υποστηριζόμενους αμυντικούς ρόλους εναντίον της οχυρωμένης γραμμής Surovikin της Ρωσίας —γεμάτη με νάρκες, χαρακώματα, θανατηφόρα πυρά πυροβολικού και drone— ήταν συνταγή για καταστροφή. Ακόμη και τα Abrams με θωρακισμένη άμυνα δεν θα ήταν σε θέση να μετριάσουν τις απώλειες από κακές τακτικές ή/και ανεπαρκή εφοδιαστική.
Η προσδοκία ότι το Abrams θα αναπαράγει την επιτυχία του στον Πόλεμο του Κόλπου αγνόησε την ισοτιμία της Ρωσίας στην τεχνολογία και τις τακτικές. Σε αντίθεση με τις απαρχαιωμένες δυνάμεις του Ιράκ, η Ρωσία αναπτύσσει drone, προηγμένα ATGM, διάχυτη επιτήρηση πεδίου μάχης και ηλεκτρονικό πόλεμο, εξουδετερώνοντας τα δυνατά σημεία του Abrams. Οι απώλειες του άρματος μάχης, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων που καταστράφηκαν σε διάστημα 12 ημερών τον Απρίλιο του 2024, αντικατοπτρίζουν τις σκληρές πραγματικότητες του πολέμου σε επίπεδο ομοτίμων. Η εκτίμηση του πρώην Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, το 2024, ότι τα Abrams «δεν ήταν χρήσιμα» στο πεδίο μάχης της Ουκρανίας με τα drone, υπογραμμίζει αυτή τη μετατόπιση. Ακόμα και με θωράκιση DU, μόνο λίγες απώλειες από μετωπικά χτυπήματα ATGM θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αφήνοντας αναπόφευκτες τις περισσότερες απώλειες λόγω drone, πυροβολικού, ναρκών και τακτικών λαθών.
Η αποτυχία των Abrams στην Ουκρανία αποτελεί μια έντονη υπενθύμιση ότι η δυτική αφήγηση των «θαυματουργών όπλων» μπορεί να ευδοκιμεί ενάντια σε λιγότερο σημαντικούς εχθρούς, αλλά καταρρέει ενάντια σε πραγματικούς ανταγωνιστές. Οι προσδοκίες που βασίζονται σε προηγούμενες νίκες επί του Ιράκ και άλλων λιγότερο σημαντικών εχθρών ήταν λανθασμένες, καθώς το δυναμικό, ταχέως εξελισσόμενο πεδίο μάχης της Ουκρανίας αποκάλυψε ότι τα M1 Abrams δεν μπορούσαν απλώς να υπερνικήσουν τους ανταγωνιστές τους. Αυτό το αποτέλεσμα, κάθε άλλο παρά εκπληκτικό, υπογραμμίζει την ανάγκη για μια νοοτροπία που είναι πρόθυμη να λάβει υπόψη ότι η προηγούμενη επιτυχία εναντίον πολύ πιο αδύναμων αντιπάλων μπορεί να μην είναι το καλύτερο σημείο αναφοράς για την πρόβλεψη της μελλοντικής αποτελεσματικότητας των οπλικών συστημάτων.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.
