Σε γεύμα με γεύσεις της πόλης τους, της Κομοτηνής, μας προσκαλούν η Θεανώ Πασχάλη και ο Ζαφείρης Τσάκος με το βιβλίο τους «Κομοτηνή στο πιάτο», που κυκλοφορεί. Μαζί με τους συγγραφείς, δύο ανθρώπους που ασχολούνται αρκετά χρόνια με τον πολιτισμό την πόλη, μαγειρεύουν συνταγές του τόπου τους νοικοκυρές της Κομοτηνής, ντόπιες, ή με καταγωγή από άλλα μέρη.
Η «Κομοτηνή στο πιάτο», περιλαμβάνει 174 αυθεντικές συνταγές από περίπου 20 πληθυσμιακές ομάδες, που συνθέτουν το γαστρονομικό μωσαϊκό της περιοχής τα τελευταία 100 χρόνια.
Χαρακτηριστικές συνταγές του βιβλίου είναι οι λαχανοντολμάδες με τον καβουρμά και το μοσχαρίσιο κρέας από τους Aνατολικορωμυλιώτες, τα πιτάκια σαμσά από τους Γεωργιανούς, από τους Κρητικούς το γαμοπίλαφο, τα σκαλτσούνια και το μπουρέκι το χανιώτικο, από τους Ηπειρώτες οι πίτες και ο τραχανάς, από τους ντόπιους το γεμιστό κοτόπουλο, τα ντολμαδάκια γιαλαντζί που έχουν οι Mικρασιάτες, το κασίρ, μια δροσερή σαλάτα των μουσουλμάνων της Ροδόπης , το γλυκό ψωμί των Ρομά, η παστουρμαδόπιτα και το κέικ με καρύδι από τους Αρμένιους, η λαγόπιτα των Πομάκων.
Στις ζυμώσεις που συνέθεσαν το πληθυσμιακό και γαστρονομικό μωσαϊκό της Κομοτηνής, με σημείο καμπής την Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 και όσα ακολούθησαν, αναφέρθηκε ο κ. Τσάκος. H Kομοτηνή, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι η πλέον πολυπολιτισμική πόλη στον ελλαδικό χώρο και αυτό το χαρακτηριστικό την κάνει μοναδική και αξίζει να προωθηθεί.
«Tο 1922 είναι ένα σήμα κατατεθέν γιατί λόγω του προσφυγικού ήρθαν πάρα πολλές πληθυσμιακές ομάδες και εγκαταστάθηκαν στην Κομοτηνή», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Άλλες ομάδες, όπως οι Πομάκοι και οι Ρομά, ήρθαν στην περιοχή αιώνες νωρίτερα. «Οι πρώτοι Αρμένιοι, ήρθαν τον 17ο αιώνα στην Κομοτηνή, έχουν τις ίδιες σχεδόν συνταγές με τους ντόπιους, ενώ οι Αρμένιοι που ήρθαν το 1996 με τους διωγμούς από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης έχουν πολύ διαφορετικές συνταγές», επισήμανε ο κ. Τσάκος.
«Οι συνταγές», τόνισε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Πασχάλη, «έχουν έρθει από τα παλιά αλλά μαγειρεύονται και τώρα». Άλλωστε, οι συγγραφείς ήθελαν να δώσουν στον αναγνώστη την αίσθηση ότι κάνει μια βόλτα στην Κομοτηνή, μια καθημερινή ή μια Κυριακή μεσημέρι, μπαίνει στις κουζίνες των σπιτιών και βλέπει τα φαγητά στο τραπέζι.
«Η κάθε νοικοκυρά έχει βάλει τη δική της μικρή πινελιά Αλλά δεν έχει αλλοιωθεί κατά βάση η συνταγή όπως ήρθε από τους προγόνους μας», είπε η κ. Πασχάλη και πρόσθεσε ότι «ήταν ένα ωραίο ταξίδι γιατί μοιραστήκαμε και τις αναμνήσεις των γυναικών εκτός από συνταγές».
Oι νοικοκυρές μίλησαν για τις κουζίνες των παιδικών τους χρόνων. «Mας περιγράψανε τα χαλιά και τις σόμπες, ακόμα και ειδικά σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι γιαγιάδες και οι μανάδες τους», τόνισε.
Τις περισσότερες συνταγές τις μαγείρεψαν η Θεανώ Πασχάλη και ο Ζαφείρης Τσάκος και στη συνέχεια, όπως είναι φυσικό, τις δοκιμάσανε. «Μέσα από κάθε συνταγή που έκανα για κάθε ομάδα κατάφερα να τους γνωρίσω λίγο περισσότερο και να καταλάβω για ποιο λόγο μαγειρεύουν αυτά τα φαγητά», επισήμανε ο κ. Τσάκος.
«Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι συνταγές των παλιννοστούντων. Προέρχονται από χώρες που έχει πολύ δύσκολο κλίμα έχει πάρα πολύ κρύο. Οπότε οι συνταγές τους αυτόματα περιέχουν μέσα πράγματα τα οποία τους βοηθάνε, στην ουσία, να διατηρούνται ζεστοί. Πρόκειται για πάρα πολύ ακριβές συνταγές. οπότε αυτόματα καταλαβαίνουμε ότι ήταν πλούσιοι άνθρωποι», τόνισε.
Από την άλλη πλευρά, οι Πόντιοι, φτωχός λαός που εκδιώχθηκε από παντού «κι όμως οι συνταγές τους είναι φανταστικές». «Όλες τις συνταγές τους είναι πάμφθηνες, δηλαδή τα ζυμάρια τους γίνονται με 1,5 ευρώ, αλλά έχουν τόση νοστιμάδα μέσα, τόσο μεγάλη προσωπικότητα που γευστικά μου έχουν μείνει, ακόμα τα γεύομαι αυτά τα φαγητά», υπογράμμισε.
Το βιβλίο που κυκλοφορεί από την «Κάπα Εκδοτική», θα παρουσιαστεί στην Κομοτηνή στις 31 Μαΐου, στον όμορφο χώρο της αυλής της δημοτικής βιβλιοθήκης, σε μια ξεχωριστή εκδήλωση, με πρωταγωνίστριες τις γυναίκες που μοιράστηκαν τις συνταγές και τις αναμνήσεις τους. «Πρόκειται για ένα ανοιχτό κάλεσμα, να βρεθούμε όλοι, όλοι μαζί ένα απόγευμα να γευτούμε ο ένας τις γεύσεις του άλλου, τόνισε η κ. Πασχάλη.
Γεωργία Χατζηγεωργίου
