Η Ευρωπαϊκή Ένωση επανέλαβε τις προειδοποιήσεις της προς το Κίεβο ότι ο αγώνας κατά της διαφθοράς αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για την ένταξη της χώρας στο ευρωπαϊκό μπλοκ, μετά το ξέσπασμα μεγάλου σκανδάλου διαφθοράς στον ενεργειακό τομέα της χώρας στις 13 Νοεμβρίου.
Ο Γκιγιόμ Μερσιέ, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διεύρυνση, τις διεθνείς συνεργασίες και τη Μεσόγειο, αναγνώρισε πως το ξεσκέπασμα του κυκλώματος δωροδοκίας αποτελεί ένδειξη ότι τα μέτρα κατά της διαφθοράς έχουν αρχίσει να αποδίδουν.
Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι ο αυστηρός έλεγχος της κατάστασης είναι κρίσιμος για να διασφαλιστεί η ένταξη της χώρας στην Ένωση: «Η συγκεκριμένη έρευνα αποδεικνύει ότι οι αρμόδιοι φορείς καταπολέμησης της διαφθοράς υπάρχουν και λειτουργούν στην Ουκρανία. Επιτρέψτε μου να τονίσω ότι η μάχη κατά της διαφθοράς είναι καταλυτική προϋπόθεση για την ενταξιακή πορεία μιας χώρας στην ΕΕ. Απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες ώστε να διασφαλιστεί ότι η διαφθορά αντιμετωπίζεται και ότι υπάρχει σεβασμός απέναντι στο κράτος δικαίου». Ο κος Μερσιέ συνέχισε επισημαίνοντας πως ο ρόλος των ανεξάρτητων αυτών αρχών, πυλώνα του κράτους δικαίου στην Ουκρανία ως μελλοντικό μέλος της Ένωσης, οφείλει να προστατευθεί. Η Επιτροπή, λειτουργώντας ως εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
Κατά την ίδια συνέντευξη Τύπου, η επικεφαλής εκπρόσωπος της Κομισιόν Πάουλα Πίνιο επιβεβαίωσε ότι η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρίσκεται σε τακτική επικοινωνία με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Πίεση άσκησε και ο Γερμανός καγκελάριος Φρήντριχ Μερτς, ο οποίος αποκάλυψε ότι τα ζητήματα διαφθοράς συζητήθηκαν στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Ζελένσκι στις 13 Νοεμβρίου: «Η γερμανική κυβέρνηση αναμένει η Ουκρανία να συνεχίσει με αποφασιστικότητα τον αγώνα κατά της διαφθοράς και να προωθήσει περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, ιδίως όσον αφορά το κράτος δικαίου.»
Σε ανάρτησή του, στις 14 Νοεμβρίου, ο Ζελένσκι ανέφερε ότι συζήτησε το θέμα της διαφθοράς με την πρωθυπουργό της Ουκρανίας Γιούλια Σβιριντένκο: «Η κυρία Σβιριντένκο με ενημέρωσε για την έναρξη ελέγχων σε κρατικές επιχειρήσεις, και συμφωνήσαμε πως οι διαδικασίες ελέγχου πρέπει να ολοκληρωθούν άμεσα και τα ευρήματα να διαβιβαστούν στις εισαγγελικές αρχές καθώς και στις αρχές κατά της διαφθοράς για ενέργειες».
Ο Ζελένσκι υπογράμμισε ότι, βάσει των αποτελεσμάτων αυτών των ελέγχων, θα ληφθούν και οι σχετικές αποφάσεις για το προσωπικό των εμπλεκόμενων εταιρειών: «Η διαφάνεια στις κρατικές επιχειρήσεις και η εξάλειψη παράνομων κυκλωμάτων πρέπει να διασφαλιστούν χωρίς εξαιρέσεις».
Οι δυο τους συζήτησαν επίσης τις αλλαγές που επήλθαν στην κυβέρνηση μετά τις παραιτήσεις των υπουργών Ενέργειας και Δικαιοσύνης της Ουκρανίας, έπειτα από σκάνδαλο που αφορά καταγγελίες διαφθοράς στην κρατική επιχείρηση Energoatom, που διαχειρίζεται τους τέσσερις πυρηνικούς σταθμούς της χώρας.
Σύμφωνα με το Εθνικό Γραφείο Κατά της Διαφθοράς της Ουκρανίας, οι ανάδοχοι της Energoatom υποχρεώνονταν να καταβάλουν μίζες και προμήθειες στα μέλη του κυκλώματος, προκειμένου να διατηρούν τη θέση τους ως προμηθευτές αλλά και να μην παρεμποδίζονται οι υπηρεσίες και τα προϊόντα τους. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι μέσω του συστήματος αυτού διοχετεύτηκαν περίπου 100 εκατ. ουκρανικά γρίβνια, δηλαδή περίπου 2 εκατ. ευρώ.
Στις 13 Νοεμβρίου, ο Ζελένσκι υπέγραψε διάταγμα με το οποίο επιβάλλει κυρώσεις στους επιχειρηματίες Τιμούρ Μίντιτς και Ολεξάντρ Τσούκερμαν, πρωταγωνιστές στο εν λόγω κύκλωμα.
Το Γραφείο κατηγορεί τον Μίντιτς ως κύριο οργανωτή του σχήματος, ενώ αποδίδει στον Τσούκερμαν τη διαχείριση του «υποστηρικτικού γραφείου» για το ξέπλυμα των παράνομων εσόδων. Ο Μίντιτς είναι συνιδιοκτήτης της Kvartal 95 Studio, της εταιρείας παραγωγής πίσω από τη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά του Ζελένσκι «Υπηρέτης του λαού».
Το Γραφείο έδωσε στη δημοσιότητα και ηχητικά ντοκουμέντα, όπου μέλη της ομάδας, χρησιμοποιώντας κωδικοποιημένη ορολογία, φέρονται να συζητούν για μίζες και διανομή χρημάτων σε σχέση με την Energoatom.
Το σκάνδαλο εμπλέκει, μεταξύ άλλων, πρόσωπα της διοίκησης Ζελένσκι, όπως τον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Αλεξέι Τσερνισόφ, την υπουργό Ενέργειας Σβιτλάνα Χριντσούκ, τον υπουργό Δικαιοσύνης Γκέρμαν Γκαλουστσένκο και τον πρώην υπουργό Άμυνας και νυν γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και Άμυνας Ρουστάμ Ουμέροφ.
Στις 12 Νοεμβρίου, τόσο ο Γκαλουστσένκο όσο και η Χριντσούκ υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους, μία ημέρα αφότου ο Ζελένσκι τούς κάλεσε να αποχωρήσουν, καταδικάζοντας τη διαφθορά στον ενεργειακό τομέα και χαρακτηρίζοντας την ως «εντελώς απαράδεκτη» σε περίοδο πολέμου.
Η υπόθεση έχει προκαλέσει κύμα αγανάκτησης στην ουκρανική κοινωνία, καθώς εκατομμύρια πολίτες δοκιμάζονται από συνεχείς διακοπές ρεύματος και ελλείψεις στη θέρμανση, εν μέσω των αδιάκοπων ρωσικών βομβαρδισμών σε κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της χώρας.
Με τη συμβολή του Bill Pan
