Η τέχνη είναι η ανώτατη μορφή έκφρασης που δόθηκε στον άνθρωπο. Μέσω αυτής, εκφράσεις εγγενείς στην ανθρώπινη φύση προκαλούνται και εξερευνώνται. Δεν υπάρχει «ψεύτικη τέχνη», δηλαδή μη αυθεντική τέχνη.
Έλλειψη αυθεντικότητας σε έναν ζωγράφο σημαίνει να μιμείται επί τούτου τις πινελιές κάποιου άλλου. Από την άλλη, η άγνοια ενός καλλιτέχνη γύρω από την ιστορία και τους πρωτοπόρους της τέχνης του δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το δικό του έργο είναι ειλικρινές και ξεχωριστό – στην πραγματικότητα, θα έλεγα ότι μάλλον μας δημιουργεί την υποψία ότι αυτός ο άνθρωπος δεν ενδιαφέρεται εξαρχής να δημιουργήσει αυθεντική τέχνη.
Η τέχνη δεν είναι προϊόν. Τα προϊόντα κατασκευάζονται για έναν σκοπό. Η τέχνη, από την άλλη, είτε έχει είτε δεν έχει κάποιον σκοπό, τελικά πάντα τον ξεπερνάει.
Δηλαδή, είτε γίνεται για ορισμένο σκοπό είτε όχι, η τέχνη οφείλει να είναι εξαιρετική. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ποιότητα ενός ποιήματος, πίνακα ή μουσικής σύνθεσης είναι πάντα ο πρωταρχικός -ο εσωτερικός– σκοπός του, άσχετα από την αφορμή με την οποία δημιουργήθηκε. Άπειρα έργα τέχνης το πιστοποιούν αυτό.
Επίσης, πολλοί καλλιτέχνες μοχθούν πολλές ώρες για το έργο τους, πολλές φορές για μήνες ή ακόμα και για χρόνια, χωρίς να γνωρίζουν αν αυτό θα πουληθεί ποτέ ή αν θα εκτεθεί. Στην πράξη τους αυτή, η αγάπη υπερτερεί της προσδοκίας και η επιτυχημένη πορεία και αποδοχή του έργου δεν αποτελεί το κύριο κίνητρο για τη δημιουργία του.
Όταν το βίωμα απουσιάζει
Κάπου εδώ έγκειται το φιλοσοφικό πρόβλημα με την τέχνη που δημιουργεί η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ).
Σύμφωνα με τα παραπάνω, μόνον οι άνθρωποι μπορούν να είναι καλλιτέχνες, αφού μόνον αυτοί μπορούν να εκφράσουν τις σωματικές και συναισθηματικές εμπειρίες που είναι εγγενείς στην ανθρώπινη φύση.
Πώς μπορεί μια μηχανή να περιγράψει ένα κόκκινο σαν το αίμα ηλιοβασίλεμα ή τον πόνο του γονιού που έχασε το παιδί του;
Ναι μεν αληθεύει ότι μπορούμε να προγραμματίσουμε τη μηχανή για να αναπαράγει παρόμοια πράγματα, αλλά γιατί να υποκαταστήσουμε με αυτό μια γνήσια, μοναδική εμπειρία;
Για έναν καλλιτέχνη, το βίωμα είναι τόσο απαραίτητο όσο και ο αέρας που αναπνέει. Εκτός αυτού, η τέχνη συνεπάγεται ευθύνες. Η ικανότητα να φαντάζεται είναι η ικανότητα να αποκτά και να αποδίδει δύναμη. Είναι τυχαίο άραγε που το κίνημα της ‘εγρήγορσης’ (wokeness) γεννήθηκε στις σχολές Καλών Τεχνών;
Μπορούμε επίσης να προσθέσουμε ότι, παρόλο που η τέχνη της ΤΝ βασίζεται στην ανθρώπινη γνώση και εμπειρία, στην ουσία είναι μη-ανθρώπινη και κατ’ επέκταση ψευδής: μια ανέντιμη αναπαράσταση της ανθρώπινης εμπειρίας.
Γι’ αυτό, δεν είναι αυθεντική και δεν είναι τέχνη.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι μηχανές είναι κατασκευασμένες για να έχουν ορισμένες λειτουργίες και σκοπό. Οι εργασίες που επιτελούν απαιτούν και ένα απτό αποτέλεσμα. Συν τοις άλλοις, είναι ενεργοβόρες και κοστοβόρες. Όποιος επενδύει σε αυτές, αναμφίβολα περιμένει να έχει και κάποιο οικονομικό κέρδος.
Σε αυτό το σημείο, προκύπτει άλλο ένα ανησυχαστικό ζήτημα. Η κύρια φερόμενη προϋπόθεση για την ανάπτυξη της ΤΝ είναι τα οφέλη και οι υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο. Ωστόσο, ποιος ακριβώς υπηρετείται και ποιος προσφέρει τα οφέλη; Πρόκειται για ερωτήματα με ηθικό βάρος, που πρέπει να συζητηθούν και μάλιστα δυνατά.
Γιατί άλλο ζήτημα είναι ο πειραματισμοί με καινοτόμα λογισμικά και άλλο η χρήση της τεχνολογίας για την επίτευξη εμπορικής επικυριαρχίας σε ευρεία κλίμακα.
Πιστεύω ότι η ΤΝ συνιστά σοβαρή απειλή για τους αυθεντικούς καλλιτέχνες, όπως και για όσες κοινωνίες εκτιμούν την τέχνη και τη θεωρούν ζωτικό μέρος του πολιτισμού τους. Κι αν η απειλή δεν είναι ακόμα ορατή, θα γίνει σύντομα.
Είναι ανάγκη οι καλλιτέχνες να δημιουργήσουν ένα κοινό μέτωπο, αναγνωρίζοντας κατ’ αρχάς τα έργα που έχει δημιουργήσει η ΤΝ και δευτερευόντως απορρίπτοντας τόσο αυτά όσο και τους δικαιούχους τους.
Οφείλουμε να διαφυλάξουμε την τέχνη ως την υψηλότερη μορφή ανθρώπινης έκφρασης – το διακύβευμα μπορεί τελικά να είναι η ίδια η φύση μας.
Οι απόψεις που εκφράζονται στο παρόν άρθρο είναι απόψεις του συντάκτη και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.
BY ALEXANDER VOLTZ , 17/5/2023
Μετάφραση: Αλία Ζάε
