Είπε ο Προφήτης, «Υπάρχουν κάποιοι που με βλέπουν
όπως τους βλέπω κι εγώ.
Έχουμε την ίδια φύση.
Χωρίς αναφορά σε οποιαδήποτε σκέλη
γενεαλογίας, χωρίς αναφορά σε κείμενα ή παραδόσεις,
πίνουμε το νερό της ζωής μαζί».
Αυτή είναι μια ιστορία για το κρυμμένο μυστήριο:
Οι Έλληνες και οι Κινέζοι διαφωνούσαν για το ποιοι ήταν οι καλύτεροι καλλιτέχνες.
Είπε ο Βασιλιάς,
«Θα διευθετήσουμε το ζήτημα με τη συζήτηση».
Άρχισαν οι Κινέζοι να μιλούν, αλλά οι Έλληνες δεν έλεγαν τίποτα.
Έφυγαν.
Τότε, πρότειναν οι Κινέζοι
να τους δοθεί από ένα δωμάτιο, που θα το δούλευαν
με την τέχνη τους, δυο δωμάτια αντικρυστά
και χωρισμένα με μια κουρτίνα.
Ζήτησαν οι Κινέζοι από τον Βασιλιά
εκατό χρώματα, όλες τις αποχρώσεις,
και κάθε πρωί έρχονταν και έπαιρναν
όλες τις μπογιές.
Οι Έλληνες δεν πήραν χρώματα.
«Δεν είναι μέρος της δουλειάς μας.»
Πήγαν στο δικό τους δωμάτιο
και άρχισαν να καθαρίζουν και να γυαλίζουν τους τοίχους.
Όλη μέρα, κάθε μέρα, έκαναν αυτούς τους τοίχους αγνούς και καθαρούς
σαν τον ανέφελο ουρανό.
Υπάρχει ένας δρόμος που οδηγεί από όλα τα χρώματα
στο άχρωμο. Ξέρε ότι η θαυμαστή ποικιλία
των σύννεφων και του καιρού προέρχεται από
την απόλυτη απλότητα του ήλιου και της σελήνης.
Οι Κινέζοι τελείωσαν και ήταν πολύ χαρούμενοι.
Χτύπησαν τα τύμπανα με τη χαρά της ολοκλήρωσης.
Ο Βασιλιάς μπήκε στο δωμάτιό τους
και μαγεύτηκε από τα υπέροχα χρώματα και τις λεπτομέρειες.
Τότε, οι Έλληνες τράβηξαν την κουρτίνα που χώριζε τα δωμάτια.
Οι κινέζικες φιγούρες με λαμπρότητα καθρεφτίστηκαν
στους καθαρούς ελληνικούς τοίχους. Έζησαν εκεί ,
ακόμα ομορφότερες, πάντα
αλλάζοντας στο φως.
Η ελληνική τέχνη είναι ο δρόμος των Σούφι.
Δεν μελετούν βιβλία φιλοσοφικής σκέψης.
Κάνουν την αγάπη τους όλο και καθαρότερη.
Χωρίς επιθυμία, χωρίς θυμό. Σε αυτή την αγνότητα
δέχονται και αντανακλούν τις εικόνες της κάθε στιγμής,
από εδώ, από τα αστέρια, από το κενό.
Τα λαμβάνουν
σάμπως να έβλεπαν
με τη Φωτισμένη Διαύγεια
που βλέπει αυτούς.
Λίγα λόγια για τον ποιητή
Ο Τζελαλαντίν Ρουμί (Τζελαλαντίν Μοχάμετ Μπαλκί) γεννήθηκε το 1207 στο Μπαλχ του Χορασάν, μια σπουδαία μητρόπολη του ισλαμικού πολιτισμού κοντά στα σύνορα της Περσίας (σημερινό Αφγανιστάν). Ο πατέρας του, Μπάχα Βαλάντ, ηγέτης των ορθόδοξων θεολόγων του ισλαμικού νόμου (Σουλτάν αλ Ουλεμά) μύησε από νωρίς τον γιο του στη θρησκευτική παράδοση και την πνευματικότητα. Το όνομα που του έδωσε σημαίνει «η δόξα της θρησκείας».
Όταν ο Ρουμί ήταν δώδεκα ετών, η οικογένειά του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Μπαλχ, εξαιτίας της προέλασης των μογγολικών στρατευμάτων. Περιπλανήθηκαν για αρκετά χρόνια, πηγαίνοντας όλο και δυτικότερα, από τη Νισαπούρ στη Βαγδάτη, και ύστερα στη Μέκκα, στη Δαμασκό, στην Αρμενία, και αλλού, μέχρι που τέλος εγκαταστάθηκαν οριστικά στο Ικόνιο της Μικράς Ασίας.
Στο Ικόνιο συνάντησαν πολλούς ακόμα Πέρσες, ποιητές, διανοούμενους, θεολόγους και καλλιτέχνες, που είχαν επίσης εκπατριστεί λόγω των Μογγόλων. Ο τότε σουλτάνος των Σελτζούκων τούς υποδέχτηκε με τιμές και ανέθεσε στον Μπάχα Βαλάντ τη διεύθυνση του νέου κορανικού σχολείου.
Ο νεαρός Ρουμί στο Ικόνιο είχε την ευκαιρία να συναναστραφεί με πνευματικούς ανθρώπους και μύστες διαφόρων θρησκειών και να μελετήσει από τα ιερά του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού μέχρι τους Έλληνες φιλοσόφους. Εκείνη την εποχή, μυείται και στη μυστική διδασκαλία των Σούφι. Είναι περίπου 24 ετών, με πολλές γνώσεις, πλατιά μόρφωση, και η φήμη του έχει ήδη απλωθεί στους κύκλους των διανοούμενων αλλά και στους απλούς ανθρώπους. Αργότερα, μετά τον θάνατο του πατέρα του, ανέλαβε τη διεύθυνση του κορανικού σχολείου και του αποδόθηκε η προσφώνηση «Μεβλανά», δηλαδή ο Δάσκαλός μας.
Η ένωση με το θείο
Ως Σούφι, ο Ρουμί επιδίωκε την ένωση με τον Θεό, μια απευθείας εμπειρία, και αναζητούσε να δει τον «Αγαπημένο». Το 1244, στο πρόσωπο του περιπλανώμενου ηλικιωμένου δερβίση από την Ταυρίδα Σαμς-ι-Ταμπρίζ, ο Ρουμί είδε το «πρόσωπο» του Θεού και μέσω αυτού βυθίστηκε στην «εμπειρία του αόρατου κόσμου»*.
Ο Σαμς πίστευε ότι μέσα από αυτόν μιλούσε η ίδια η φωνή του Θεού και με τη φλόγα της πίστης του συνέπαιρνε το ακροατήριό του, όταν τους έλεγε για τη ματαιότητα των υλικών αναγκών, για την ανάγκη του ανθρώπου να φτάσει στη θεία φώτιση και για την υπέρτατη αξία της θεϊκής αγάπης. Ο Ρουμί αφοσιώθηκε ψυχή τε και σώματι σε αυτόν τον «ιπτάμενο» (παράντα) δερβίση. Εγκατέλειψε το κορανικό σχολείο και ακολούθησε τον Σαμς στον δρόμο που οδηγούσε στον Αγαπημένο. «Έλιωσε σαν τη ζάχαρη, στον απέραντο ωκεανό της μυστικής αφοσίωσης.»*
Μετά από δυο χρόνια, ο Σαμς εξαφανίστηκε, αφήνοντας τον Ρουμί μόνο και απελπισμένο. Ο Ρουμί αντιμετώπισε την απώλεια του δασκάλου του με απομόνωση και ποίηση. Συνθέτει συνέχεια στίχους (ωδές = γκαζάλ) αφιερωμένους στον Σαμς, αυτούς που γίνονται το Ντιβάν-ι-Σαμς-ι-Ταμπρίζ. Αυτό το μεγάλο έργο αποτελείται από 21.336 διπλούς στίχους, που συνθέτουν 2.073 ωδές και 1791 τετράστιχα Ρουμπαγιάτ*, γεμάτα λυρισμό και θείο έρωτα. Ακούγοντας τη μουσική του καλαμένιου αυλού (νέι), ο Ρουμί στροβιλιζόταν ακατάπαυστα σε κατάσταση έκστασης, ψιθυρίζοντας τους στίχους του και αναζητώντας τον Αγαπημένο.
Αν και ο Σαμς επέστρεψε για λίγο, δεν άργησε να χαθεί και πάλι, αυτήν τη φορά οριστικά. Μια πιθανή ερμηνεία για την εξαφάνισή του είναι ότι δολοφονήθηκε από τους μαθητές του Ρουμί. Ο θάνατος του Σαμς συντάραξε τον Ρουμί. Έγινε ασκητής, μεθυσμένος από το κρασί της αγάπης. Με τον καιρό βρήκε τη γαλήνη, βρίσκοντας τον Αγαπημένο μέσα στον ίδιο του τον εαυτό:
Όταν άκουσα για την αγάπη Του, σκέφτηκα
«Για να βρω τον Αγαπημένο
πρέπει να ψάξω με το σώμα, τον νου και την ψυχή».
Αλλ’ όχι, για να βρεις τον Αγαπημένο
πρέπει να γίνεις ο Αγαπημένος.
Ο Μεβλανά Ρουμί έζησε μέχρι το 1273. Για να τον αποχαιρετήσουν, συγκεντρώθηκαν, εκτός από τους μουσουλμάνους, και Χριστιανοί και Εβραίοι, γιατί η ποίηση και η θρησκευτικότητα του μεγάλου Δασκάλου διαπνεόταν από αγάπη και ανεκτικότητα, ξεπερνούσε τα δόγματα και αγκάλιαζε όλους τους ανθρώπους.
Η σορός του τοποθετήθηκε σε πολυτελές μαυσωλείο, το ετήσιο μνημόσυνό του ονομάστηκε «η νυφική νύχτα» και ο ίδιος λατρεύεται και προσκυνάται από χιλιάδες πιστούς από όλο τον κόσμο ως Άγιος Μεβλανά.
Το έργο του
Δεν είναι εύκολο να μεταφράσει κανείς τους λυρικούς, μελωδικούς στίχους του Τζελαλαντίν Ρουμί. Η απώλεια της ομορφιάς και του αρώματός τους είναι δεδομένη. Μένει όμως το νόημα και το όραμα του της Αλήθειας, που ο ποιητής πάσχισε να μας μεταδώσει, κι αυτά δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα.
Στα ελληνικά μπορούμε να βρούμε ένα μικρό μέρος του Ντιβάν-ι-Σαμς-ι-Ταμπρίζ, μεταφρασμένο από την Καδιώ Κολύμβα με τη βοήθεια του Πέρση ποιητή Φερεϋντούν Φαριάντ, με τον τίτλο «Ο Αγαπημένος» (εκδ. Αρμός 1997, σειρά Μούσες).
Ένα άλλο σημαντικό και ογκώδες έργο του Ρουμί, που έγραψε μετά από παράκληση του μαθητή του Χαλαμπί Χουσαμεντίν, είναι το «Μεσνεβί», το επονομαζόμενο και «Κοράνι της περσικής γλώσσας». Πρόκειται για ένα κλασικό και πολυμεταφρασμένο έργο, έναν «ωκεανό μυστικής φιλοσοφίας», που περιέχει χιλιάδες αλληγορικές συζητήσεις και παραβολές, αλλά και νεοπλατωνικά και γνωστικά στοιχεία. Στη γλώσσα μας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σιδέρη (2006), σε μετάφραση Λιάνας Μυστακίδου.
Υπάρχουν, ακόμα, οι διάλογοι Φιχί-μα-Φιχί («Σε Αυτό ό,τι και σε Εκείνο»), μέρος των οποίων βρίσκεται στη συλλογή «Τζαλαλεντίν Ρουμί – ο μεγάλος Σούφι Δάσκαλος», εκδ. Dharma 2018, σε μετάφραση Τσάκαλη Ανδρέα.
Πέραν του ποιητικού του έργου, ο Ρουμί ήταν και ο ιδρυτής του τάγματος των Μεβλεβήδων δερβίσηδων. Όπως και οι άλλοι Σούφι, πιστεύουν ότι το ανθρώπινο πεπρωμένο εξαρτάται από τη θέληση του Θεού, και ότι όλοι δρόμοι και οι διάφορες παραδόσεις οδηγούν στη μία και μοναδική Αλήθεια.
Υπάρχει μέσα σου μια δύναμη που σου δίνει ζωή.
Αυτήν ψάξε.
Υπάρχει στο σώμα σου ένα ανεκτίμητο πετράδι.
Αυτό ψάξε.
Ω, περιπλανώμενε Σούφι
αν θέλεις να βρεις τον μεγαλύτερο θησαυρό
μην κοιτάς έξω,
κοίταξε μέσα σου
κι αυτό ψάξε.
Η απόδοση του ποιήματος «Η κινέζικη τέχνη και η ελληνική τέχνη» στα ελληνικά έγινε από την αγγλική μετάφραση από το The Essential Rumi, Translations by Coleman Barks with John Moyne.
Τα άλλα δύο ποιήματα προέρχονται από τον «Αγαπημένο» (εκδ. Αρμός 1997, σειρά Μούσες).
Το επίσημο site της οικογένειας του Ρουμί: https://www.mevlana.net/
* από την Εισαγωγή και το Σημείωμα της Καδιώς Κολύμβα, που έκανε και την μετάφραση στα ελληνικά, στον «Αγαπημένο» (εκδ. Αρμός 1997, σειρά Μούσες).
Πώς διαφέρει η Epoch Times από άλλες εφημερίδες;
Η Epoch Times είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ανεξάρτητη εφημερίδα στην Αμερική. Είμαστε διαφορετικοί από άλλους οργανισμούς μέσων μαζικής ενημέρωσης επειδή δεν επηρεαζόμαστε από καμία κυβέρνηση, εταιρεία ή πολιτικό κόμμα. Ο μόνος μας στόχος είναι να φέρουμε στους αναγνώστες μας ακριβείς πληροφορίες και να είμαστε υπεύθυνοι στο κοινό.
Δεν ακολουθούμε την ανθυγιεινή τάση στο σημερινό περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης, της δημοσιογραφίας που έχει μια ατζέντα, και αντ’ αυτού χρησιμοποιούμε τις αρχές μας Αλήθεια και Παράδοση ως πυξίδα. Στηριζόμαστε αποκλειστικά στους αναγνώστες μας για να συνεχίζουμε να λειτουργούμε την ελληνική Epoch Times.
Αν εκτιμάτε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία μας, βοηθήστε μας να συνεχίσουμε. Στηρίξτε την αλήθεια και την παράδοση.
[give_form id=”3924″]
