Ο Σωκράτης μιλάει για την γνώση

Ο Ξενοφώντας ο ιστορικός, περιέγραψε τον Σωκράτη ως έναν δίκαιο και ενάρετο πολίτη. Για τον Πλάτωνα ήταν ένας πρωτοπόρος ηθικός φιλόσοφος που έκανε λογοπαίγνια με τους διαλόγους του. Για τον Κικέρωνα, τον Ρωμαίο συγγραφέα και πολιτικό, αυτός που αντλούσε τη φιλοσοφία από τους ουρανούς και την έβαζε στις καρδιές και τα σπίτια των ανθρώπων.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, ο Σωκράτης είναι γνωστός ως ο μεγάλος Αθηναίος φιλόσοφος (4 Ιουνίου, 470 π.Χ. έως 339 π.Χ.).

Από την αρχαιότητα έως και σήμερα, πολλοί μελετητές έχουν μελετήσει τη ζωή και τις διδασκαλίες του Σωκράτη. Πολλοί έβγαλαν συμπεράσματα για τον τρόπο ζωής του, και άλλοι έκαναν εικασίες βασισμένοι σε διάφορες φήμες.

Όλα αυτά συνέβησαν διότι ο Σωκράτης δεν άφησε ποτέ πίσω του γραπτά κείμενα. Μόνο αυτοί που ζούσαν κοντά του ή εκείνοι που έδειξαν κάποιο ενδιαφέρον έγραψαν για αυτόν.

Είναι φυσιολογικό οι σημαντικές φυσιογνωμίες να αποτελούν αντικείμενο πολλών συζητήσεων στη ζωή και την κοινωνία των ανθρώπων. Ανεξάρτητα από το τι λένε οι σχολιαστές, ο Σωκράτης άφησε μια πολιτιστική κληρονομιά που μιλά στον άνθρωπο άμεσα ή έμμεσα και τον διδάσκει πώς να συμπεριφέρεται.

Γνῶθι σε αυτόν

Πολλοί άνθρωποι προσπάθησαν να αναλύσουν αυτή τη φράση για να κατανοήσουν τη βαθύτερη της έννοια. Είναι εύκολο να κατανοηθούν οι λέξεις, αλλά οι πράξεις κάποιου αποκαλύπτουν αν έχει καταλάβει το νόημα.

«Γνῶθι σαυτόν» σημαίνει “γνώρισε τον εαυτό σου”. Αυτός που έχει πραγματική επίγνωση του εαυτού του και των πράξεών του, μπορεί να καταλάβει και τους άλλους επίσης. Σε απλούστερο επίπεδο, είναι η ικανότητα κάποιου να συνειδητοποιήσει εάν οι συνήθειές του είναι καλές ή κακές και να έχει τη θέληση να μαθαίνει και να βελτιώνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Εν οίδα ότι ουδέν οίδα: Ένα ξέρω ότι δεν ξέρω τίποτα

Η φράση στα ελληνικά συνήθως μεταφράζεται ως: «Ξέρω ένα πράγμα, και αυτό είναι ότι δεν ξέρω τίποτα». Κατά την άποψή μου, ο Σωκράτης δε εννοεί ότι δεν ξέρει τίποτα, αλλά ότι δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει κάτι με απόλυτη βεβαιότητα, αν και μπορεί να αισθάνεται σίγουρος για ορισμένα πράγματα. Ο Σωκράτης εξερευνούσε τον εαυτό του και όσο ανακάλυπτε, όλο και συνειδητοποιούσε ότι δε γνώριζε τίποτα.

Αυτός ο τρόπος σκέψης είναι παρόμοιος με αυτόν της Ανατολίτικης φιλοσοφίας, όπου ο Βούδας Σακιαμούνι είπε: «Δεν δίδαξα κανένα Ντάρμα στη ζωή μου» αφού μετέδωσε τις διδασκαλίες του πάνω στις αλήθειες του σύμπαντος για πολλά χρόνια.

Όποια φιλοσοφία και αν εξετάσουμε, όλες έχουν μια ομοιότητα: τη γνώση και την ανακάλυψη του εαυτού.

Ένα άτομο που έχει επίγνωση του εαυτού του μπορεί να αποφύγει πολλές άσχημες καταστάσεις.

Η ιστορία του Δαίδαλου μας υπενθυμίζει το πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζει κανείς τα όρια του.

Ο Δαίδαλος ήταν ένας πολύ επιδέξιος τεχνίτης, τόσο που λέγεται ότι οι φιγούρες που έφτιαχνε έμοιαζαν να έχουν ζωή. Ο βασιλιάς Μίνωας τον έκλεισε σε έναν πύργο για να αποτρέψει να διαρρεύσουν οι γνώσεις του σχετικά με τον διάσημο λαβύρινθο της Κρήτης. Ο ίδιος και ο γιος του Ίκαρος ήθελαν να αποδράσουν από την Κρήτη και ο μόνος τρόπος ήταν πετώντας.

Έτσι κατασκεύασε δύο ζεύγη φτερών. Ο Δαίδαλος προειδοποίησε τον Ίκαρο να μην πετάξει πολύ ψηλά, γιατί η θερμότητα του ήλιου θα έλιωνε το κερί, ούτε πολύ χαμηλά, επειδή ο αφρός της θάλασσας θα έβρεχε τα φτερά του και δε θα  μπορούσε να πετάξει. Έτσι πατέρας και γιος πέταξαν μακριά. Είχαν περάσει από τη Σάμο, τη Δήλο και τη Λέβυνθο όταν το αγόρι άρχισε να ανυψώνεται, σαν να ήθελε να φτάσει στον παράδεισο.

Ο φλεγόμενος ήλιος έλιωνε το κερί που κρατούσε τα φτερά ενωμένα και άρχισαν να αποσυναρμολογούνται. Ο Ίκαρος έπεσε στη θάλασσα. Ο πατέρας του φώναζε κλαίγοντας, νιώθοντας τύψεις και πικρία για τα δημιουργήματά του. Εις μνήμη του παιδιού του, ονόμασε τη γη κοντά στο μέρος όπου ο Ίκαρος έπεσε Ικαρία.

Όταν δεν γνωρίζουμε τον εαυτό μας, είναι δύσκολο να δεχτούμε κάποια συμβουλή στην καρδιά μας και πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε τα πάντα, με αποτέλεσμα να ερχόμαστε αντιμέτωποι πολλές φορές με πολύ δύσκολες καταστάσεις.