Τα τελευταία χρόνια, ακόμη και πριν από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, το Πεκίνο έχει αντιληφθεί το εξής: ότι η κινεζική οικονομία έχει άμεση ανάγκη από ξένες επενδύσεις και επιχειρηματικά συμφέροντα.
Επί χρόνια, οι Κινέζοι αξιωματούχοι συμπεριφέρονταν σαν να έχουν το πάνω χέρι. Θεωρούσαν, όχι λανθασμένα, ότι οι ξένοι επενδυτές θα υπέμεναν πολλά προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στην τεράστια κινεζική αγορά.
Έτσι, επέβαλλαν αυστηρούς όρους σε αμερικανικές, ευρωπαϊκές και ιαπωνικές εταιρείες: πολύπλοκη γραφειοκρατία, αδιαφορία για την εφαρμογή των νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά κυρίως την υποχρέωση κάθε ξένης εταιρείας να συνεργάζεται με εγχώριο εταίρο, αποκαλύπτοντας τεχνογνωσία και εμπορικά μυστικά. Οι πρακτικές αυτές βρέθηκαν στο επίκεντρο των κυριότερων παραπόνων της κυβέρνησης Τραμπ την περίοδο 2018-2019.
Το κινεζικό καθεστώς δεν άλλαξε πορεία τότε, ωστόσο η αποχώρηση ξένων κεφαλαίων οδήγησε τελικά τις Αρχές του Πεκίνου να αναπροσαρμόσουν σταδιακά τη στάση τους – μια τάση που έχει γίνει ιδιαίτερα εμφανής τις τελευταίες εβδομάδες.
Σε μικρό χρονικό διάστημα, ανακοινώθηκαν μέτρα για την προστασία των ξένων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και το καλοκαίρι θεσπίστηκαν φορολογικά κίνητρα έως και 10% για όσες ξένες επιχειρήσεις επανεπενδύσουν τα κέρδη τους στην Κίνα.
Τον επόμενο μήνα, επτά βασικές κρατικές υπηρεσίες – ανάμεσά τους η Εθνική Επιτροπή Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων, το υπουργείο Οικονομικών και η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας – συνυπέγραψαν ανακοίνωση για την εφαρμογή μέτρων ενίσχυσης των επαναεπενδύσεων από ξένες εταιρείες. Όλες αυτές οι νέες πρωτοβουλίες εμφανίζονται εξαιρετικά φιλόξενες για τα διεθνή κεφάλαια και τις επιχειρήσεις του εξωτερικού.
Πλέον, οι τοπικές κυβερνήσεις οφείλουν να καταγράφουν και να στηρίζουν τις ξένες επενδύσεις, με διευρυμένο ορισμό των δικαιούχων. Οι νέοι κανονισμοί αποσκοπούν στη μείωση του κόστους των ξένων αναπτύξεων, με ευκολότερη πρόσβαση σε βιομηχανική γη, συμφωνίες μίσθωσης με δυνατότητα εξαγοράς και ευέλικτη μεταβίβαση γης.
Οι εποπτικές Αρχές καλούνται να επιταχύνουν και να απλοποιήσουν τη διαδικασία έγκρισης έργων, ιδίως για επενδύσεις που επωφελούνται από τις πρόσφατες φοροελαφρύνσεις – μέτρα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα κερδοφορίας, μεταξύ των οποίων και συναλλαγματικά κέρδη.
Οι κινήσεις αυτές είναι άμεσα συνδεδεμένες με τη σοβαρή μείωση των ξένων επενδύσεων τα τελευταία χρόνια. Απογοητευμένες από τις καταχρηστικές πρακτικές του Πεκίνου και επηρεασμένες από τη δυσπιστία που επικρατεί σε Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες και Τόκυο για τις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα, πολλές ξένες εταιρείες αποσύρονται από τη χώρα.
Το 2023, καταγράφηκε καθαρή εκροή ξένων κεφαλαίων, ενώ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, οι ξένες επενδύσεις σημείωσαν πτώση 15,2% σε σύγκριση με τα ήδη πεσμένα επίπεδα του 2024. Αυξημένες επενδύσεις παρατηρούνται σε ορισμένους κλάδους – ηλεκτρονικό εμπόριο, φαρμακευτικά προϊόντα, αεροδιαστημικός εξοπλισμός, ιατρικές συσκευές – όμως δεν αρκούν για να αντισταθμίσουν τη συνολική πτωτική τάση.
Οι οικονομικές συνέπειες της μείωσης αυτής είναι προφανείς – επηρεάζουν όχι μόνο τις εξαγωγές, αλλά το σύνολο της κινεζικής οικονομίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ίδιου του Πεκίνου, οι επιχειρήσεις με ξένα κεφάλαια συνεισφέρουν το 20-30% του κινεζικού ΑΕΠ.
Παρότι οι πρόσφατες γενναίες παραχωρήσεις ίσως προκαλέσουν θετική ανταπόκριση από επιχειρήσεις των ΗΠΑ, της Ευρώπης, της Ιαπωνίας και άλλων αγορών, είναι αμφίβολο αν η Κίνα θα ανακτήσει ξανά τον ρόλο του πρώτου προορισμού για τις διεθνείς επενδύσεις.
Οι άνθρωποι της αγοράς δεν ξεχνούν εύκολα προγενέστερες καταχρηστικές πρακτικές και ανησυχούν ότι η πρόσφατη στροφή φιλικότητας του Πεκίνου μπορεί εύκολα να ανατραπεί αν αλλάξουν οι συνθήκες. Γνωρίζουν επίσης πως η αυξημένη ανταπόκριση στα νέα κίνητρα θα ενισχύσει την έκθεσή τους, κάνοντάς τους ευάλωτους σε ενδεχόμενες πολιτικές ανατροπές.
Τέλος, τα τελευταία χρόνια, πολλοί μάνατζερ έχουν διαπιστώσει ότι υπάρχουν ασφαλέστερες επενδυτικές ευκαιρίες σε άλλες περιοχές της Ασίας και στη Λατινική Αμερική. Επομένως, είναι πολύ πιθανό να κινηθούν με αυξημένη επιφύλαξη.
Του Milton Ezrati
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.
