Της Deena Bouknight
Μετάφραση: Αλία Ζάε
Αν και υπέφερε από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα και το παρουσιαστικό του έδειχνε εύθραυστο άνθρωπο, ο μετανάστης από την Ιαπωνία που έγινε γνωστός ως Τζωρτζ Μάσα συχνά ανέβαινε στα Απαλάχια, ακόμα και μέσα από αχαρτογράφητες διαδρομές, προκειμένου να τραβήξει τις φωτογραφίες που ήθελε.
Στο βιβλίο του «Το τρελό όραμα του Τζωρτζ Μάσα» [«George Masa’ s Wild Vision», 2022], ο Μπρεντ Μάρτιν γράφει για τον φωτογράφο που έμεινε στην ιστορία ως ‘ο Άνσελ Άνταμς των Σμόκι’1 :
«Όταν ο νεαρός Μασαχάρα Ιιζούκα (γνωστός με το ψευδώνυμο Τζωρτζ Μάσα) αποβιβάστηκε στις ακτές της Καλιφόρνια στις αρχές της δεκαετίας του 1900, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μετά από 25 χρόνια θα έφτανε στην άλλη άκρη της ηπείρου και ότι θα γινόταν ο σπουδαιότερος φωτογράφος των Νότιων Απαλαχίων και μια από τις σημαντικότερες φωνές υπέρ της προστασίας των άγριων βιότοπών τους.»
Ο Μάσα δεν ήταν ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που ερωτεύτηκε την επιβλητική ομορφιά των οροσειρών, γκρεμών και κορυφών που αποτελούν τα Απαλάχια Όρη της Βορειοδυτικής Καρολίνας, τα οποία εκτείνονται στο σύνολό τους σε μήκος σχεδόν 3,22 χλμ – από την καναδική χερσόνησο του Λαμπραντόρ και το νησί της Νέας Γης μέχρι την κεντρική Αλαμπάμα στις ΗΠΑ.
Το 1915, ο Μάσα πήγε στην Άσβιλ της Βόρειας Καρολίνας, όπου εργάστηκε για ένα διάστημα στο φημισμένο Grove Park Inn, κάνοντας ταυτόχρονα τα πρώτα του πειράματα με τη φωτογραφία τραβώντας τους εύπορους και ενίοτε διάσημους πελάτες του ξενοδοχείου.
Όμως τα βουνά που περιέβαλαν την πόλη ασκούσαν έντονη έλξη πάνω του. Όταν γνώρισε και έπιασε φιλίες με τον συγγραφέα και άνθρωπο της φύσης Χόρας Κέφαρτ, ξεκίνησε ένα «καλλιτεχνικό και οραματικό ταξίδι μέσα στην ψυχή μιας οροσειράς που είναι μια από τις παλαιότερες του κόσμου» (Μπ. Μάρτιν). Με την ογκώδη και βαριά φωτογραφική μηχανή του για αποσκευή, πέρασε μέσα από δασωμένες χαράδρες και απόκρημνες πλαγιές, επιτυγχάνοντας «να συλλάβει και να αποτυπώσει δημιουργικά το φως, το μεγαλείο και την πλούσια βλάστησή των [Απαλαχίων]».
Οι ζωντανές, αιθέριες ενίοτε, φωτογραφίες του Μάσα, μεταδίδουν στον θεατή τη μαγεία που ασκούσε η ομορφιά του τοπίου πάνω του. Ο Μάσα πέρασε εβδομάδες μετρώντας, χαρτογραφώντας και φωτογραφίζοντας και σύντομη όλη η περιοχή της Βορειοδυτικής Καρολίνας έμαθε για τον «γιαπωνέζο φωτογράφο που έμενε μερόνυχτα πάνω στις παγωμένες βουνοκορφές περιμένοντας τη ‘σωστή ατμοσφαιρική στιγμή’, δηλαδή το ιδανικό φως, σχηματισμούς νεφών, ηλιοβασίλεμα ή ανατολή. Πολλές φορές πήγαινε μόνος του στην ερημιά, πασχίζοντας να στερεώσει στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του το δραματικό κιαροσκούρο του φωτός και των σκιών.
Ο Μάρτιν, ο οποίος αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος του 2020 στη συγγραφή του βιβλίου του για τον Τζωρτζ Μάσα και σε επιτόπιες έρευνες στα Απαλάχια Όρη της Βορειοδυτικής Καρολίνας, σχολίασε τα εξής:
«Πιστεύω ότι οι φωτογραφίες του Μάσα οφείλουν μεγάλο μέρος της καλλιτεχνικής αξίας τους στην ικανότητά του να περιμένει και να αναγνωρίζει το σωστό φως. Επίσης στην ικανότητά του να αποτυπώνει ένα τοπίο τη στιγμή που αυτό παρουσιαζόταν με τον καλύτερο και εντυπωσιακότερο τρόπο, με βάθος και προοπτική.»
Ο Μάσα κατέγραφε τις αποστάσεις που διέσχιζε με τη βοήθεια ενός αυτοσχέδιου χιλιομετρητή ποδηλάτου και ενός χάρτη με πινέζες, σύμφωνα με τον Μάρτιν. Πρέπει να είχε τραβήξει χιλιάδες φωτογραφίες. Αν και πολλά από τα αρνητικά του έχουν χαθεί, αυτά που τελικά τυπώθηκαν είναι εκατοντάδες, περιλαμβανομένων των 97 που χρησιμοποιήθηκαν για έναν τουριστικό οδηγό για τα Χάιλαντς της Βόρειας Καρολίνας το 1933. Πολλές από τις φωτογραφίες του, όπως αυτές των Dry Falls, Whiteside και Satulah Mountains, αποτελούν μέρος της μόνιμης έκθεσης του Ιστορικού Συλλόγου των Χάιλαντς.
Ο Μάρτιν περιγράφει τον Μάσα ως «παραγωγικό, δημιουργικό και ακούραστο». Πολλές φωτογραφίες του αποτέλεσαν μέρος διαφημιστικού υλικού για την περιοχή, άλλες έγιναν καρτ-ποστάλ και άλλες δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες (New York Times) και περιοδικά (National Geografic).
Το 1928, ο Μάσα ετοίμασε ένα φωτογραφικό λεύκωμα με εικόνες από τα Σμόκι Μάουντενς, μέρος των Απαλαχίων, το οποίο και έστειλε στον Λευκό Οίκο ως δώρο για την Πρώτη Κυρία Γκρέις Γκούλιτζ.
Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Καρολίνας στο Κάλογουϊ (Βόρεια Καρολίνα) έχει στο αρχείο του μια ιδιαίτερη συλλογή φωτογραφιών του Μάσα. Μας πληροφορούν ότι ο Μάσα «πήγαινε στα δάση με τον Κέφαρτ και τους τοποτηρητές του πάρκου όταν έβγαιναν για έλεγχο της περιοχής και τραβούσε φωτογραφίες για να προσελκύσει το ενδιαφέρον του κοινού για την περιοχή [και για τη δημιουργία Εθνικού Πάρκου στα Γκρέιτ Σμόκι Μάουντενς]».
Αν και ο Μάσα πέθανε μόλις 45 ετών από πάθηση του αναπνευστικού το 1933, οι φωτογραφίες του είχαν ήδη κατακτήσει το αμερικανικό κοινό. Προς τιμήν του, μια κορυφή στο Εθνικό Πάρκο των Γκρέιτ Σμόκι ονομάστηκε Μάσα Νομπ [Masa Knob].
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Άνσελ Άνταμς (1902-1984): Αμερικανός φωτογράφος, γνωστός για τα ασπρόμαυρα τοπία του της Αμερικανικής Δύσης.
