Της Linda Wiegenfeld
Μετάφραση: Αλία Ζάε, 1 Απριλίου 2021
Σε αυτήν την εποχή της κουλτούρας της ματαίωσης, πώς μπορούμε να εξηγήσουμε τις αξίες μας σε αυτούς που δεν θέλουν να ακούσουν; Πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε τη συνεχή ροή του μίσους και να αρνηθούμε να αντιδράσουμε αμυντικά; Πώς μπορούμε να ζήσουμε μια καλή, επιτυχημένη ζωή παρά τις όποιες αντιξοότητες μπορεί να έχουμε να αντιμετωπίσουμε; Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτούς που μπόρεσαν.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η νεαρή Άννα Φρανκ προσπάθησε να επιβιώσει στην κατοχή του Άμστερνταμ από τους Ναζί, με τη βοήθεια των υπαλλήλων του πατέρα της, οι οποίοι έκρυψαν την οικογένειά της και μια ακόμα – συνολικά επτά άτομα – σε ένα παράρτημα, προμηθεύοντάς τους τακτικά με φαγητό, φάρμακα και πληροφορίες από τον έξω κόσμο.
Η Άννα κατέγραψε τα τεκταινόμενα εκείνης της εποχής στο ημερολόγιό της με απώτερο στόχο την έκδοσή τους σε βιβλίο. Ο στόχος αυτός υλοποιήθηκε, μετά όμως από τον θάνατό της.
Το ημερολόγιο της Άννας μας δείχνει τη δύναμη του γραπτού λόγου και είναι το καλύτερο επιχείρημα ενάντια στη λογοκρισία. Το ημερολόγιό της έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, διαβάζεται σε όλον τον κόσμο και σήμερα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.
«Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», της Άννας Φρανκ
Το ημερολόγιο της Άννας, κατάλληλο για νεαρούς εφήβους αλλά και για μεγαλύτερους, αρχίζει όταν η συγγραφέας του είναι 13. Το ονομάζει «Κίττυ» και γράφει σαν να απευθύνεται σε μια φίλη. Ωστόσο το ημερολόγιο είναι ωμό. Καλύπτει την καθημερινότητα στο παράρτημα και τους φόβους για όσα συμβαίνουν στον έξω κόσμο.
Παρατηρούμε την ομορφιά της πρώτης αγάπης όπως και τους μικροπρεπείς καυγάδες που προκύπτουν ανάμεσα σε ανθρώπους που βρίσκονται εγκλωβισμένοι κάπου μαζί. Εν τέλει, οι δυο οικογένειες ζουν ένα λοκντάουν, μια «καραντίνα». Οι σημερινοί αναγνώστες μπορούν να συνδεθούν μαζί τους περισσότερο από αυτούς των περασμένων δεκαετιών.
Αυτό που κάνει το ημερολόγιο της Άννας τόσο σημαντικό είναι ότι μας δείχνει μια διαφορετική κατανόηση της φρίκης του Ολοκαυτώματος. Βλέπουμε την Άννα και τους «συγκρατούμενούς» της περισσότερο σαν ανθρώπους παρά σαν μια απρόσωπη ομάδα ανάμεσα στα εκατομμύρια θύματα. Βλέπουμε το άτομο απέναντι στη μαζική, απολυταρχική δράση.
Η ατομικότητα της Άννας – η προσωπικότητά της – εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Τη μια στιγμή μπορεί να είναι κακιά, ιδίως απέναντι στη μητέρα της, και την επόμενη να φιλοσοφεί. Εκείνες τις στιγμές, οι λέξεις της, όπως πχ «Σκέψου όλη την ομορφιά που υπάρχει ακόμα γύρω σου και ευχαριστήσου την», έρχονται σε αντίθεση με τη σκληρή μοίρα της και συντρίβουν τον αναγνώστη.
«Είναι ένα πραγματικό θαύμα το ότι δεν έχω εγκαταλείψει τα ιδανικά μου, έτσι παράλογα και ανεφάρμοστα που μοιάζουν. Κι όμως τα κρατώ, γιατί παρά τα όσα γίνονται ακόμα πιστεύω στην έμφυτη καλοσύνη των ανθρώπων», γράφει.
«Είμαι η Άννα Φρανκ», του Μπραντ Μέλτσερ
Εκτός από τα δικά της λόγια, υπάρχουν και πολλά βιβλία που έχουν γραφτεί για την ίδια και τα οποία απευθύνονται σε διάφορες ηλικιακές ομάδες.
Το παιδικό βιβλίο «Είμαι η Άννα Φρανκ» μιλά για το Ολοκαύτωμα με έναν τρόπο κατάλληλο για τους μικρούς αναγνώστες.
Η Άννα παρουσιάζεται σαν ένα συνηθισμένο κορίτσι, με μια μόνο διαφορά: είναι Εβραία. Μας λέει για την αδελφή της που λαμβάνει ένα «σημείωμα κατάταξης», πράγμα που σημαίνει ότι πρόκειται να σταλεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, μια φυλακή όπου στέλνονταν οι Εβραίοι και αναγκάζονταν να δουλεύουν νυχθημερόν με ελάχιστο φαγητό και νερό. Η οικογένειά της αποφασίζει να κρυφτεί σε ένα παράρτημα πίσω από το γραφείο του πατέρα προκειμένου να αποφύγουν αυτήν τη μοίρα.
Αυτό το βιβλίο δεν θα τρομάξει τα παιδιά, αλλά θα τα ωθήσει να σκεφτούν. Παρουσιάζει τις συνθήκες ζωής της Άννας: συχνά δεν μπορούσε να τραβήξει το καζανάκι για να μην ακουστεί ο θόρυβος, περπατούσε με κάλτσες για τον ίδιο λόγο, και έτρωγε το ίδιο φαγητό κάθε μέρα.
Μας δείχνει επίσης πώς η Άννα αποφασίζει να αντιμετωπίζει τα πράγματα με αισιοδοξία: ίσως η κρυψώνα της να ήταν ασύμμετρη και να είχε υγρασία, αλλά δεν πρέπει να υπήρχαν πολλές άλλες τόσο άνετες κρυψώνες στο Άμστερνταμ. Βρίσκει παρηγοριά στη σοφίτα, κοιτώντας μια καστανιά και γράφοντας.
Προς το τέλος του βιβλίου, μαζί με εικόνες αναμένων κεριών του Σαμπάτ και της μενοράχ, που είναι σύμβολα ελπίδας, υπάρχει η ακόλουθη όμορφη σκέψη:
«Πάντα μπορείς να βρεις φως στα σκοτεινά μέρη, αυτό είναι η ελπίδα. Είναι μια φωτιά μέσα σου. Εσύ θα αποφασίσεις πότε θα την ανάψεις. Κι όταν αρχίσει το φως της να λάμπει, τίποτα δεν μπορεί να το σβήσει πια».
Το βιβλίο τελειώνει με τη μετάβαση σε μια πιο σύγχρονη εποχή, όπου διαφορετικοί άνθρωποι έχουν μαζευτεί στο σπίτι των Φρανκ. Συζητούν για τη μοίρα της Άννας, με τρόπο κατάλληλο για τα παιδιά, ενώ παράλληλα μιλούν για αυτά που είναι σημαντικά.
‘I Am Anne Frank’
Brad Meltzer
Dial Books
13 Οκτωβρίου 2020
40 σελίδες, σκληρό εξώφυλλο
«Το χαμένο ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», του Τζόνυ Τήγκ
«Το χαμένο ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», που απευθύνεται σε ώριμους έφηβους και ενήλικες, συνεχίζει και ολοκληρώνει την ιστορία από εκεί που την άφησε η Άννα. Αυτό το ιστορικό μυθιστόρημα βασίστηκε σε πολλές έρευνες και γεγονότα που κατέθεσαν αυτόπτες μάρτυρες και επιζήσαντες των στρατοπέδων συγκέντρωσης, όπως επίσης και στις μαρτυρίες και τα γραπτά του πατέρα της Άννας, Όττο Φρανκ, και άλλων αγαπημένων της προσώπων.
Ο συγγραφέας έμεινε πιστός στο ύφος και το σχήμα που είχε δώσει η Άννα στο ημερολόγιό της.
Η ιστορία ξεκινά με τη σύλληψη της Άννας και των άλλων. Η Άννα δεν γνωρίζει ποιος τους κατέδωσε, αλλά προσεύχεται για τους υπαλλήλους του πατέρα της, που τους ένιωθε σαν μέλη της οικογένειας. Αυτό που έκαναν οι βοηθοί τους ήταν να αγαπούν αυτούς που ήταν μισητοί.
Το βιβλίο ακολουθά την Άννα στη διαδρομή της στο Βέστερμπορκ, το Άουσβιτς και το Μπέργκεν-Μπέλσεν. Περιγράφει με λεπτομέρειες τον χωρισμό από τον πατέρα της, τον οποίο θεωρεί νεκρό, και το πώς αρχίζει να αγαπά και να σέβεται τη μητέρα και την αδελφή της τους τελευταίους μήνες της ζωής της. Υπάρχει επίσης μια τρυφερή επανασύνδεση με την καλύτερή της φίλη, Αννελί.
Σε αυτό το βιβλίο, οι αναγνώστες θα διαβάσουν για τη διαδικασία επιλογής, τα τατουάζ και την κτηνωδία. Οι λεπτομέρειες επαυξάνουν τον πόνο μας: το κεφάλι της Άννας ξυρίζεται, της κάνουν τατουάζ έναν αριθμό και υποχρεώνεται να μείνει γυμνή στο Άουσβιτς. Το «ημερολόγιο» αναφέρει ότι είχε την ελπίδα ότι θα ήταν ο μελλοντικός της σύζυγος αυτός που θα την έβλεπε γυμνή και όχι κάποιο ξένοι.
Η αδελφή της Άννας, η Μαργκότ, πιάνει φιλίες με έναν φρουρό, που της δίνει επιπλέον φαγητό. Αλλά η Μαργκότ σύντομα δίνει τέλος σε αυτήν τη φιλία, καθώς δεν αντέχει τα εγκλήματα μίσους που αυτός διαπράττει.
Άλλες καταγραφές στο «ημερολόγιο» αφορούν τις παρουσίες, το αίμα της περιόδου που κυλούσε στα πόδι της ενώ δούλευε μετακινώντας βαριές πέτρες από το ένα μέρος στο άλλο, εργασία που αποσκοπούσε αποκλειστικά στη σωματική εξουθένωση των εργατών, και φυσικά τους θαλάμους αερίων.
‘The Lost Diary of Anne Frank’
Johnny Teague
Addison & Highsmith
30 Οκτωβρίου 2020
200 σελίδες, σκληρό εξώφυλλο
Ο Τζόνυ Τηγκ για τη ζωή της Άννας
Η άποψη που μας μεταφέρει ο συγγραφέας Τζόνυ Τηγκ για το πώς κατάφερε να αντέξει η Άννα το τέλος της ζωής της είναι ότι παρέμεινε κοντά στην οικογένειά της και συνέχισε να νοιάζεται για τους άλλους. Δεν την εγκατέλειψε ποτέ η ελπίδα, καθώς καθημερινά κοιτούσε και περίμενε τη διάσωσή τους.
«Κρατήθηκε από την υποβόσκουσα πίστη της στον Θεό και τους άλλους. Θύμιζε στους υπόλοιπους ότι δεν ήταν αριθμοί, αλλά ανθρώπινα πλάσματα. Θυμηθείτε, η Άννα ήθελε να γίνει συγγραφέας για να δίνει ελπίδα στους άλλους», λέει.
Ο Τηγκ έγραψε το «χαμένο ημερολόγιο» έχοντας υπόψη του τον κόσμο του σήμερα. «Τα τρέχοντα γεγονότα διαμορφώνονται από μια γενιά που έχει ελάχιστη ή και καθόλου γνώση για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν στο παρελθόν. Για να εμποδίσουμε να ξανασυμβούν παρόμοιες κτηνωδίες, έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα για να συμπληρώσω το ημερολόγιο που απαγόρευσαν στην Άννα Φρανκ να γράψει.»
Η φωνή της Άννας Φρανκ είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.
Η Λίντα Γουίγκενφιλντ είναι συνταξιούχος δασκάλα με 45ετή εμπειρία στη διδασκαλία παιδιών. Για προτάσεις ή σχόλια, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί της στο LWiegenfeld@aol.com
Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο SafeChat @epochtimesgreece
