Σχολιασμός
Η δολοφονία του 31χρονου Τσάρλι Κερκ, μιας από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές του αμερικανικού συντηρητισμού, προκάλεσε κύμα αντιδράσεων πολύ πέρα από τα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ενώ στις ΗΠΑ οι αντιδράσεις κινήθηκαν στα αναμενόμενα πλαίσια —με τους συντηρητικούς να αποτίουν φόρο τιμής και τους φιλελεύθερους να αντιδρούν συγκρατημένα— στην Ευρώπη οι αποκρίσεις παρουσίασαν έντονες περιφερειακές διαφοροποιήσεις.
Η συζήτηση μεταφέρθηκε γρήγορα και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου η πρόταση του ευρωβουλευτή Τσάρλι Βάιμερς για ενός λεπτού σιγή απορρίφθηκε, λόγω μιας απλής διαδικαστικής λεπτομέρειας που είχε αγνοηθεί σε προηγούμενες περιπτώσεις —όπως το 2020, μετά τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ. Το γεγονός αυτό ανέδειξε τις πολιτικές, πολιτισμικές και επικοινωνιακές διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Στις βόρειες χώρες —Δανία, Φινλανδία, Ισλανδία, Νορβηγία και Σουηδία— η αντιμετώπιση της δολοφονίας υπήρξε μάλλον συγκρατημένη. Οι δημόσιες τοποθετήσεις επικεντρώθηκαν περισσότερο στην τραγωδία της βίας παρά στην πολιτική κληρονομιά του Κερκ, παρουσιάζοντας το γεγονός ως ένα μακρινό αμερικανικό πρόβλημα. Δημόσια πρόσωπα ζήτησαν ψυχραιμία αντί για οργή.
Τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, όπως η Aftonbladet στη Σουηδία και η VG στη Νορβηγία, έδωσαν έμφαση στις συνέπειες για τη δημοκρατική συζήτηση, αποφεύγοντας τον συναισθηματικό τόνο που κυριάρχησε αλλού. Ένας πρώην πρωθυπουργός της Δανίας δήλωσε ότι αισθάνεται «βαθιά θλίψη», χωρίς όμως να προβεί σε περαιτέρω πολιτικά σχόλια.
Στη Νορβηγία, όπου το τραύμα από την επίθεση του νεοναζί Άντερς Μπρέιβικ το 2011 —που στοίχισε τη ζωή σε 77 ανθρώπους— παραμένει ζωντανό, οι σχολιαστές έδωσαν προτεραιότητα στην αποκλιμάκωση των εντάσεων. Στη Σουηδία υπήρξε εντονότερη διαδικτυακή αντιπαράθεση, αλλά δεν σημειώθηκαν μαζικές διαδηλώσεις ή κοινοβουλευτικές κινήσεις. Παρόμοια, η Φινλανδία παρουσίασε μεικτές αντιδράσεις, ενώ στην Ισλανδία το γεγονός πέρασε σχεδόν απαρατήρητο.
Σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, οι αντιδράσεις υπήρξαν πιο έντονες και φορτισμένες συναισθηματικά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, που αποτελεί προπύργιο του νέου κύματος συντηρητισμού της Δυτικής Ευρώπης υπό τον Νάιτζελ Φάρατζ και το κόμμα του Reform UK, οι πρώην πρωθυπουργοί Μπόρις Τζόνσον και Λιζ Τρας καταδίκασαν τη δολοφονία του Τσάρλι Κερκ.
Στη Γαλλία, οι ηγέτες του συντηρητικού κόμματος National Rally (RN) εξήραν τον Κερκ, αποκαλώντας τον «μάρτυρα της ελευθερίας του λόγου» και συνέκριναν τη δολοφονία του με τις τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον του γαλλικού περιοδικού Charlie Hebdo το 2015. Περίπου 250 άτομα συγκεντρώθηκαν στο Παρίσι για επιμνημόσυνη τελετή, όπου εκπρόσωπος του κόμματος υποστήριξε ότι «τους σκότωσε η ίδια σφαίρα», θέλοντας να τονίσει την κοινή απειλή που, κατά την άποψή τους, αντιμετωπίζει η ελευθερία της έκφρασης.
Στη Νότια Ευρώπη, τα συντηρητικά κόμματα αξιοποίησαν επίσης την ευκαιρία για να εκφράσουν τη στάση τους. Η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, επέκρινε τους αριστερούς αντιπάλους της ότι «υποβαθμίζουν» τη σημασία της δολοφονίας, χαρακτηρίζοντάς την «βαθύ τραύμα για τη δημοκρατία».
Στην Ισπανία, το κόμμα Vox οργάνωσε εκδήλωση στη Μαδρίτη με βίντεο και τραγούδια αφιερωμένα στη μνήμη του Κερκ, κατηγορώντας την αριστερή κυβέρνηση ότι «δημιουργεί κλίμα μίσους».
Τέλος, στην Πορτογαλία, ο ηγέτης του ανερχόμενου δεξιού κόμματος Chega, Αντρέ Βεντούρα, προειδοποίησε ότι η πολιτική αντιπαράθεση κινδυνεύει να μετατραπεί «από διαφωνία ιδεών σε μίσος και δολοφονία».
Οι ισχυρότερες αντιδράσεις, ωστόσο, προήλθαν από την Κεντρική Ευρώπη —μια από τις πιο συντηρητικές περιοχές της ηπείρου. Στην Πολωνία, η Βουλή (Sejm) τήρησε ενός λεπτού σιγή, ενώ βουλευτές σχεδιάζουν έκθεση αφιερωμένη στη ζωή του Κερκ. Η αντιπολίτευση ζήτησε να χαρακτηριστεί η οργάνωση Αντίφα ως τρομοκρατική.
Στην Ουγγαρία, ο πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν —ένας από τους λίγους Ευρωπαίους πολιτικούς που στηρίζουν ανοιχτά τον Ντόναλντ Τραμπ— απέδωσε τη δολοφονία σε μια «διεθνή εκστρατεία μίσους» εναντίον της πολιτικής δεξιάς.
Η αντίθεση μεταξύ της σκανδιναβικής ψυχραιμίας και της ηπειρωτικής έντασης αποτυπώνεται και σε αριθμούς. Στις βόρειες χώρες δημοσιεύθηκαν λιγότερα από δέκα κύρια άρθρα ανά χώρα την πρώτη εβδομάδα, ενώ στην Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο οι σχετικές αναφορές ανήλθαν σε εκατοντάδες. Ανάλυση των τάσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει επίσης ότι τα hashtags των βόρειων χωρών, όπως το #CharlieKirk, είχαν περιορισμένη διάδοση και ουδέτερο τόνο, ενώ το #KirkMartyr σημείωσε εκρηκτική αύξηση σε χώρες της Νότιας και Κεντρικής Ευρώπης.
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στη διεύρυνση αυτού του ευρωπαϊκού διχασμού.
Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα κυριαρχούν επί δεκαετίες στη σκανδιναβική πολιτική σκηνή, ενώ οι δεξιές δυνάμεις παραμένουν στο περιθώριο —ιδίως μέσα στους κύκλους της ελίτ που καθορίζουν τον δημόσιο λόγο. Ως αποτέλεσμα, ο Τσάρλι Κερκ αντιμετωπίστηκε περισσότερο ως αμφιλεγόμενη προσωπικότητα παρά ως υπερασπιστής της ελευθερίας του λόγου.
Τα μέσα ενημέρωσης στις σκανδιναβικές χώρες ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από δημόσιους οργανισμούς με αριστερή ιδεολογική κατεύθυνση, οι οποίοι συχνά ασκούν κριτική στα συντηρητικά λαϊκιστικά κινήματα —συμπεριλαμβανομένου του Ντόναλντ Τραμπ και του κινήματος MAGA ειδικότερα.
Στη Δυτική, Νότια και Κεντρική Ευρώπη, η ιδεολογική βάση της δεξιάς βρίσκεται πιο κοντά στις πολιτικές θέσεις του Κερκ, ενώ στις σκανδιναβικές χώρες τα δεξιά κόμματα παραμένουν σχετικά μετριοπαθή, ακόμη και σε ζητήματα όπως η μαζική μετανάστευση και οι κοινωνικοοικονομικές της συνέπειες.
Έτσι, η κοινή γνώμη στη βόρεια Ευρώπη δυσκολεύτηκε να ταυτιστεί με το μήνυμα και τη ρητορική του Κερκ, σε αντίθεση με άλλες περιοχές της ηπείρου, όπου το γεγονός όξυνε περαιτέρω τις πολιτικές αντιπαραθέσεις. Το πώς αυτή η διαφοροποίηση θα επηρεάσει τη μακροπρόθεσμη πορεία της ευρωπαϊκής πολιτικής παραμένει αβέβαιο —όμως ενδέχεται να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη πόλωση σε ολόκληρη την ήπειρο.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της εφημερίδας The Epoch Times.
