Η Λιθουανία γίνεται η πιο πρόσφατη περίπτωση κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που υιοθετεί μια σταθερή στάση ενάντια στους κινδύνους που παρουσιάζει το κινεζικό καθεστώς, όταν ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο ότι θα αποχωρήσει από τη διάσκεψη κορυφής «17 + 1» που διοργανώθηκε από την Κίνα και αντ’ αυτού θα ανοίξει γραφείο εμπορίου στην Ταϊβάν.
Ως κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, η Λιθουανία προσπαθεί να οικοδομήσει ισχυρές σχέσεις με τους συμμάχους της, ειδικά με τις ΗΠΑ, την Πολωνία, τη Βαλτική και τα σκανδιναβικά κράτη» όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση στις 24 Φεβρουαρίου.
Η έξοδος από τη συνθήκη «17 + 1» και το άνοιγμα εμπορικού γραφείου στην Ταϊβάν είναι αντίθετα προς τα συμφέροντα του κινεζικού καθεστώτος, της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, η οποία ενδέχεται να ανταποδώσει.
Το Πεκίνο αντιμετωπίζει την Ταϊβάν ως αποσχισμένη επαρχία και παρεμβαίνει στις διπλωματικές επαφές της με άλλες χώρες, παρά το γεγονός ότι το αυτόνομο νησί έχει στρατό, δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση και σύνταγμα.
Το «17 + 1», είναι μια συνθήκη συνεργασίας μεταξύ Κίνας και χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (συμπεριλαμβάνει την Ελλάδα). Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) το 2012 για την προώθηση του Belt and Road Initiative (BRI) γνωστό και ως One Belt One Road.
Το BRI είναι μια παγκόσμια επενδυτική στρατηγική του ΚΚΚ με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής και πολιτικής επιρροής του σε όλη την Ασία, την Ευρώπη, την Αφρική και τη Νότια Αμερική. Η πρωτοβουλία έχει επικριθεί πολλές φορές λόγο «παγίδων χρέους», που επιβαρύνουν τις αναπτυσσόμενες χώρες με μη βιώσιμο χρέος, ενώ επιτρέπει στο καθεστώς να εξάγει την τεχνολογία και την επιρροή του στο εξωτερικό.
Αξιωματούχοι στην Λιθουανία ανέφεραν πως το «17+1» δεν επέφερε κανένα όφελος στην περιοχή και πως είχε μετατραπεί σε μηχανισμό ζόμπι. Πολλές κρατικές επιχειρήσεις στην Κίνα θεωρούνται επιχειρήσεις ζόμπι επειδή δεν αποφέρουν κέρδος, και αντ’ αυτού διατηρούνται με χρηματοοικονομικές ενισχύσεις από το κράτος. Η αναφορά «μηχανισμός ζόμπι» υπογραμμίζει ότι το κινεζικό καθεστώς δεν εκπλήρωσε τις επενδυτικές και αγοραστικές του υποσχέσεις.
Επίσης, ενέργειες της Λιθουανίας όπως η απαγόρευση της Huawei στο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο 5G, η επικείμενη αντικατάσταση όλου τον εξοπλισμού 4G από την Huawei καθώς και ο αποκλεισμός της κινεζικής εταιρίας Nuctech, για θέματα εθνικής ασφάλειας στρέφουν τα βλέμματα της Ουάσιγκτον στην χώρα.
Τι μπορεί όμως η Ελλάδα να μάθει από τις πολιτικές επιλογές της Λιθουανίας; Έχουμε δει οφέλη από την επιχειρηματική παρουσία του ΚΚΚ στην χώρα μας; Πιθανόν θα πρέπει να ξεκινήσουμε αυτήν την έρευνα από το τι έχει συμφωνηθεί μεταξύ κυβερνήσεων.
Το 2019 Έλληνες και Κινέζοι αξιωματούχοι υπέγραψαν 16 επιχειρηματικές συμφωνίες με τις σημαντικότερες από αυτές να εστιάζονται στο λιμάνι του Πειραιά. Οι Κινέζοι θεωρούν την Ελλάδα ως το κεφάλι του δράκου και πύλη του BRI στην Ευρώπη. Ωστόσο οι υπόλοιπες συμφωνίες αν και έχουν περάσει στα ψιλά γράμματα δεν είναι καθόλου αμελητέες.
Θα αναλύσουμε κάποιες από αυτές τις συμφωνίες και με βάση αναφορές και εμπειρίες άλλων χωρών, θα συμπεράνουμε τι πραγματικά σημαίνουν και θα ξεδιαλύνουμε ένα μέρος της στρατηγικής του ΚΚΚ στην Ελλάδα και τον Κόσμο.
Συνθήκη για έκδοση καταζητούμενων
Οι συμφωνίες επανυποδοχής αποτελούν ένα συνηθισμένο μέρος του διεθνούς δικαίου. Αυτές οι συμφωνίες επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να επικοινωνούν μεταξύ τους σχετικά με ύποπτους για παράνομη μετανάστευση. Ορισμένες συμφωνίες περιλαμβάνουν επίσης όρους που επιτρέπουν σε μια κυβέρνηση να στείλει έναν εκπρόσωπο ή κάποιον πράκτορα για να συνοδεύσει τους πολίτες της στην απέλαση.
Τέτοιου είδους όμως συμφωνίες με το ΚΚΚ, δεν έχουν καμία σχέση με τις συνηθισμένες συμφωνίες επανυποδοχής και έχουν έναν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα.
Το 2015 η Ελβετία σύναψε μια τέτοια συνθήκη με το ΚΚΚ. Το περίεργο είναι πως οι λεπτομέρειές της συνθήκης αυτής δεν έγιναν γνωστές μέχρι και τον Αύγουστο του 2020, όπου μια ΜΚΟ με την ονομασία Safeguard Defenders έκανε την αποκάλυψη.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας με την Κίνα, οι Κινέζοι πράκτορες θα μπορούσαν να διαμείνουν έως και δύο εβδομάδες στην Ελβετία, μετά από πρόσκληση των ελβετικών αρχών για να ασχοληθούν με την ταυτοποίηση πιθανών Κινέζων πολιτών με παράτυπη διαμονή στην χώρα.
Οι Κινέζοι πράκτορες θα υπέβαλαν έκθεση στις ελβετικές αρχές. Στην συνέχεια, οι Ελβετοί αξιωματούχοι σε συνεννόηση με την κινεζική πρεσβεία, θα χρησιμοποιούσαν την έκθεση για να καθορίσουν εάν οι ύποπτοι για παράνομη μετανάστευση πρέπει να απελαθούν. Ωστόσο, η συμφωνία δεν ορίζει ότι η Ελβετία αναλαμβάνει οποιαδήποτε επαλήθευση των πληροφοριών που παρέχονται από τους Κινέζους πράκτορες, ενώ η επιλογή των πρακτόρων θα γινόταν αποκλειστικά από το Κινέζικο καθεστώς. Η Ελβετία επίσης συμφώνησε να κρατηθούν οι ταυτότητες τον πρακτόρων κρυφές.
Η Safeguard Defenders βρήκε επίσης ένα ακόμα περίεργο σημείο στην κινεζική συμφωνία: Υπεγράφη με το υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας της Κίνας, την υπηρεσία που εποπτεύει την αστυνομική δύναμη της χώρας. Με άλλες χώρες, είναι το τμήμα μετανάστευσης ή κάποια αντίστοιχη υπηρεσία που υπογράφει συμφωνίες επανυποδοχής.
Ανησυχίες υπάρχουν πως οι Κινέζοι πράκτορες θα μπορούσαν να λάβουν απλές τουριστικές βίζες, καθώς οι επισκέψεις τους μπορούν να είναι ανεπίσημες. Επειδή μια τέτοια βίζα παρέχει στον ταξιδιώτη πρόσβαση και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μέσω της συνθήκης Σένγκεν, οι Κινέζοι πράκτορες θα μπορούσαν ενδεχομένως να ταξιδεύουν ελεύθερα σε ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης.
Το 2014, το κινεζικό καθεστώς ανακοίνωσε μια εκστρατεία γνωστή ως «Επιχείρηση κυνήγι αλεπούς» για τον επαναπατρισμό δραπετών, αντιφρονούντων και Κινέζων αξιωματούχων που η σχέση τους με το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα είχε χαλάσει. Η εκστρατεία ξεκίνησε από το υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας.
Σύμφωνα με μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών από το 2004, έως και 300 Ουιγούροι – μία θρησκευτική μειονότητα που διώκεται στην Κίνα – επέστρεψαν βίαια από 16 διαφορετικές χώρες.
Ενώ η Ελληνική κυβέρνηση έχει δημοσιεύσει την συμφωνία έκδοσης καταζητούμενων στο πλαίσιο της επίσκεψης του Σι Τζινπίνγκ, οι λεπτομέρειες της συμφωνίας είναι άγνωστες. Η συνθήκη για την έκδοση καταζητούμενων υπογράφηκε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης Κωνσταντίνο Τσιάρα και τον Υπουργό Εξωτερικών της Κίνας Wang Yi.
Συμφωνία μεταξύ του Ινστιτούτου Κομφούκιος της Κίνας και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας της Ελλάδας για εγκαθίδρυση παραρτήματος του πρώτου στο δεύτερο
Το παγκόσμιο πρόγραμμα των Ινστιτούτων Κομφούκιος ξεκίνησε αρχικά από το Υπουργείο Παιδείας της Κίνας το 2004 και πιο πρόσφατα έχει προωθηθεί ως μέρος της εθνικής στρατηγικής της Κίνας για την προώθηση της κινέζικης κουλτούρας σε παγκόσμιο επίπεδο. Αποτελείται από γλωσσικές και πολιτισμικές συνεργασίες σε επίπεδο πανεπιστημίων. Πολλά Ιδρύματα Κομφούκιος διατηρούν αίθουσες διδασκαλίας κινέζικης γλώσσας σε παιδιά κάτω των 12 ετών. Υπολογίζεται πως υπάρχουν πάνω από 1000 Ιδρύματα Κομφούκιος παγκοσμίως συμπεριλαμβάνοντας και την Ελλάδα.
Ωστόσο, αν και μια τέτοια προσπάθεια ακούγεται θετική εκ πρώτης όψεως, υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τις διδακτικές συνθήκες και την ελευθερία του λόγου που υφίστανται στα συγκεκριμένα Ιδρύματα.
Μέχρι προσφάτως τα ιδρύματα διοικούνταν από μία κρατική υπηρεσία με ισχυρούς δεσμούς με το ΚΚΚ, με την ονομασία Χαμπάν. Τον Ιούνιο του περασμένου έτους όμως, με σκοπό να αντισταθμιστούν οι φωνές διαμαρτυρίας που θέλουν τα Ιδρύματα Κομφούκιος να λειτουργούν ως προπαγανδιστικό όργανό του ΚΚΚ στο εξωτερικό, η Κίνα δημιούργησε ένα νέο μη κυβερνητικό οργανισμό για να τρέχει την διαχείριση.
Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός National Association of Scholars με έδρα την Νέα Υόρκη, δημοσίευσε μια έκθεση το 2017 προειδοποιώντας για την παρέμβαση του κινέζικου καθεστώτος στο διδακτικό υλικό των Ιδρυμάτων Κομφούκιος.
Το 2019 ένας οργανισμός που ερευνά το επίπεδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με την ονομασία Human Rights Watch προειδοποίησε πως «τα Ινστιτούτα Κομφούκιος είναι επεκτάσεις του κινέζικου καθεστώτος που λογοκρίνουν ορισμένα θέματα σε συγκεκριμένα μαθήματα για πολιτικούς λόγους και χρησιμοποιούν πρακτικές πρόσληψης που λαμβάνουν υπόψη την πολιτική πίστη του ατόμου».
Τόσο η κυβέρνηση της Αυστραλίας όσο και των ΗΠΑ δήλωσαν πως τα Ινστιτούτα, διατηρούν την προπαγάνδα του ΚΚΚ, αποφεύγοντας την αναφορά σε ευαίσθητα θέματα όπως η σφαγή στην πλατεία Τιενανμέν, ή η Ταϊβάν ως ανεξάρτητο κράτος, πράγμα που σημαίνει ότι οι ξένοι φοιτητές έχουν μια επιλεκτική και προπαγανδιστική άποψη για την Κίνα.
Τα ινστιτούτα έχουν επίσης κατηγορηθεί ότι πιέζουν τα πανεπιστήμια που τους φιλοξενούν να λογοκρίνουν ομιλίες.
Για παράδειγμα, το 2013, το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ ακύρωσε την εμφάνιση του εξόριστου πνευματικού ηγέτη του Θιβέτ, Δαλάι Λάμα, όταν ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Κομφούκιος του πανεπιστημίου, πίεσε τη διοίκηση και τους διοργανωτές της ομιλίας.
Επίσης, ορισμένα Ινστιτούτα έχουν κατηγορηθεί για κατασκοπεία. Το 2019 το κορυφαίο βελγικό πανεπιστήμιο Vrije Universiteit Brussels, διέταξε το Ινστιτούτο στην πανεπιστημιούπολή του να κλείσει, μετά από κατηγορίες υπηρεσιών ασφαλείας ότι ο πρώην επικεφαλής του, Σόνγκ Χίνινγκ, διεξήγαγε κατασκοπεία εκ μέρους της Κίνας.
Η Σουηδία έγινε η πρώτη Ευρωπαϊκή χώρα που έκλεισε πλήρως όλα τα Ιδρύματα Κομφούκιος από τα εγχώρια πανεπιστήμια της, ύστερα από υποψίες της κυβέρνησης για πιθανές προσπάθειες πλύσης εγκεφάλου σε Σουηδούς μαθητές. Ειδικοί αναφέρουν πως ο τερματισμός της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων και Ιδρυμάτων μπορεί επίσης να οφείλεται στην κράτηση του Κινέζου βιβλιοπώλη με σουηδική υπηκοότητα, Γκούι Μινχάι, ο οποίος έκδωσε βιβλία προς πώληση που ασκούν κριτική στον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΚ, Σι Τζινπίνγκ.
Το Γερμανικό πανεπιστήμιο της Τριέρ ανακοίνωσε ότι θα αναστείλει όλες τις δραστηριότητες του Ιδρύματος στην πανεπιστημιούπολή του, ως απάντηση στις κυρώσεις που επέβαλε το ΚΚΚ, σε ευρωπαϊκούς οργανισμούς και άτομα που εξέφρασαν υποστήριξή τους στους διωκόμενους Ουιγούρους στην επαρχία Σινγιάνγκ της Κίνας.
Η συμφωνία για εγκαθίδρυση Ιδρύματος Κομφούκιου στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας υπογράφτηκε από τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ζήση Μαμούρη και την Πρέσβη Τζάνγκ Τζίγουε.
Μνημόνιο Κατανόησης για επιτυχή υλοποίηση του Master Plan της COSCO στον Πειραιά
H COSCO ξεκίνησε να επενδύει στο λιμάνι του Πειραιά το 2010, με τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης να επευφημούν την συγκεκριμένη επένδυση ως την κορυφαία του BRI. Τον Αύγουστο του 2016, η COSCO αγόρασε αρκετές μετοχές αποκτώντας το μερίδιο του 51%, ενώ στο τραπέζι βρίσκεται η επιπλέων απόκτηση του 16% με την προϋπόθεση να υλοποιηθούν δεσμευτικές επενδύσεις. Η προθεσμία για την υλοποίηση των επενδύσεων αυτών λήγει φέτος τον Αύγουστο.
Από το 2016 έως και τα μέσα του 2019, ελάχιστες από τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις για την εκκίνηση όλων των δεσμευτικών επενδύσεων δρομολογήθηκαν. Αλλά ακόμα και όσες τελικά χορηγήθηκαν, οι περισσότερες προσέκρουσαν είτε σε προσφυγές είτε σε άλλα προσκόμματα.
Από το 2018 η COSCO ερχόταν υπό αμφισβήτηση σχετικά με τις εργασιακές πολιτικές της έναντι των λιμενικών εργαζομένων του Πειραιά. Η εταιρία όταν εγκαταστάθηκε στο λιμάνι, αντιμετώπισε τους εργαζόμενους με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζει τους εργαζόμενους στην Κίνα. Ο νόμος περί συμβάσεων εργασίας που θεσπίστηκε στην Κίνα το 2008, επιτρέπει συλλογικές διαπραγματεύσεις μόνο εάν τα συνδικάτα συνδέονται με την Ομοσπονδία Συνδικάτων της Κίνας, τον επίσημο οργανισμό του ΚΚΚ.
Αν και τα πράγματα έχουν σήμερα βελτιωθεί στο εργασιακό επίπεδο, υπάρχουν μαρτυρίες εργαζομένων που ανέφεραν πως κάποτε η δημιουργία εργατικού σωματίου ήταν κόκκινη γραμμή για την COSCO.
Τα συνδικάτα δεν ήταν το μόνο πρόβλημα στον Πειραιά. Σύμφωνα με τον Reuters, τον Απρίλιο του 2018, η Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνεργασία με τις ιταλικές αρχές, ανακοίνωσαν ότι ερευνούσαν κινεζικές εταιρείες, καθώς υπήρχαν υποψίες πως διευθύνονται από εγκληματικές συμμορίες που αποφεύγουν δόλια τους εισαγωγικούς δασμούς και τους φόρους προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), για εμπορεύματα που αποστέλλονται μέσω του Πειραιά.
Το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ) ανακοίνωσε επίσης τη δική της έρευνα για φορολογική απάτη που αφορούσε κινεζικά αγαθά που εισέρχονται μέσω του λιμανιού του Πειραιά.
Είναι η COSCO απλός ένα κακό αφεντικό, που με ισχυρή κρατική νομοθεσία θα μπορέσει να συνταυτιστεί και να σεβαστεί τα ελληνικά και ευρωπαϊκά ήθη; Για να βρούμε την απάντηση πρέπει να κοιτάξουμε συνολικά την παγκόσμια στρατηγική της Κίνας καθώς η απόλυτη πλειοψηφία των εταιριών που δραστηριοποιούνται εκτός Κίνας έχουν ισχυρούς δεσμούς με το ΚΚΚ.
Στο πλαίσιο του Belt and Road Initiative, το Πεκίνο έχει επιδιώξει να χρηματοδοτήσει έργα υποδομής σε περισσότερες από 60 χώρες στην Ασία, την Ευρώπη, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική.
Η Κίνα έχει λάβει τον έλεγχο πολλών θαλάσσιων λιμένων στον Ινδικό Ωκεανό με την πιο χαρακτηριστική περίπτωση να είναι το λιμάνι Χαμπαντότα της Σρι Λάνκα και αυτό που πολλοί αναφέρουν ως «παγίδα χρέους». Για της ανάγκες της κατασκευής του λιμανιού, η Κίνα δανειοδότησε την χώρα με δάνειο ύψους 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ποσό που η Σρι Λάνκα αδυνατούσε να πληρώσει. Ως αντάλλαγμα για τη διαγραφή του χρέους, υπεγράφη με την Κίνα η παραχώρηση του λιμανιού για 99 έτη.
Η Κίνα χρησιμοποιεί τα λιμάνια του εξωτερικού ως πύλη μικρών δούρειων ίππων, προσπαθώντας να ασκήσει επιρροή, ή ακόμα να διαχωρίσει συμμαχίες όπως αυτήν της Ευρώπης. Υπάρχουν κινέζικες επενδύσεις σε όλη την περιφέρεια της Γηραιάς Ηπείρου, σαν μια στρατηγική «ανακόντα», που περιβάλει και πιέζει της πολιτικές αποφάσεις της Ευρώπης.
Για παράδειγμα τον Ιούνιο του 2017, η Ελλάδα μπλόκαρε απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που καταδικάζει το αρνητικό ρεκόρ καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Κίνας. Έλληνας αξιωματούχος του Υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε τότε, πως ήταν μια «μη εποικοδομητική κριτική εναντίον της Κίνας».
Στην διπλωματία των κρατών απαιτείται να διαλέγεις πλευρές και να κάνεις φίλους. Ακόμα μπορείς να κάνεις πλάτες για το κοινό καλό αυτών των κρατών. Όμως, όταν διακυβεύονται καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή πλήττονται τα συμφέροντα των δικών σου ανθρώπων, δεν σε κάνει και εσένα αυτό καταπατητή;
H COSCO έφτασε στο λιμάνι του Πειραιά υπό τον πρώην Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Το μνημόνιο κατανόησης για την επιτυχή υλοποίηση του Master Plan συνεχίζεται από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και υπογράφεται από τον Υπουργό Ναυτιλίας Γιάννη Πλακιωτάκη και τον Πρόεδρο Διοικητικού Συμβουλίου της COSCO Shipping Corporation Limited, Χού Λιρόνγκ.
Η Nicole Hao συνέβαλε στην δημιουργία αυτού του άρθρου
Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο SafeChat @epochtimesgreece
