Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε την 1η Σεπτεμβρίου ότι το ζήτημα της ανατολικής διεύρυνσης του ΝΑΤΟ πρέπει να αντιμετωπιστεί προκειμένου να επιτευχθεί μια βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία.
Κατά τη διάρκεια συνομιλιών του με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ και τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι στη συνάντηση του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης στην πόλη Τιεντζίν της Κίνας, ο Πούτιν σημείωσε ότι η κρίση στην Ουκρανία οφείλεται εν μέρει στις «συνεχείς προσπάθειες της Δύσης να εντάξει την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ», κάτι που, όπως είπε, «αποτελεί άμεση απειλή για την ασφάλεια της Ρωσίας».
Ο πρόεδρος της Ρωσίας χαρακτήρισε την επανάσταση του 2014 στην Ουκρανία «πραξικόπημα», κατά το οποίο «η πολιτική ηγεσία της χώρας, που αντιτίθετο στην ένταξη στο ΝΑΤΟ, απομακρύνθηκε από την εξουσία». Τόνισε ότι προκειμένου μια ουκρανική συμφωνία να είναι βιώσιμη και μακροπρόθεσμη, πρέπει να αντιμετωπιστούν οι «ρίζες της κρίσης», τις οποίες έχει αναφέρει επανειλημμένα.
Δίκαιη ισορροπία
Ο Πούτιν επίσης κάλεσε στην αποκατάσταση «δίκαιης ισορροπίας στον τομέα της ασφάλειας».
Από τον Φεβρουάριο του 2022, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία – η οποία είχε εκφράσει ενδιαφέρον να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ – και οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν πλέον περίπου το ένα πέμπτο της χώρας, περιλαμβανομένης της Κριμαίας και εκτεταμένων περιοχών στο νότο και την ανατολή.
Λίγες μέρες πριν από την εισβολή, ο Πούτιν είχε χαρακτηρίσει την ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ «άμεση απειλή για την ασφάλεια της Ρωσίας».
Μετά την εισβολή, η Φινλανδία και η Σουηδία εγκατέλειψαν την πολιτική ουδετερότητας που είχαν ακολουθήσει επί δεκαετίες και εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ το 2023 και 2024 αντίστοιχα. Το ΝΑΤΟ αριθμεί πλέον 32 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων χώρες που είτε ανήκαν στη Σοβιετική Ένωση, όπως η Λιθουανία, η Λετονία και η Εσθονία, είτε ήταν μέλη της συμμαχίας της Βαρσοβίας κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, όπως η Πολωνία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία.
Εκτός από την Ουκρανία, δύο ακόμη χώρες, η Γεωργία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, έχουν υποβάλει αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ. Η ιστοσελίδα της συμμαχίας αναφέρει ότι η «πόρτα του ΝΑΤΟ παραμένει ανοικτή σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να αναλάβει τις υποχρεώσεις μέλους και να συνεισφέρει στην ασφάλεια στην περιοχή του ευρω-ατλαντικού».
Κατά τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008, οι ηγέτες της συμμαχίας δήλωσαν ότι το ΝΑΤΟ «υποδέχεται τις ευρω-ατλαντικές φιλοδοξίες της Ουκρανίας και της Γεωργίας για ένταξη» και συμφώνησαν ότι οι δύο χώρες «θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ». Ωστόσο, μετά τη σύνοδο στη Χάγη τον Ιούνιο, η αναφορά στην ένταξη της Ουκρανίας απουσίαζε από τη διακήρυξη, η οποία περιορίστηκε στην επιβεβαίωση της «διαρκούς δέσμευσης των συμμάχων να υποστηρίξουν την Ουκρανία, η ασφάλεια της οποίας συμβάλλει στη δική μας».
Επίτευξη «κατανόησης» στην Αλάσκα
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συναντήθηκε με τον Πούτιν στην Αλάσκα στις 15 Αυγούστου σε μια προσπάθεια επίλυσης της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Καθ’ οδόν προς τη σύνοδο, ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να παρέχουν εγγυήσεις ασφάλειας στο Κίεβο, αν και διευκρίνισε ότι αυτό δεν θα περιλάμβανε την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Σε συνέντευξη, στις 29 Αυγούστου, ο Τραμπ σημείωσε ότι μια συνάντηση μεταξύ Πούτιν και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι ίσως να μην είναι πιθανή σύντομα, αλλά εκτίμησε ότι μια τριμερής συνάντηση ενδέχεται να πραγματοποιηθεί στο μέλλον.
Ο Πούτιν δήλωσε ότι είχε ενημερώσει τον Σι Τζινπίνγκ για τις λεπτομέρειες της συνόδου στην Αλάσκα και ότι ήδη είχε ξεκινήσει η εργασία για την επίλυση της σύγκρουσης. Εκτίμησε ότι οι «κατανοήσεις που επιτεύχθηκαν κατά τη συνάντηση των δύο προέδρων στην Αλάσκα θα συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση» και εξέφρασε την εκτίμησή του για τις προσπάθειες και προτάσεις της Κίνας και της Ινδίας για τη διευκόλυνση της επίλυσης της ουκρανικής κρίσης.
Η πίεση των ΗΠΑ προς την Ινδία
Η Ινδία εισάγει μεγάλες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία, ενώ ο Μόντι χαρακτήρισε τη σχέση της χώρας του με τη Μόσχα «ιδιαίτερη και προνομιούχο». Ο Πούτιν περιέγραψε τον Μόντι ως «αξιότιμο φίλο» και τόνισε ότι η Ρωσία και η Ινδία διατηρούν ειδικές σχέσεις εδώ και δεκαετίες, βασισμένες σε φιλία και εμπιστοσύνη, ως θεμέλιο για την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων στο μέλλον.
Ο Μόντι σημείωσε ότι για να τερματιστεί σύντομα η σύγκρουση και να εγκαθιδρυθεί μόνιμη ειρήνη, είναι απαραίτητο να βρεθεί λύση, χαρακτηρίζοντας την αναζήτηση αυτή «κάλεσμα για ολόκληρη την ανθρωπότητα».
Οι αγαστές σχέσεις μεταξύ Νέου Δελχί και Μόσχας χρονολογούνται από τον Αύγουστο του 1971, όταν η Ινδία και η Σοβιετική Ένωση υπέγραψαν συνθήκη «ειρήνης, συνεργασίας και φιλίας» κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ανατολικό Πακιστάν, το σημερινό Μπανγκλαντές.
Με διάταγμα της 6ης Αυγούστου, ο Τραμπ επέβαλε πρόσθετο δασμό 25% στην Ινδία, κατηγορώντας τη χώρα ότι οι εισαγωγές της σε ρωσικό πετρέλαιο τροφοδοτούν την «πολεμική μηχανή» της Ρωσίας. Στις 27 Αυγούστου, οι νέοι δασμοί συνολικού ύψους 50% για εισαγωγές από την Ινδία τέθηκαν σε ισχύ.
Του Chris Summers
Με πληροφορίες από Associated Press και Reuters
