ΓΙΟΧΑΝΕΣΜΠΟΥΡΓΚ – Η επιρροή της Κίνας στη ζωή ενάμιση δισεκατομμυρίων Αφρικανών έχει αυξηθεί τόσο που είναι πλέον διάχυτη σε κάθε πτυχή των αφρικανικών κοινωνιών.
Το αποτύπωμα του κινεζικού κομμουνιστικού καθεστώτος βρίσκεται σε όλη την ήπειρο σχεδόν σε κάθε τομέα της οικονομίας, από τη γεωργία και τους φυσικούς πόρους μέχρι το εμπόριο και τις υλικοτεχνικές υποδομές. Οι κινεζικές εταιρείες έχουν επίσης επενδύσει στη μεταποίηση, τις υπηρεσίες και τα ακίνητα.
Στο πρώτο μέρος του άρθρου, παρουσιάστηκαν οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε η Κίνα για να σταθεροποιήσει τη θέση της στις αφρικανικές οικονομίες, καθώς και τα συμφέροντά της στον τομέα του ορυκτού πλούτου της Αφρικής. Στο δεύτερο μέρος θα δούμε πώς το ΚΚΚ εκμεταλλεύεται τις σχολές που ιδρύει στις αφρικανικές χώρες.
Εξάγοντας στρατιωτικά και πολιτικά μοντέλα
Στην προσπάθειά του να ισχυροποιήσει περαιτέρω τη θέση του στην Αφρική, το κινεζικό καθεστώς ιδρύει «σχολές πολιτικής εκπαίδευσης για τους σημερινούς και μελλοντικούς Αφρικανούς ηγέτες” σε όλη την ήπειρο, με τους αξιωματούχους του ΚΚΚ να διδάσκουν ότι τα κυβερνώντα κόμματα πρέπει να είναι ανώτερα από τις κυβερνήσεις και τα δικαστήρια.
Το πρώτο από αυτά, και το πρώτο που δημιουργήθηκε από το ΚΚ Κίνας σε ξένο έδαφος γενικότερα, ιδρύθηκε το 2022 στην Κιμπάχα της ανατολικής Τανζανίας.
Η Σχολή Ηγεσίας Μουαλίμου Τζούλιους Νυερέρε πήρε το όνομά της από τον πρώτο μετα-αποικιακό πρόεδρο της Τανζανίας.
Η πολιτική οργάνωση που ίδρυσε ο κος Νυερέρε το 1977, το Κόμμα της Επανάστασης ή Chama Cha Mapinduzi (CCM), και ο προκάτοχός του, η Αφρικανική Εθνική Ένωση της Ταγκανίκα, κυβέρνησαν την Τανζανία χωρίς διακοπή από την ανεξαρτησία της χώρας πριν από 62 χρόνια.
Οι υποψήφιοι πρόεδροι του CCM κερδίζουν πάντα τις εκλογές με συντριπτική διαφορά. Σήμερα το 94% των μελών του κοινοβουλίου είναι μέλη του CCM.
Η Σχολή Ηγεσίας Νυερέρε χρηματοδοτήθηκε από κινεζικά κρατικά κονδύλια. Όμως στην ιστοσελίδα του, το ίδρυμα, που αυτοαποκαλείται «σύγχρονη κομματική σχολή», αναφέρει ότι «ιδρύθηκε από κοινού» από τα Πρώην Απελευθερωτικά Κινήματα της Νότιας Αφρικής (FLMSA).
Αυτά είναι το CCM, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο της Νότιας Αφρικής (ANC), το Απελευθερωτικό Μέτωπο της Μοζαμβίκης (FRELIMO), το Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέρωση της Αγκόλας (MPLA), η Λαϊκή Οργάνωση της Νοτιοδυτικής Αφρικής (SWAPO), η οποία κυβερνά τη Ναμίμπια, και το Πατριωτικό Μέτωπο της Αφρικανικής Εθνικής Ένωσης της Ζιμπάμπουε (ZANU-PF).
Τα κόμματα αυτά κυβερνούν τις αντίστοιχες χώρες επί δεκαετίες, με την κυριαρχία τους να ενισχύεται συχνά μέσω της διαφθοράς, της νοθείας στις εκλογές και της βίαιης καταστολής της αντιπολίτευσης.
«Η κινεζική κυβέρνηση προφανώς επέλεξε αυτές τις χώρες ως εταίρους για την πρώτη λεγόμενη σχολή ηγεσίας στην Αφρική, επειδή όλες εμφανίζουν χαρακτηριστικά αυταρχικών κρατών, με τα κυβερνώντα κόμματα να βρίσκονται στην εξουσία για μεγάλο χρονικό διάστημα», επισημαίνει ο Κόμπους βαν Στάντεν, συνιδρυτής του China Global South Project στο Γιοχάνεσμπουργκ.
«Τα κυβερνώντα κόμματα αυτών των χωρών ταυτίζονται έντονα με την Κίνα. Όπως και το ΚΚΚ, αυτές οι κυβερνητικές ελίτ διατηρούν αυστηρό έλεγχο των υπηρεσιών ασφαλείας. Συγκεντρώνουν όλη την εξουσία στο κράτος, με ελάχιστη έως καθόλου διάθεση για ανεξάρτητη εποπτεία. Όλες αυτές είναι χώρες που προηγουμένως κυβερνούνταν από λευκά αποικιακά καθεστώτα ή καθεστώτα απαρτχάιντ.
»Έτσι, αυτή η σχολή, όπως και τα 61 Ινστιτούτα Κομφούκιου της Κίνας που λειτουργούν σε 46 αφρικανικές χώρες, έχει σχεδιαστεί ως αντίπαλο δέος στα δυτικά ιδεώδη της δημοκρατίας, αλλά και για την προώθηση της κινεζικής κουλτούρας και γλώσσας στην Αφρική», δηλώνει ο κος βαν Στάντεν, προσθέτοντας:
«Όταν ιδρύει αυτά τα ιδρύματα, η Κίνα λέει έμμεσα στους Αφρικανούς: ‘Γιατί να ακολουθήσετε αυτό που η ρατσιστική Δύση λέει ότι είναι ο καλύτερος τρόπος πολιτικής διακυβέρνησης; Γιατί να μιλάτε μόνο αγγλικά και γαλλικά, τις γλώσσες των αποικιοκρατών, όταν μπορείτε να μιλάτε και κινέζικα, που είναι η γλώσσα του μέλλοντος;’»
Ο κος Ναντούλυα λέει ότι τα Ινστιτούτα Κομφούκιος αποτελούν «πιο διακριτικές” προσπάθειες του Πεκίνου να αποκτήσει επιρροή στην Αφρική, αλλά ότι τελικά βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ΚΚΚ.
«Τα Ινστιτούτα Κομφούκιος ιδρύονται μέσω συνεργασιών μεταξύ κινεζικών πανεπιστημίων, πανεπιστημίων της χώρας υποδοχής και της Hanban. Η Hanban είναι μια υπηρεσία του κινεζικού υπουργείου Παιδείας και συνδέεται με το ΚΚΚ. Επίσημη αποστολή της είναι η προώθηση της κινεζικής γλώσσας και του κινεζικού πολιτισμού», εξηγεί και προσθέτει:
«Τα Ινστιτούτα Κομφούκιος εδρεύουν σε αφρικανικά πανεπιστήμια, αλλά χρηματοδοτούνται και ελέγχονται από τη Hanban.»
Ο κος βαν Στάντεν υποστηρίζει ότι τα Ινστιτούτα Κομφούκιος και η Σχολή Νυερέρε δείχνουν ότι η Κίνα είναι πρόθυμη να «παίξει ένα μακροπρόθεσμο παιχνίδι για την οικοδόμηση επιρροής» στην Αφρική.
«Είμαι βέβαιος ότι η σχολή στην Τανζανία δεν θα είναι η τελευταία του είδους της στην Αφρική», λέει.
Ο καθηγητής Ίμπο Μαντάζα, γνωστός ακαδημαϊκός της Νότιας Αφρικής και συνεργάτης του Ινστιτούτου Έρευνας Εξωτερικής Πολιτικής στη Φιλαδέλφεια, δήλωσε στους Epoch Times ότι η σχολή αποτελεί «κραυγαλέα απόδειξη” ότι το Πεκίνο εξάγει το μοντέλο διακυβέρνησής του.
«Είναι μέρος της προσπάθειάς του να αντιπαρατεθεί στην υπό δυτική ηγεσία παγκόσμια τάξη, να εγκαθιδρύσει μια Νέα Τάξη Πραγμάτων, και ένα βασικό μέρος αυτής της Νέας Τάξης Πραγμάτων στο μέλλον θα είναι ένα πολιτικό μπλοκ στην Αφρική που είτε θα προσποιείται ότι αγνοεί τον αυταρχισμό είτε θα είναι το ίδιο αυταρχικό», λέει.
Σε συνέντευξή της στους Epoch Times, η διευθύντρια της Σχολής Νυερέρε, Μαρσελίνα Τσιγιορίγκα, η οποία είναι επίσης ηγετικό μέλος του CCM, δήλωσε ότι στον πυρήνα του ιδρύματος «βρίσκεται η προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της Αφρικής και ο τερματισμός της φτώχειας. Ο καλύτερος τρόπος για να το πετύχουμε αυτό είναι να εκπαιδεύσουμε καλύτερους ηγέτες».
Ο Κόλιν Νγκουτζαπέουα, στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος SWAPO της Ναμίμπια, συμμετείχε σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Σχολής Νυερέρε το 2023.
Δήλωσε στους Epoch Times: «Είπαν ότι ήταν ειδικοί στην πολιτική θεωρία από την Κεντρική Σχολή του ΚΚΚ στο Πεκίνο. Μέσα σε λίγες ημέρες μας μίλησαν για το πώς κυβερνούν και γιατί η Κίνα ως κράτος είναι τόσο επιτυχημένη. Βασικά το μήνυμά τους ήταν ότι η πραγματική ανάπτυξη σε μια χώρα μπορεί να συμβεί μόνο όταν το κυβερνών κόμμα έχει τον απόλυτο έλεγχο των πάντων και ότι μόνο η ακραία πειθαρχία στο κόμμα μπορεί να αποτρέψει την κατάρρευση των πραγμάτων από ξένους».
Ο κος Νγκουτζαπέουα πρόσθεσε ότι οι «Κινέζοι θεωρητικοί» εξήγησαν ότι «η διακυβέρνηση είναι πετυχημένη μόνο εάν τα κυβερνώντα κόμματα και οι κυβερνήσεις είναι ένα και το αυτό και μιλούν με μια φωνή».
Ο κος βαν Στάντεν δήλωσε ότι η ιδρυτική αρχή του ΚΚ Κίνας είναι ο «απόλυτος κομματικός έλεγχος της κυβέρνησης».
«Η Κίνα δεν επιθυμεί καθόλου την πολυκομματική δημοκρατία στην Αφρική. Οι Κινέζοι θέλουν τη σταθερότητα που επιφέρει η συνεργασία με ένα μόνο κόμμα, για πάντα. Δεν τους αρέσει οτιδήποτε ανατρέπει το κλίμα. Το ΚΚΚ θέλει την απολυταρχία στην Αφρική. Θέλει de facto μονοκομματική διακυβέρνηση στην Αφρική, διότι αυτό το διευκολύνει να επιτύχει τους στόχους του στην Αφρική», τόνισε.
Ο κος Μαντάζα είπε: «Υπάρχει καλύτερος τρόπος για να αποκτήσουν πρόσβαση οι Κινέζοι στον τεράστιο ορυκτό πλούτο της Αφρικής από το να κυβερνούν τις αφρικανικές χώρες καθεστώτα που ταυτίζονται με το ΚΚΚ; Που είναι στενά συνδεδεμένα με το ΚΚΚ;»
Η σχολή στην Κιμπάχα δέχεται μόνο «ανερχόμενα, συνήθως νεαρά» μέλη των αφρικανικών κυβερνητικών κομμάτων, σύμφωνα με την κα Τσιγιορίγκα.
«Το γεγονός ότι οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης δεν επιτρέπονται στις εγκαταστάσεις είναι χαρακτηριστικό για αυτό που συμβαίνει εδώ: Προετοιμασία των μελλοντικών πολιτικών ηγετών για να είναι σύμμαχοι του Πεκίνου και εχθροί της Δύσης», δηλώνει ο κος Μαντάζα.
Η κα Τσιγιορίγκα αρνείται ότι το ίδρυμα «διδάσκει αυριανούς δικτάτορες» και ότι είναι «φερέφωνο της κινεζικής προπαγάνδας».
Λέει: «Είναι αναμφισβήτητο ότι το μοντέλο ανάπτυξης της Κίνας είναι ένα επιτυχημένο μοντέλο τα τελευταία 20 και πλέον χρόνια. Δεν μαθαίνει μόνο η Αφρική από την Κίνα, αλλά όλος ο κόσμος. Η οικονομική επιτυχία της Κίνας οφείλεται στο γεγονός ότι είχε την ισχυρή ηγεσία του ΚΚΚ. Πρέπει να βαδίσουμε στα χνάρια τους.»
Ερωτηθείσα γιατί στη σχολή της εγγράφονται μόνο μέλη των κυβερνητικών ελίτ και αποκλείονται τα μέλη των κομμάτων της αντιπολίτευσης, η κα Τσιγιορίγκα υποστήριξε ότι τα κόμματα της αφρικανικής αντιπολίτευσης είναι «εναντίον» της Κίνας και «φιλοδυτικά».
«Γιατί να δεχτούμε αυτούς τους αντιδραστικούς στη σχολή μας;» ρωτά. «Απλώς θα προκαλέσουν προβλήματα.»
Ο κος Ναντούλυα δήλωσε ότι ο σκοπός της συνεργασίας του κινεζικού καθεστώτος με τα πρώην απελευθερωτικά κινήματα της Αφρικής «δεν ήταν ποτέ μυστικός».
«Μαζί με το ΚΚΚ, αυτά τα κυβερνητικά κόμματα αντιπροσωπεύουν ένα ενιαίο μέτωπο. Αυτό το ‘ενιαίο μέτωπο’ είναι μια στρατηγική του ΚΚΚ που συγκεντρώνει υποστήριξη σε όλο τον κόσμο για να προωθήσει τα συμφέροντα του ΚΚΚ και της Κίνας και να απομονώσει τους θεωρούμενους εχθρούς», λέει.
«Έτσι, αυτό που κάνει η Κίνα, αργά αλλά σταθερά στην ήπειρο με τις εκπαιδευτικές της εγκαταστάσεις, είναι να δημιουργήσει μια ‘σοδειά’ Αφρικανών που συμφωνούν με τον τρόπο πολιτικής διακυβέρνησης του ΚΚΚ. Αυτό με τη σειρά του θα ανοίξει ένα προσοδοφόρο μέτωπο για την Κίνα στην Αφρική του μέλλοντος.»
Ο κος Μαντάζα τόνισε ότι στην κούρσα για πρόσβαση στους πόρους της Αφρικής, οι οποίοι περιλαμβάνουν ορυκτά απαραίτητα για την κατασκευή των σύγχρονων ηλεκτρονικών συσκευών, των ηλεκτρικών οχημάτων και των οπλικών συστημάτων, η Κίνα κάνει «τα πάντα» για να κερδίσει τις καρδιές και τα μυαλά των νέων Αφρικανών.
«Η ιδέα είναι μακροπρόθεσμα ότι οι μορφωμένοι Αφρικανοί θα στραφούν προς την Κίνα και όχι προς την Ευρώπη και την Αμερική για ηγεσία, σχέδια για κοινωνική, οικονομική και πολιτική ανάπτυξη και πνευματικά κίνητρα», είπε.
Ο κος Μαντάζα πρόσθεσε ότι αυτή η προσέγγιση αποτελεί, από μόνη της, ένα αποικιακό μοντέλο.
«Η αποικιοκρατία δεν περιορίζεται στην κλοπή γης, χρυσού, διαμαντιών, άνθρακα κλπ. Είναι επίσης η συστηματική και συστημική κατήχηση των ιθαγενών, και ιδίως των ηγετών τους, προκειμένου οι αποικιοκράτες να επιτύχουν πολιτιστική κυριαρχία και εκμετάλλευση.»
Σήμερα, η σημαία του ΚΚΚ κυματίζει μαζί με τις σημαίες των πρώην απελευθερωτικών κινημάτων της Αφρικής στην είσοδο της σχολής στην Κιμπάχα.
«Αυτή η σημαία βρίσκεται εκεί για διάφορους λόγους», δήλωσε ο κος Μαντάζα. «Ένας από αυτούς είναι συμβολικός, καθώς συμβολίζει τη συνεργασία της Κίνας με την Αφρική. Αλλά οι Αφρικανοί θα πρέπει να θυμούνται ότι και οι πρώην αποικιοκράτες τους είχαν την τάση να φυτεύουν τις σημαίες τους σε όλη την ήπειρο και να κατασκευάζουν φανταχτερά κτίρια.»
Του Darren Taylor
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
