Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δήλωσε ότι θα υιοθετήσει το πλαίσιο ψηφιακού διαβατηρίου εμβολιασμού COVID-19 της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως μέρος ενός νέου παγκόσμιου δικτύου ψηφιακών πιστοποιητικών υγείας.
Ο ΠΟΥ ανέφερε σε ανακοίνωσή του στις 5 Ιουνίου ότι προχώρησε σε μια «εταιρική σχέση ορόσημο για την ψηφιακή υγεία» με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΚ), [που είναι] το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο πλαίσιο αυτής της νέας κοινοπραξίας, το υφιστάμενο πλαίσιο ψηφιακών διαβατηρίων εμβολίων της Ευρώπης θα χρησιμεύσει ως το πρώτο δομικό στοιχείο ενός παγκόσμιου δικτύου ψηφιακών προϊόντων υγείας.
Με την ονομασία Παγκόσμιο Δίκτυο Πιστοποίησης Ψηφιακής Υγείας, το νέο πλαίσιο διαβατηρίων εμβολίων έχει ήδη προκαλέσει επικρίσεις, με τον Αυστραλό γερουσιαστή Άλεξ Άντικ να αναφέρει σε δήλωσή του ότι η κίνηση αυτή είναι «άλλη μια θεωρία συνωμοσίας που γίνεται πραγματικότητα».
Τα διαβατήρια εμβολίων – και διάφορες άλλες μορφές σχεδίων ψηφιακής ταυτότητας – έχουν επικριθεί για παραβίαση της ιδιωτικότητας και για τη δυνατότητα που παρέχουν σε κυβερνήσεις και εταιρείες να επιβάλλουν συγκεκριμένες συμπεριφορές, αρνούμενες, για παράδειγμα, την πρόσβαση σε υποδομές ή υπηρεσίες.
Ο ΠΟΥ ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι, στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας, «θα υιοθετήσει το σύστημα ψηφιακής πιστοποίησης COVID-19 της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου συστήματος που θα συμβάλει στη διευκόλυνση της παγκόσμιας κινητικότητας και στην προστασία των πολιτών σε όλο τον κόσμο από τρέχουσες και μελλοντικές απειλές για την υγεία».
Το ψηφιακό πιστοποιητικό εμβολίου COVID-19 της ΕΕ τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2021, με πάνω από 2,3 δισεκατομμύρια πιστοποιητικά να έχουν εκδοθεί.
Καθώς η πανδημία έχει εξασθενήσει, η χρήση των διαβατηρίων εμβολίων έχει περιοριστεί τελευταία – και έχει ελαχιστοποιηθεί από τη στιγμή που ο ΠΟΥ πρόσφατα κήρυξε το τέλος του COVID-19 ως παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία.
Ενώ ο κανονισμός της ΕΕ για τα ψηφιακά πιστοποιητικά COVID λήγει στα τέλη Ιουνίου 2023, ο ΠΟΥ βλέπει δυνατότητες στο πλαίσιο του ψηφιακού διαβατηρίου εμβολίων των ευρωπαίκών χωρών για περαιτέρω χρήσεις πέραν του COVID-19, όπως για παράδειγμα η ψηφιοποίηση του Διεθνούς Πιστοποιητικού Εμβολιασμού ή Προφύλαξης (ελληνικά στο κείμενο: Prophylaxis).
Οι επικριτές έχουν καταγγείλει τα διαβατήρια εμβολίων ως διακρίσεις, επειδή διευκολύνουν την άρνηση πρόσβασης σε δημόσιες υπηρεσίες στους ανεμβολίαστους ή ανοίγουν το δρόμο για πιο παρεμβατική επιτήρηση με βάση την υγεία.
«Ανησυχητική εξέλιξη»;
Η νέα πρωτοβουλία για το παγκόσμιο διαβατήριο εμβολίων ακολουθεί μια συμφωνία που υπεγράφη τον Δεκέμβριο του 2022 από τον Γενικό Διευθυντή του ΠΟΥ Δρ Τέντρος Άντανομ Γκεμπρεγέσους και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων Στέλλα Κυριακίδη, με σκοπό την ενίσχυση της συνεργασίας ΕΕ-ΠΟΥ σε ένα ευρύ φάσμα ψηφιακών προϊόντων υγείας.
«Η σημερινή ημέρα αποτελεί ένα νέο κεφάλαιο στην παγκόσμια συνεργασία για την ψηφιακή υγεία», ανέφερε η κ. Κυριακίδη σε δήλωσή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Θα μας βοηθήσει να τοποθετήσουμε τον ΠΟΥ στο επίκεντρο της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής μας για την υγεία», πρόσθεσε.
Ο Δρ Γκεμπρεγέσους ανέφερε σε δήλωσή του ότι, «βασιζόμενος στο εξαιρετικά επιτυχημένο δίκτυο ψηφιακής πιστοποίησης της ΕΕ, ο ΠΟΥ στοχεύει να προσφέρει σε όλα τα κράτη μέλη του ΠΟΥ πρόσβαση σε ένα εργαλείο ψηφιακής υγείας ανοικτού κώδικα».
«Τα νέα ψηφιακά προϊόντα υγείας που αναπτύσσονται στοχεύουν να βοηθήσουν τους ανθρώπους παντού να λαμβάνουν ποιοτικές υπηρεσίες υγείας γρήγορα και πιο αποτελεσματικά», πρόσθεσε.
Η ανακοίνωση της πρωτοβουλίας για το παγκόσμιο διαβατήριο εμβολίων προκάλεσε την κριτική αντίδραση του Ολλανδού πολιτικού Ρομπ Ρος, μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο οποίος τη χαρακτήρισε «ανησυχητική εξέλιξη».
«Το #Coronapas είναι ένα εργαλείο διακρίσεων που δημιουργεί μόνο μια ψεύτικη αίσθηση ασφάλειας», ανέφερε ο Ρος σε ανάρτησή του στο Twitter.
Ο Ρος εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για το γεγονός ότι η νέα πρωτοβουλία προωθείται από τον ΠΟΥ, έναν μη είναι κυβερνητικό οργανισμό που δεν λογοδοτεί στους ψηφοφόρους.
«Δεν μπορούμε να παραδώσουμε την εθνική εξουσία σε ένα ιδιωτικό χρηματοδοτούμενο ινστιτούτο χωρίς καμία δημοκρατική νομιμοποίηση», ανέφερε σε προηγούμενη ανάρτησή του, όπου αποδοκίμαζε τη λεγόμενη παγκόσμια συνθήκη για την πανδημία, μια ξεχωριστή αλλά συναφή πρόταση η οποία αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο του Διακυβερνητικού Οργάνου Διαπραγμάτευσης του ΠΟΥ.
Ενώ η παγκόσμια συνθήκη για την πανδημία βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και απέχει ακόμη πολύ από την επικύρωση, έχουν εκφραστεί ανησυχίες ότι η «νομικά δεσμευτική» συνθήκη θα δώσει στον ΠΟΥ υπερβολική επιρροή στις πολιτικές υγείας κυρίαρχων χωρών.
Η προώθηση ενός παγκόσμιου συστήματος τυποποιημένων ψηφιακών πιστοποιητικών υγείας υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό.
Η G-20 πιέζει για παγκόσμια διαβατήρια εμβολίων
Τον Νοέμβριο του 2022, οι ηγέτες της Ομάδας των Είκοσι (ή G-20) εξέδωσαν κοινή δήλωση που προωθεί ένα παγκόσμιο πρότυπο για την απόδειξη του εμβολιασμού στα διεθνή ταξίδια και καλεί για τη δημιουργία “παγκόσμιων ψηφιακών δικτύων υγείας” που θα βασίζονται στα υφιστάμενα συστήματα διαβατηρίων εμβολίων COVID-19.
Η κοινή δήλωση εκδόθηκε με την ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής της G-20 που πραγματοποιήθηκε στην Ινδονησία, η οποία ακολούθησε τις συστάσεις του υπουργού Υγείας της Ινδονησίας Budi Gunadi Sadikin πριν από τη σύνοδο κορυφής.
«Ας έχουμε ένα ψηφιακό πιστοποιητικό υγείας που αναγνωρίζεται από τον ΠΟΥ -αν έχεις εμβολιαστεί ή εξεταστεί σωστά, τότε μπορείς να κυκλοφορείς», δήλωσε ο Sadikin κατά τη διάρκεια ενός πάνελ στις 14 Νοεμβρίου.
Στη σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες της G-20 συζήτησαν για τον συντονισμό των πολιτικών ως απάντηση στις παγκόσμιες απειλές, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών πανδημιών.
«Αναγνωρίζουμε τη σημασία κοινών τεχνικών προτύπων και μεθόδων επαλήθευσης, στο πλαίσιο του Διεθνούς Υγειονομικού Κανονισμού (ΔΥΚ), για τη διευκόλυνση των απρόσκοπτων διεθνών ταξιδιών, της διαλειτουργικότητας και της αναγνώρισης ψηφιακών λύσεων και μη ψηφιακών λύσεων, συμπεριλαμβανομένης της απόδειξης εμβολιασμού», αναφέρει η κοινή δήλωση της G-20.
«Ψηφιακό γκουλάγκ»;
Ο δημοσιογράφος Νικ Κόρμπισλεϊ [Nick Corbishley], ο οποίος γράφει για τις οικονομικές και πολιτικές τάσεις στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, προειδοποίησε ότι τα διαβατήρια εμβολίων μπορεί να οδηγήσουν στην εφαρμογή ενός παγκόσμιου συστήματος ψηφιακής ταυτότητας που θα απειλήσει την ιδιωτική ζωή και την ελευθερία σε όλο τον κόσμο.
«Είναι σαν μια κοινωνία γεμάτη σημεία ελέγχου. Οπουδήποτε θέλετε να πάτε, πρέπει να δείξετε το κινητό σας τηλέφωνο, την ταυτότητά σας […] ακόμη και αν πρόκειται απλώς να μπείτε σε ένα σούπερ μάρκετ ή να μπείτε σε ένα κατάστημα», δήλωσε στην εκπομπή «Crossroads» της EpochTV.
Ο Κόρμπισλεϊ περιέγραψε τις αρνητικές πτυχές ενός παγκόσμιου συστήματος ψηφιακής ταυτοποίησης ως ένα είδος «ψηφιακού γκουλάγκ» μέσω του οποίου οι άνθρωποι θα μπορούν να «εξορίζονται ουσιαστικά από την κοινωνία».
«Αυτό είναι ένα τρομακτικό όραμα», είπε.
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
