Ο αριθμός των νεκρών από τη μαζική αστυνομική επιχείρηση εναντίον συμμορίας διακίνησης ναρκωτικών στο Ρίο ντε Τζανέιρο αυξήθηκε σε 121 άτομα, όπως ανακοίνωσαν οι αρχές την Πέμπτη.
Η επιχείρηση, που ξεκίνησε την Τρίτη σε δύο φαβέλες της πόλης, προκάλεσε σφοδρές ανταλλαγές πυροβολισμών, με άγνωστο αριθμό τραυματιών και τουλάχιστον τέσσερις νεκρούς αστυνομικούς. Οι αξιωματούχοι αναθεώρησαν τον αριθμό των θυμάτων από 119 σε 121, χωρίς ωστόσο να δώσουν περισσότερες λεπτομέρειες για τους δύο νέους θανάτους.
Η Δημόσια Υπηρεσία Υπεράσπισης της Βραζιλίας υπέβαλε την Πέμπτη αίτημα στο Ανώτατο Δικαστήριο, ζητώντας πρόσβαση στα ιατροδικαστικά στοιχεία που αφορούν τους νεκρούς αστυνομικούς. Η υπηρεσία αναφέρει ότι ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων ανέρχεται σε 130, περισσότερους από ό,τι δηλώνει επισήμως η αστυνομία.
Η επικεφαλής της μονάδας έρευνας, Ραφαέλα Γκαρσέζ, δήλωσε ότι τα σώματα των θυμάτων «θα αποκαλύψουν τι πραγματικά συνέβη», τονίζοντας πως είναι απαραίτητη η πρόσβαση στα αποδεικτικά στοιχεία.
Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ζήτησαν τη διενέργεια ανεξάρτητων ερευνών για τους θανάτους, χαρακτηρίζοντας την επιχείρηση ως μία από τις πιο βίαιες στη σύγχρονη ιστορία της Βραζιλίας.
Σύμφωνα με την αστυνομία, η επιδρομή πραγματοποιήθηκε έπειτα από έρευνα ενός έτους για τη συμμορία Comando Vermelho, που ελέγχει τη διακίνηση ναρκωτικών και άλλες παράνομες δραστηριότητες στις φτωχογειτονιές Complexo do Alemao και Penha. Η ομάδα αυτή ιδρύθηκε μέσα στις φυλακές του Ρίο και έχει επεκτείνει σημαντικά την επιρροή της τα τελευταία χρόνια.
Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, οι αρχές συνέλαβαν 113 άτομα, κατέσχεσαν 118 όπλα και πάνω από έναν τόνο ναρκωτικών.
Η βία παρέλυσε την καθημερινή ζωή στις περιοχές που επλήγησαν: σχολεία έκλεισαν, πανεπιστήμιο ακύρωσε τα μαθήματα, ενώ λεωφορεία χρησιμοποιήθηκαν για να αποκλείσουν δρόμους.
Το Ρίο έχει μακρά ιστορία φονικών αστυνομικών επιχειρήσεων. Τον Μάρτιο του 2005, 29 άνθρωποι σκοτώθηκαν στην περιοχή Baixada Fluminense, που συνορεύει με το Ρίο, ενώ τον Μάιο του 2021, 28 άτομα έχασαν τη ζωή τους σε επιδρομή στη φαβέλα Jacarezinho.
Ωστόσο, η έκταση της επιχείρησης της Τρίτης θεωρείται άνευ προηγουμένου. Το γεγονός προκάλεσε διαδηλώσεις, κατηγορίες για υπερβολική χρήση βίας και αιτήματα παραίτησης του κυβερνήτη του Ρίο.
Το πρωί της Πέμπτης, κοινοτικοί ηγέτες στην Penha συγκεντρώθηκαν στα γραφεία της οργάνωσης υπεράσπισης δικαιωμάτων φαβελών CUFA, προκειμένου να ετοιμάσουν νομική στήριξη για τις οικογένειες των θυμάτων. Πολλά καταστήματα παρέμειναν κλειστά και το κλίμα στην περιοχή ήταν βαρύ.
Πολιτικές αντιδράσεις
Η επιχείρηση προκάλεσε έντονη πολιτική αντιπαράθεση σε εθνικό επίπεδο. Ο κυβερνήτης του Ρίο ντε Τζανέιρο, Κλαούντιο Κάστρο, κατηγόρησε αρχικά την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ότι δεν προσέφερε καμία βοήθεια.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ρικάρντο Λεβαντόφσκι απάντησε ότι δεν είχε λάβει αίτημα συνδρομής, υπερασπιζόμενος παράλληλα την έγκριση ενός νομοσχεδίου που εκκρεμεί στο Κογκρέσο, το οποίο θα ενοποιεί τα συστήματα πληροφοριών των πολιτειακών αστυνομιών. Αναλυτές θεωρούν ότι το μέτρο αυτό θα αποτελέσει ισχυρό όπλο κατά του οργανωμένου εγκλήματος.
Ο Κάστρο ανήκει στο ίδιο κόμμα με τον πρώην πρόεδρο Ζαΐρ Μπολσονάρου και αποτελεί μέλος της αντιπολίτευσης του προέδρου Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.
Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Λούλα προσπάθησαν να συνδέσουν την κυβέρνησή του με την επιχείρηση. Ο γερουσιαστής Φλάβιο Μπολσονάρου, γιος του πρώην προέδρου, δημοσίευσε βίντεο στο οποίο ισχυριζόταν ότι ο Λούλα έχει εγκαταλείψει το Ρίο ντε Τζανέιρο.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έστειλε εκπροσώπους στο Ρίο την Τετάρτη και ανακοίνωσε τη δημιουργία έκτακτου γραφείου για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος στην πολιτεία.
Το πρωί της Πέμπτης, ο πρόεδρος Λούλα υπέγραψε νόμο που ενισχύει τη μάχη κατά του οργανωμένου εγκλήματος. Ο νόμος προβλέπει ποινικοποίηση της συνωμοσίας και της παρεμπόδισης ενεργειών κατά εγκληματικών ομάδων, ενώ αυξάνει την προστασία για δημόσιους λειτουργούς και τις οικογένειές τους, ακόμη και για συνταξιούχους, εφόσον διατρέχουν κίνδυνο λόγω της επαγγελματικής τους δραστηριότητας.
Την ίδια ημέρα, ο πρόεδρος της Γερουσίας, Ντάβι Αλκολούμπρε, ανακοίνωσε ότι επιτροπή της Γερουσίας θα ξεκινήσει έρευνα για τη δομή, την επέκταση και τις δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος στη Βραζιλία, αρχής γενησομένης από την επόμενη εβδομάδα.
Των Eleonore Hughes και Gabriela Sa Pessoa
