Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να είναι περήφανη για την παγκόσμια κυριαρχία της στον τομέα της ναυτιλίας, αφού αποτελεί τη μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη του κόσμου, με στόλο 5.691 πλοίων, που αντιπροσωπεύει το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας. Η ελληνική ναυτιλία όχι μόνο διατηρεί την πρωτοκαθεδρία της εδώ και δεκαετίες, αλλά αποτελεί και τη ραχοκοκαλιά του παγκόσμιου εμπορίου, μεταφέροντας το 21% των θαλάσσιων μεταφορών παγκοσμίως και συμβάλλοντας με 7,9% στο ελληνικό ΑΕΠ. Παράλληλα, πρωτοπορεί στην πράσινη μετάβαση με 8% του στόλου ήδη εξοπλισμένου με εναλλακτικά καύσιμα και 629 νέα πλοία υπό κατασκευή για την περίοδο 2025-2028, αποδεικνύοντας τη δέσμευσή της στο βιώσιμο μέλλον των θαλασσών.
Η διεθνής διάσταση της ελληνικής ναυτιλίας αποτυπώνεται στο γεγονός ότι τα ελληνόκτητα πλοία επισκέπτονται 176 χώρες ανά τον κόσμο, ενώ περισσότερο από το 52% των ναυτιλιακών εταιρειών που είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης ανήκουν σε Έλληνες. Αυτή η παγκόσμια παρουσία καθιστά την Ελλάδα όχι απλώς μια ναυτιλιακή δύναμη, αλλά ηγέτιδα στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών.
Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί βασικό πυλώνα της εθνικής οικονομίας, συμβάλλοντας με 7,9% στο ελληνικό ΑΕΠ. Οι εισπράξεις από θαλάσσιες μεταφορές ανέρχονται σε 14-21 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, με το 2022 να αποτελεί έτος ρεκόρ με 21 δισεκατομμύρια ευρώ. Η συνολική προστιθέμενη αξία του κλάδου φτάνει τα 14,2 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η απασχόληση αγγίζει τις 160.000 θέσεις εργασίας άμεσα και έμμεσα.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή στις εξαγωγές υπηρεσιών, όπου η ναυτιλία κατέχει το μερίδιο του λέοντος, αποτελώντας τον μεγαλύτερο εξαγωγέα συναλλάγματος της χώρας. Η φορολογική συμβολή της ναυτιλίας υπολογίζεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ οι έμμεσες επιπτώσεις στην οικονομία μέσω της αγοράς εξοπλισμού, υπηρεσιών και προμηθειών πολλαπλασιάζουν την οικονομική της επίδραση.
Ο υπουργός Ναυτιλίας Βασίλης Κικίλιας επισημαίνει ότι το 21% της παγκόσμιας ναυτιλιακής ισχύος ανήκει σε ελληνικά συμφέροντα, δίνοντας τεράστιο πλεονέκτημα στη χώρα στο διεθνές τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η στρατηγική αξία της ελληνικής ναυτιλίας αποδεικνύεται από το γεγονός ότι περίπου το 60% των εμπορικών μεταφορών της ΕΕ πραγματοποιείται από ελληνόκτητα πλοία, ενώ τα ελληνικά πλοία εγγυώνται την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης σε περιόδους κρίσεων όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Πειραιάς-Αθήνα: Το παγκόσμιο κέντρο της ναυτιλίας
Ο Πειραιάς κατατάσσεται σταθερά στις πρώτες 10 θέσεις των κορυφαίων ναυτιλιακών κέντρων παγκοσμίως, κατέχοντας την 8η θέση σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Xinhua-Baltic International Shipping Centre Development Index 2025. Η ευρύτερη περιοχή της Αττικής φιλοξενεί περισσότερα από 1.000 ναυτιλιακά γραφεία, γεγονός που την καθιστά έναν από τους σημαντικότερους κόμβους πλοιοκτησίας, τεχνικής διαχείρισης και ναυτιλιακών υπηρεσιών διεθνώς.
Το ναυτιλιακό cluster του Πειραιά αποτελείται από 3.273 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους ναυτιλιακούς κλάδους. Η πιο κυρίαρχη ομάδα είναι οι «Διαχειριστές και Χειριστές Πλοίων» με 974 εταιρείες, ακολουθούμενη από επιχειρήσεις ανταλλακτικών και εξοπλισμού. Αυτό το οικοσύστημα δημιουργεί συνέργειες και εξωστρέφεια που ενισχύουν τη συνολική ανταγωνιστικότητα της ελληνικής ναυτιλίας.
Σύμφωνα με έρευνες, στην περιοχή Πειραιά-Αθήνας λειτουργούν 563 εταιρείες διαχείρισης πλοίων που διαχειρίζονται 5.191 πλοία χωρητικότητας άνω των 1.000 grt, με το 75% να διαχειρίζεται bulk carriers ή tankers και το 84% να διαχειρίζεται διαφοροποιημένους στόλους. Αυτά τα στοιχεία αναδεικνύουν τον Πειραιά ως ηγέτη στη διαχείριση πλοίων παγκοσμίως.
Η τεχνολογική μετάβαση: Smart Shipping και ψηφιοποίηση
Η ελληνική ναυτιλία πρωτοπορεί στην ψηφιοποίηση και τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Εταιρείες όπως η DeepSea Technologies, METIS Cyberspace Technology και OrcaAI αποτελούν παγκόσμιους ηγέτες στην ανάπτυξη smart shipping λύσεων. Ο Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της DeepSea Technologies, δηλώνει με σιγουριά ότι «η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να είναι το Silicon Valley της παγκόσμιας ναυτιλίας».
Οι ψηφιακές τεχνολογίες επιφέρουν μετρήσιμα οφέλη: βελτιστοποίηση της λειτουργικής απόδοσης, μείωση της κατανάλωσης καυσίμων, αποτελεσματική διαχείριση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και ενισχυμένη ασφάλεια. Η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται για ανάλυση μεγάλων δεδομένων, προγνωστική συντήρηση και βελτιστοποίηση δρομολογίων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συνεργασία μεταξύ Laskaridis Shipping, METIS και Bureau Veritas για την ανάπτυξη του METIS Ship Connect System. Το σύστημα αυτό συλλέγει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο από αισθητήρες και όργανα του πλοίου, παρέχοντας αξιοποιήσιμες πληροφορίες για τη βελτιστοποίηση των λειτουργιών. Το bulk carrier LETO έγινε το πρώτο πλοίο παγκοσμίως που απέκτησε τον χαρακτηρισμό DATAINFRA.
Η Αθήνα εξελίσσεται σε κέντρο καινοτομίας για τη ναυτιλία, με καινοτόμες νεοφυείς εταιρείες να συνεργάζονται στενά με την κοινότητα των πλοιοκτητών για την ανάπτυξη μοναδικών λύσεων. Αυτές οι εταιρείες τεχνολογίας εξάγουν τις λύσεις τους σε πλοιοκτήτες σε όλο τον κόσμο, καθιστώντας την Ελλάδα παγκόσμιο κέντρο ναυτιλιακής τεχνολογίας.
Η συμβολή στο παγκόσμιο εμπόριο και την ευημερία
Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί βασικό πυλώνα του παγκόσμιου εμπορίου, αφού περισσότερο από το 80% του παγκόσμιου εμπορίου διακινείται δια θαλάσσης. Τα ελληνόκτητα πλοία μεταφέρουν κάθε είδους εμπόρευμα που τροφοδοτεί την παγκόσμια οικονομία, από βασικά αγαθά όπως τρόφιμα και πρώτες ύλες έως ενεργειακά και βιομηχανικά προϊόντα.
Η αξιοπιστία και ανθεκτικότητα του ελληνόκτητου στόλου αποδείχθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, όπου δε σταμάτησε ούτε μια στιγμή τη διασφάλιση των εφοδιαστικών αλυσίδων. Επίσης, εγγυήθηκε την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία και κρατά τις θάλασσες ανοιχτές εν όσω εξελίσσεται η κρίση στη Μέση Ανατολή.
Η κυριαρχία της ελληνικής ναυτιλίας μεταφράζεται σε διπλωματική ισχύ και διεθνή επιρροή. Η τεράστια προστιθέμενη αξία που προσφέρει η ελληνόκτητη ναυτιλία αποτελεί το ισχυρότερο «διαβατήριο» για να κερδίσει η χώρα αναβαθμισμένο ρόλο στον παγκόσμιο διάλογο και τις εμπορικές συμφωνίες. Οι Έλληνες εφοπλιστές κατέχουν σταθερή εκπροσώπηση στους διεθνείς οργανισμούς της ναυτιλίας, με τη χώρα να κατέχει την πρώτη θέση στο συμβούλιο του IMO για δεύτερη συνεχόμενη εκλογή και κυρίαρχο ρόλο στις σημαντικές επιτροπές που χαράσσουν το ναυτιλιακό μέλλον του πλανήτη.
