Μεταθανάτια υποψηφιότητα για το Βραβείο Ζαχάρωφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπέρ της Ελευθερίας της Σκέψης έλαβε ο Αμερικανός συντηρητικός σχολιαστής Τσάρλι Κερκ, δύο εβδομάδες μετά τη δολοφονία του κατά τη διάρκεια πανεπιστημιακής εκδήλωσης στη Γιούτα.
Την πρόταση υπέβαλε η κοινοβουλευτική ομάδα «Ευρώπη των Εθνών και της Ελευθερίας», στην οποία συμμετέχει και το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD).
Το Βραβείο Ζαχάρωφ, που φέρει το όνομα του Σοβιετικού φυσικού και αντιφρονούντα Αντρέι Ζαχάρωφ, απονέμεται κάθε χρόνο από το 1988 σε άτομα ή ομάδες που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες.
Στους μέχρι τώρα τιμώμενους περιλαμβάνονται προσωπικότητες όπως ο Νέλσον Μαντέλα, η Μαλάλα Γιουσαφζάι, ο Ντενίς Μουκουέγκε και η Νάντια Μουράντ. Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 50.000 ευρώ.
Την ανακοίνωση της υποψηφιότητας έκανε ο συμπρόεδρος της ΕΝΕ Ζαν-Ρενέ Όστ στις 10 Σεπτεμβρίου, ημέρα της δολοφονίας του Κερκ.
Στις 22 Σεπτεμβρίου, ο βουλευτής του AfD και μέλος της ΕΝΕ, Μαρκ Γιόχανγκεν, κατέθεσε και επίσημα την πρόταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σημειώνοντας: «Ο Τσάρλι Κερκ είναι το πλέον άξιο άτομο για να λάβει το Βραβείο Ζαχάρωφ. Σε μια εποχή που η φανατική, “woke” αριστερά επιχειρεί με “cancel culture”, βία κατά διαφωνούντων και κρατική λογοκρισία —με το πρόσχημα της υπεράσπισης της δημοκρατίας— να διατηρήσει την παρακμάζουσα πολιτισμική της ηγεμονία, ο Τσάρλι Κερκ επιδίωκε τον ανοιχτό διάλογο και την ανταλλαγή επιχειρημάτων ακόμα και με τους πιο σκληρούς αντιπάλους του».
Ο 31χρονος Κερκ ήταν συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της οργάνωσης φοιτητών Turning Point USA, που δημιουργήθηκε το 2012 ως συντηρητική φοιτητική κίνηση.
Μέσα σε μια δεκαετία εξελίχθηκε σε κεντρική μορφή της πολιτικής ακτιβιστικής δράσης στα αμερικανικά πανεπιστήμια και σε στενό σύμμαχο του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Παρουσίαζε επίσης το δημοφιλές podcast «The Charlie Kirk Show».
Βρήκε τραγικό θάνατο από σφαίρες στις 10 Σεπτεμβρίου, την ώρα που μιλούσε σε εκδήλωση στο Utah Valley University.
Για τη δολοφονία του κατηγορείται ο 22χρονος φοιτητής Τάιλερ Ρόμπινσον, σε βάρος του οποίου ασκήθηκαν διώξεις για ανθρωποκτονία με πρόθεση, παράνομη χρήση πυροβόλου όπλου με αποτέλεσμα βαριά σωματική βλάβη, δύο κατηγορίες για παρεμπόδιση της δικαιοσύνης, δύο για εκφοβισμό μαρτύρων και μία για βίαιο αδίκημα ενώπιον ανηλίκου, σύμφωνα με τον εισαγγελέα της κομητείας Γιούτα, Τζεφ Γκρέι.
Μιλώντας στην εκδήλωση μνήμης για τον Κερκ στις 21 Σεπτεμβρίου, ο Τραμπ δήλωσε: «Ο Τσάρλι δολοφονήθηκε βάναυσα γιατί μίλησε για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη, για τον Θεό, την πατρίδα, τη λογική και το αυτονόητο».
Υποψήφιοι
Στη φετινή λίστα συναντάται πλήθος σημαντικών προσώπων και κινημάτων. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές πρότειναν τον δημοσιογράφο Αντρέι Παξόβιτς, ο οποίος καταδικάστηκε σε οκταετή κάθειρξη στη Λευκορωσία για άσκηση κριτικής στον πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο.
Η Ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών από κοινού με την Αριστερά πρότειναν δημοσιογράφους και εργαζομένους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις της Γάζας, εκπροσωπούμενους από την Ένωση Παλαιστινίων Δημοσιογράφων, την Παλαιστινιακή Εταιρεία Ερυθράς Ημισελήνου και την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ.
Άλλοι υποψήφιοι είναι ο γαλλοαλγερινός συγγραφέας Μπουαλέμ Σανσάλ, που φυλακίστηκε στην Αλγερία για υπονόμευση της εθνικής ενότητας, φοιτητές στη Σερβία που οργάνωσαν μαζικές κινητοποιήσεις κατά της διαφθοράς μετά από μοιραία κατάρρευση κτηρίου, το «Budapest Pride» που αψήφησε απαγόρευση της κυβέρνησης και οργάνωσε τη μεγαλύτερη πορεία της ιστορίας του, καθώς και η Γεωργιανή δημοσιογράφος Μζία Αμαγκομπάλι μαζί με το προδημοκρατικό κίνημα της χώρας.
Η διαδικασία υποβολής υποψηφιοτήτων ολοκληρώθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου· η βουλή θα επιλέξει τρεις φιναλίστ στις 16 Οκτωβρίου, ενώ οι επικεφαλής των πολιτικών ομάδων και η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα θα αποφασίσουν τον νικητή στις 22 Οκτωβρίου.
Η απονομή θα πραγματοποιηθεί στο Στρασβούργο στη Γαλλία στις 16 Δεκεμβρίου. Το Βραβείο Ζαχάρωφ, που το 1988 απονεμήθηκε από κοινού στον Μαντέλα και τον Σοβιετικό αντιφρονούντα Ανατόλι Μαρτσένκο, θεωρείται η ύψιστη τιμητική διάκριση της Ε.Ε. για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
