Τρίτη, 19 Μαρ, 2024
Παλιό Ζενχάι στη δεκαετία του 1860. H πύλη εισόδου του ναού του Κομφούκιου. (Public domain)

Διαχρονική Σοφία: Η αρχαία κινεζική τέχνη της αυτοβελτίωσης

Του Joshua Charles

Για πολλά χρόνια, παροτρύνω όλους όσους γνωρίζω να αναπτύξουν την αγάπη τους για το διάβασμα. Είμαι ιδιαίτερα παθιασμένος με την ενθάρρυνση των γονέων να μάθουν τα παιδιά τους και τους νέους να διαβάζουν ώστε μια μέρα να γίνουν σοφοί ενήλικες.

Αυτό που λέω συχνά είναι ότι η ανάγνωση δεν είναι ένα θέμα απλής ευχαρίστησης — στην πραγματικότητα, αυτή είναι η κατώτερη μορφή ανάγνωσης. Το διάβασμα, στην ύψιστη μορφή του, έχει να κάνει με τη μάθηση του να αναπτύξει κάποιος την αρετή του. Στην ιστορία μας υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα για την ανθρώπινη συμπεριφορά τα οποία μπορεί να μας διδάξουν πράγματα για τον χαρακτήρα, την πολιτιστική ικανότητα και τη σοφία.

Θυμήθηκα με χαρά αυτή την αλήθεια όταν διάβασα το πρώτο κεφάλαιο ενός αρχαίου κινεζικού κειμένου που ονομάζεται Σουν Τζι (Xunzi), με τίτλο «Μια προτροπή στη μάθηση» (Exhortation to Learn: Quan xue 勸學). Ορίζει τον «τζέντλεμαν» ως αυτόν που αναπτύσσει διαρκώς στην αρετή του. «Ο τζέντλεμαν λέει: Η μάθηση δεν πρέπει ποτέ να σταματήσει, είναι αυτός [που] μαθαίνει ευρέως και εξετάζει τον εαυτό του τρεις φορές την ημέρα, και τότε η γνώση του είναι ξεκάθαρη και η συμπεριφορά του είναι δίκαιη».

Αυτοεξέταση — τι ιδέα! Κάτι που υποστηρίχθηκε από καιρό από τα μεγαλύτερα μυαλά της Δύσης επίσης, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τις τετριμμένες και ιδιοτελείς κοινοτοπίες στις οποίες υποβαλλόμαστε συνεχώς από την ποπ κουλτούρα.

Αλλά περισσότερο από αυτό— Το «Σουν Τζι» επιμένει ότι η αρετή που απαιτείται για να είσαι τζέντλεμαν μπορεί να αποκτηθεί μόνο με την ενδελεχή γνώση του παρελθόντος: «Αν δεν ακούσεις ποτέ τα λόγια που πέρασαν από τους πρώην βασιλιάδες, δε θα γνωρίσεις τη μεγαλοπρέπεια της μάθησης». Μια τέτοια δήλωση προϋποθέτει ότι η εμπειρία είναι ένα ουσιαστικό συστατικό της σοφίας με την οποία αποκτάται η αρετή (εξού και ο σεβασμός για τους ηλικιωμένους στην παραδοσιακή κινεζική κουλτούρα). Με άλλα λόγια, η ιδέα της ατελείωτης προόδου είναι παράλογη και η πεποίθηση ότι το νέο είναι πάντα καλύτερο είναι κοντόφθαλμη.

Το «Σουν Τζι» επιβεβαιώνει επίσης ότι ο τζέντλεμαν μαθαίνει για χάρη της δικής του ανάπτυξης: «Οι μαθητές στην αρχαιότητα μάθαιναν για χάρη τους, αλλά οι μαθητές του σήμερα μαθαίνουν για χάρη του να εντυπωσιάσoυν τους άλλους.

Ομοίως, ο τζέντλεμαν αποδέχεται ότι χρειάζεται σκληρή δουλειά για να αναπτυχθεί η αρετή του: «Ο τζέντλεμαν δεν είναι εξαιρετικός από τη γέννησή του, αλλά επειδή είναι καλός στη χρήση των πραγμάτων». Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις σύγχρονες, επιβλαβείς ιδεολογίες και «κινήματα» που επιμένουν ότι η αρετή κάποιου βρίσκεται σε πράγματα που δε χρειάζεται να εργαστεί κανείς ή να τελειοποιήσει.

Το «Σουν Τζι» τονίζει επίσης τη σημασία των σχέσεών του για την ανάπτυξη της αρετής: «Στη μάθηση, τίποτα δεν είναι πιο πρόσφορο από το να πλησιάζεις το σωστό άτομο». Όπως λέει μια παλιά παροιμία, «η κακή παρέα διαφθείρει τα καλά ήθη», και αυτή η αλήθεια ήταν γνωστή τόσο στους αρχαίους Κινέζους όσο και στους ανθρώπους του σήμερα.

Σύμφωνα με το «Σουν Τζι», αυτή η ανάπτυξη της αρετής, οδηγεί τελικά σε μια προσωπική διάθεση που ο συγγραφέας αποκαλεί «σταθερότητα», την οποία περιγράφει ως εξής: «Για αυτόν τον λόγο, η εξουσία και το κέρδος δεν μπορούν να τον επηρεάσουν, οι μάζες δεν μπορούν να τον μετατοπίσουν και τίποτα στον κόσμο δεν μπορεί να τον ταρακουνήσει. Με αυτό ζει και από αυτό πεθαίνει. Αυτό ονομάζεται η κατάσταση στην οποία έχει συλληφθεί η αρετή». Αυτή η κατάσταση «σταθερότητας» είναι η ικανότητα της αντίληψης των πραγμάτων όπως είναι έχοντας την ανάλογη ανταπόκριση ανεξάρτητα από το κόστος. «Όταν κάποιος μπορεί να επιτύχει τη σταθερότητα», λέει, «μόνο τότε μπορεί να ανταποκριθεί στα πράγματα. Το να είσαι ικανός τόσο για σταθερότητα όσο και για ανταπόκριση σε πράγματα—αυτό ονομάζεται τελειοποιημένο άτομο».

Αυτή η βαθιά ρεαλιστική αλλά φιλόδοξη στάση μου θύμισε κάτι που είπε ο Τζόρνταν Πίτερσον: «Σήκωσε τα βάσανά σου και άντεξέ το! Και προσπάθησε να είσαι καλός άνθρωπος, για να μην το κάνεις χειρότερο! … Σηκώσου σταθερά για να μπορούν οι άνθρωποι να βασίζονται σε εσένα!».

Αυτό είναι να είσαι ένας ενάρετος άνθρωπος — να είσαι ένα αληθινό άτομο.

Όταν κάποιος διαβάζει κείμενα όπως το «Σουν Τζι», συναντά πολλά παραδείγματα αυτού που χαριτολογώντας αποκαλώ «επικεφαλίδες 2.200 ετών» (ή όσο παλιό κι αν είναι ένα συγκεκριμένο κείμενο)—που σημαίνει ότι διαβάζω κάτι του οποίου η αναγκαιότητα και η ουσία για όλους από εμάς το 2021 είναι εξίσου σχετική (συχνά περισσότερο) από τα σημερινά πρωτοσέλιδα. Ανακαλύπτει κανείς ότι η ανθρώπινη φύση δεν έχει αλλάξει πολύ κατά τη διάρκεια των χιλιάδων ετών, και τα συστατικά για την αληθινή ευτυχία -που βρίσκονται μόνο στην αρετή- παραμένουν βασικά ίδια ανά πάσα στιγμή, για όλους τους ανθρώπους· και η σύγχρονη φόρμουλα του να ακολουθείς τις ιδιότροπες και τις κοντόφθαλμες επιθυμίες σου (για τις οποίες οι άλλοι πρέπει συνεχώς να σε επιβεβαιώνουν) σίγουρα δεν είναι αυτό το νόημα της ύπαρξης.

Τέτοια σοφία δεν ήταν ίσως ποτέ πιο απαραίτητη όσο σε εποχές τόσο παρακμιακές όσο οι δικές μας. Είθε να ανακτήσουμε αυτή τη μεγάλη παράδοση, τη σοφία των σοφών όλων των πολιτισμών και των εποχών! Μακάρι να σταματήσουμε να περιοριζόμαστε στους εαυτούς μας και αντιληφθούμε τη έμφυτη σοφία μας.

Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο SafeChat @epochtimesgreece

 

Πως μπορείτε να μας βοηθήσετε ώστε να συνεχίσουμε να σας κρατάμε ενημερωμένους

Ποιος είναι ο λόγος που χρειαζόμαστε την βοήθειά σας για την χρηματοδότηση του ερευνητικού ρεπορτάζ μας; Επειδή είμαστε ένας ανεξάρτητος οργανισμός ειδήσεων που δεν επηρεάζεται από καμία κυβέρνηση, εταιρεία ή πολιτικό κόμμα. Από την ημέρα που ξεκινήσαμε, έχουμε έρθει αντιμέτωποι με προσπάθειες αποσιώπησης της αλήθειας κυρίως από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά δεν θα λυγίσουμε. Η ελληνική έκδοση της Epoch Times βασίζεται ολοκληρωτικά στις γενναιόδωρες συνεισφορές σας για να διατηρήσει την παραδοσιακή δημοσιογραφία ζωντανή και υγιή στην Ελληνική γλώσσα. Μαζί, μπορούμε να συνεχίσουμε να διαδίδουμε την αλήθεια.

Σχολιάστε