Παγκόσμια Ημέρα της Γης η 22α Απριλίου, μια ευκαιρία να τιμήσουμε τον δεσμό μας με τον πλανήτη μας και να θυμηθούμε τον σεβασμό και τη φροντίδα που οφείλουμε σε όλα τα όντα και τα πλάσματα του Θεού, ώστε η συνύπαρξή μας να είναι αρμονική και επωφελής για όλα τα μέρη. Με ταπεινότητα ας αναλογιστούμε τη μηδαμινότητά μας μπροστά στο μεγαλείο της δημιουργίας και τη θέση μας σε αυτήν και ας προσπαθήσουμε να ξαναβρούμε το μέτρο που έχουμε χάσει, εξαιτίας της απληστίας και της νωθρότητάς μας.
Ας σημειωθεί ότι οι Μογγόλοι κυνηγοί που περιγράφει το ακόλουθο άρθρο απελευθερώνουν τους αετούς τους όταν εκείνοι γίνουν 12 χρόνων, ώστε να ζήσουν ελεύθεροι το δεύτερο μισό της ζωής τους. (Σ.τ.Μ.)
Ο Μογγόλος φωτογράφος Μπατζάγια Τσοϊτζίλιαφ ταξιδεύει τα τελευταία δέκα χρόνια στη μογγολική στέπα, απαθανατίζοντας τους νομάδες Καζάκους και τη μοναδική κυνηγετική τους παράδοση, που δένει τους ανθρώπους, τα άλογα και τους αετούς σε μια ιδιαίτερη και υπέροχη σχέση.
Ο Μπατζάγια γεννήθηκε στη δυτική Μογγολία, στην επαρχία Ζαβκάν και μεγάλωσε κοντά στους νομάδες. Σήμερα, στα 48 του, ζει στην πρωτεύουσα Ουλάν Μπατόρ, όπου διατηρεί ταξιδιωτικό γραφείο.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η σχέση του με τη φωτογραφία ‘επισημοποιήθηκε’ χάρη σε ένα ταξίδι που έκανε το 2005 στη δυτική Σαχάρα, παίρνοντας μαζί του μια κάμερα Canon PowerShot A95 5 pixel. Όταν έδειξε τις καλύτερες από τις φωτογραφίες που τράβηξε εκεί στους φίλους του, τα σχόλιά τους ήταν τόσο ενθαρρυντικά, ώστε από το 2007 έγινε τελικά επαγγελματίας φωτογράφος.
Τα τελευταία 10 χρόνια έχει ταξιδέψει πολλές φορές στην επαρχία Μπαγιάν-Ούλτζιι της δυτικής Μογγολίας, καταγράφοντας τη ζωή των νομάδων Καζάκων, οι οποίοι κυνηγούν ακόμα με τον παραδοσιακό τρόπο, καβάλα στα άλογα με εκπαιδευμένους χρυσαετούς, οι οποίοι στη Μογγολία είναι σύμβολο προστασίας.
Στα χωριά Σάγκσαϊ και Αλτανσούγκτς, ο Μπατζάγια έγινε φίλος πολλών Καζάκων κυνηγών, οι οποίοι πόζαραν ευχαρίστως για να τους φωτογραφίσει, συμβάλλοντας στη δημιουργία αυτής της εντυπωσιακής σειράς εικόνων. Η παράδοσή τους περιλαμβάνει, εκτός από το κυνήγι με τους αετούς, και τη νομαδική κτηνοτροφία. Το χειμώνα, η φυλή τους κυνηγά άγρια θηράματα στα βουνά Αλτάι, χωρίς τη συνδρομή όπλων ή οχημάτων πέραν των αετών και των αλόγων τους. Οι ισχυροί δεσμοί που έχουν σχηματίσει με τα δύο αυτά άγρια πλάσματα αρκούν.
Ο Μπατζάγια περιγράφει μέσες άκρες πώς είναι οργανωμένη η ζωή τους:
«Σε γενικές γραμμές, τις πιο ζεστές περιόδους, ταΐζουν τους αετούς με οικόσιτα ζώα και μικρά θηλαστικά, ώστε να κερδίσουν βάρος και να γίνουν δυνατοί. Εκείνη την περίοδο, τα οικόσιτα ζώα βρίσκονται στο επίκεντρο της καθημερινότητας: από τη μια οι αγελάδες που δίνουν το γάλα τους και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα και τις πηγαίνουν για βοσκή, μεταναστεύοντας για να βρίσκουν τα καλά βοσκοτόπια ανάλογα με την εποχή και από την άλλη τα άλογα που τα εξημερώνουν για ιππασία και τα εξοικειώνουν με τους αετούς για το κυνήγι.
»Όταν πιάνουν τα κρύα, τα πράγματα αντιστρέφονται. Στο επίκεντρο μπαίνουν οι αετοί, τους οποίους προετοιμάζουν για το κυνήγι της χειμερινής περιόδου, ενώ τα οικόσιτα ζώα παύουν να χρειάζονται συνεχή φροντίδα. Στις αρχές του φθινοπώρου, οι κυνηγοί, ο αετοί και τα άλογα αρχίζουν εντατική εκπαίδευση για την επερχόμενη εποχή του κυνηγιού.»
Κάθε κυνηγός φορά όλο τον χρόνο το παραδοσιακό του παλτό, ώστε ο αετός του να μαθαίνει και να αναγνωρίζει τη μυρωδιά του. Τα παλτά αυτά τα φτιάχνουν οι γυναίκες των Καζάκων το καλοκαίρι, όταν η φυλή μετακινείται περισσότερο, από τα ρετάλια των αντίσκηνών τους (γιούρτες).
Το ετήσιο Φεστιβάλ του Χρυσαετού είναι μια ευκαιρία για τους κυνηγούς να επιδείξουν τις ικανότητές τους και να προσελκύσουν τη νέα γενιά.
«Οι κυνηγοί με τους χρυσαετούς είναι πολύ δεμένοι με τον εξοπλισμό που έχουν κληρονομήσει από τους παππούδες των παππούδων των παππούδων τους και φροντίζουν με επιμέλεια να μεταδίδουν αυτή την παράδοση στους νέους. Γι’ αυτόν το λόγο οργανώνουν και εκδηλώσεις όπως το ετήσιο Φεστιβάλ Χρυσαετού. Οι φωτογράφοι που το επισκέπτονται βοηθούν στη διάδοση αυτής της μοναδικής παράδοσης», εξηγεί ο Μπατζάγια.
Η τουριστική πλευρά του φεστιβάλ είναι πολύτιμη και για τα έσοδα που προσκομίζει στους κυνηγούς, οι οποίοι, χωρίς αυτά, θα δυσκολεύονταν πολύ να συντηρούν και να εκπαιδεύουν τους αετούς τους. Ένας εκπαιδευμένος χρυσαετός χρειάζεται περίπου 160 κιλά κρέας ετησίως και αυτό κοστίζει!
«Εκτός από το κυνήγι, έχουν και τα κοπάδια τους να φροντίσουν. Αυτά δεν τους επιτρέπουν να έχουν μια συνηθισμένη έμμισθη δουλειά, έτσι τα έσοδα από τον τουρισμό είναι μια σημαντική βοήθεια γι’ αυτούς.
»Η τουριστική πλευρά δεν επηρεάζει τις φωτογραφίες μου γιατί φωτογραφίζω τη γνήσια παράδοση, που είναι ακόμα ζωντανή. Τους φωτογραφίζω εδώ και μια δεκαετία και οι αλλαγές που παρατηρώ δείχνουν την εξέλιξη και το ζωντάνεμα της παράδοσης, όχι το ξεθώριασμά της», διευκρινίζει ο Μπατζάγια.
Εκτός από τη Μογγολία, ο Μπατζάγια έχει εξερευνήσει και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας, αλλά και την Ευρώπη, αναζητώντας παραδόσεις και έθιμα που παραμένουν ζωντανά. Έχει καταφέρει να απαθανατίσει την ‘ντροπαλή’ λεοπάρδαλη του χιονιού, την αρκούδα Γκόμπι, άγριες βακτριανές καμήλες, τους νομάδες που εκτρέφουν καμήλες, καθώς και τη φυλή των Τσαατάν που εκτρέφει ταράνδους στα βουνά Τάιγκα.
«Τα ταξίδια με εμπνέουν και μου αποκαλύπτουν διαφορετικές όψεις και χρώματα του κόσμου μας. Πιστεύω ότι ένας φωτογράφος πρέπει πάντα να αναζητά και να μαθαίνει νέα πράγματα. Να διαβάζει για το θέμα του, να κοιτάζει τη σχετική δουλειά των συναδέλφων του και να εμπνέεται από αυτήν, επιδιώκοντας οι δικές του φωτογραφίες να προτείνουν κάτι διαφορετικό», λέει.
Η δουλειά του, που συνίσταται σε μεγάλο βαθμό σε εικόνες της άγριας ζωής, από μακρινές ερήμους και βουνά, προβάλλοντας είδη υπό εξαφάνιση, δημοσιεύεται ευρέως στα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Έχει επίσης εκδόσει τρία φωτογραφικά άλμπουμ με το National Geographic, τα οποία θεωρεί το ζενίθ της καριέρας του: «Η λεοπάρδαλη του χιονιού», «Τσαατάν» και «Αετός».
Δύο από τις αγαπημένες του φωτογραφίες προέρχονται από το τρίτο βιβλίο, που παρουσιάζει τους Μογγόλους κυνηγούς. Η μία, τραβηγμένη στις 23 Ιανουαρίου 2020 στο χωριό Σάγκσαϊ της επαρχίας Μπαγιάν-Ούλτζιι, δείχνει τους κυνηγούς την ώρα που εκπαιδεύουν τα άλογα και τους αετούς μαζί, καλπάζοντας σε διαφορετικά εδάφη. Η άλλη, τραβηγμένη την 1η Ιανουαρίου 2021 στο χωριό Τσένγκελ της ίδιας επαρχίας, δείχνει τους άντρες την ώρα που κυνηγούν μαζί.
«Κάποιοι αναλαμβάνουν να ξεσηκώνουν τα θηράματα και άλλοι είναι υπεύθυνοι για το κυνήγι με τους αετούς… Ομαδική δουλειά», λέει ο φωτογράφος.
Ακολουθούν επιλεγμένες φωτογραφίες του Μπατζάγια Τσοϊτζίλιαφ:
Μετάφραση: Αλία Ζάε
