ΑΓΚΥΡΑ—Η Τουρκία ανακοίνωσε πρόσφατα σχέδια για νέα στρατιωτική εισβολή στη βόρεια Συρία, με στόχο να υποτάξει τους Κούρδους μαχητές που, όπως υποστηρίζει, απειλούν την ασφάλειά της.
Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Ρωσία έχουν παροτρύνει την Άγκυρα να αποσυρθεί και παραμένει ασαφές ποια μορφή θα λάβει η σχεδιαζόμενη επιχείρηση.
«Μπροστά στην αντίδραση τόσων πολλών παραγόντων, τόσο περιφερειακών όσο και διεθνών, οι προοπτικές μιας επικείμενης τουρκικής εισβολής φαίνονται όλο και πιο αμυδρές», δήλωσε στους Epoch Times ο Δρ Ιλχάν Ουζγκέλ, Τούρκος πολιτικός αναλυτής.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σχεδιάζει να εξαπολύσει διασυνοριακή επίθεση κατά των YPG, μιας κουρδικής μαχητικής ομάδας που δρα στη βόρεια Συρία.
«Θα εκκαθαρίσουμε [τις συριακές πόλεις] Τελ Ριφάατ και Μανμπίτζ από τους τρομοκράτες … πριν προχωρήσουμε σταδιακά σε άλλες περιοχές», δήλωσε ο Ερντογάν στους νομοθέτες την 1η Ιουνίου.
Οι «Μονάδες Λαϊκής Προστασίας» (YPG) είναι το συριακό παρακλάδι του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο η Τουρκία -όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ- θεωρεί τρομοκρατική ομάδα.
Με έδρα το βόρειο Ιράκ, το PKK, το οποίο επιδιώκει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες επιθέσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.
Από το 2016, η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει τρεις μεγάλες εισβολές στη βόρεια Συρία, με την οποία μοιράζεται σύνορα μήκους 900 χιλιομέτρων και όπου εξακολουθεί να διατηρεί σημαντική στρατιωτική παρουσία.
Η Τουρκία επιδιώκει τη δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» πλάτους 30 χιλιομέτρων εντός του συριακού εδάφους με δηλωμένο στόχο την προστασία των συνόρων της -και των στρατευμάτων της- από επιθέσεις του PKK και του συριακού παρακλαδιού του.
Σύμφωνα με την Άγκυρα, οι επιθέσεις κατά των τουρκικών δυνάμεων από περιοχές που ελέγχονται από το YPG, ιδίως κοντά στη Μανμπίτζ και το Τελ Ριφάατ, έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες.
«Εάν οι απειλές αυξάνονται, είμαστε υποχρεωμένοι να αναλάβουμε δράση», δήλωσε τον Μάιο ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Δεδομένης της πολλαπλότητας των ξένων παραγόντων που εμπλέκονται στη σύγκρουση στη Συρία, η πολιτική/στρατιωτική κατάσταση εκεί είναι πολύπλοκη. Ενώ η Τουρκία, μακροχρόνιο μέλος του ΝΑΤΟ, υποστηρίζει ένοπλες ομάδες που αντιτίθενται στη συριακή κυβέρνηση, η Ρωσία και το Ιράν υποστηρίζουν σταθερά τη Δαμασκό.
Το YPG, εν τω μεταξύ, απολαμβάνει την υποστήριξη της Ουάσινγκτον, η οποία φαινομενικά το θεωρεί προπύργιο κατά της τρομοκρατικής ομάδας ISIS. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και το Ιράν διατηρούν στρατεύματα στη Συρία, αν και σε διαφορετικά μέρη της χώρας.
“Γεωπολιτική εξισορρόπηση”
Τα τουρκικά σχέδια για μια επιχείρηση στη Συρία ήρθαν στην επιφάνεια στις 7 Ιουνίου, όταν ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ συναντήθηκε με τον Τσαβούσογλου στην Άγκυρα.
«Κατανοούμε τις ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια», δήλωσε ο Λαβρόφ μετά τη συνάντηση, συνεχίζοντας να κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι «τροφοδοτούν παράνομα» ορισμένες δυνάμεις στη Συρία -μια πιθανή αναφορά στο YPG.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Μεχμέτ Σεϊφετίν Ερόλ, επικεφαλής του Κέντρου Μελετών Κρίσεων και Πολιτικής της Άγκυρας, η Ρωσία αναγνωρίζει τους «νόμιμους λόγους» της Τουρκίας για μια επιχείρηση στη Συρία.
Περιγράφοντας το θέατρο της Συρίας ως μια «λεπτή γεωπολιτική πράξη εξισορρόπησης», ο Ερόλ δήλωσε στους Epoch Times ότι η Τουρκία «έχει εκφράσει επαρκώς ότι δεν θα ανεχθεί απειλές για την ασφάλειά της».
Αλλά στις 15 Ιουνίου, η Ρωσία φάνηκε να αλλάζει πορεία, με τον απεσταλμένο της στη Συρία, Αλεξάντερ Λαβρέντιεφ, να προειδοποιεί την Τουρκία ότι μια διασυνοριακή επιχείρηση θα ήταν «απερίσκεπτη» στην παρούσα συγκυρία.
Ο Λαβρέντιεφ έκανε τις παρατηρήσεις αυτές από την πρωτεύουσα του Καζακστάν Νουρ-Σουλτάν, όπου είχε συνομιλίες με Τούρκους, Ιρανούς και Σύριους αξιωματούχους στο πλαίσιο της εν εξελίξει ειρηνευτικής διαδικασίας της Αστάνα.
«Η Ρωσία έχει καταστήσει σαφή τη θέση της», δήλωσε ο Ουζγκέλ, πρώην καθηγητής διεθνών σχέσεων. «Η Μόσχα δεν θέλει άλλη μια τουρκική επιχείρηση στη Συρία, ενώ βρίσκεται βαθιά μπλεγμένη στη σύγκρουση στην Ουκρανία».
Ορισμένοι σχολιαστές, ωστόσο, πιστεύουν ότι η Άγκυρα θα επιδιώξει τους στόχους της εξωτερικής της πολιτικής ανεξάρτητα από την αποδοκιμασία της Μόσχας.
«Δεν νομίζω ότι η Τουρκία ενδιαφέρεται πραγματικά για το τι λέει η Ρωσία σχετικά με τη σοφία μιας στρατιωτικής επιχείρησης στη Συρία», δήλωσε στους Epoch Times ο πρέσβης Μάθιου Μπράιζα, πρώην αξιωματούχος του Λευκού Οίκου και ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Σύμφωνα με τον Μπράιζα, ο οποίος είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Jamestown, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον που ασχολείται με θέματα αμυντικής πολιτικής, η Τουρκία «θα διεξάγει επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία ανάλογα με τους δικούς της υπολογισμούς όσον αφορά την ασφάλειά της».
Δεδομένα επί τάπητος
Η Ρωσία, ωστόσο, δεν είναι το μόνο κράτος που εμπλέκεται στη Συρία και εγείρει αντιρρήσεις για μια ακόμη εισβολή της Τουρκίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, μιλώντας την 1η Ιουνίου σε συνέντευξη Τύπου με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, φάνηκε επίσης να παροτρύνει την Τουρκία να επανεξετάσει την κίνηση αυτή.
«Οποιαδήποτε κλιμάκωση στη βόρεια Συρία είναι κάτι στο οποίο θα ήμασταν αντίθετοι», δήλωσε ο Μπλίνκεν στους δημοσιογράφους.
Μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν είχε εκφράσει παρόμοια αισθήματα. «Το Ιράν αντιτίθεται σε οποιαδήποτε στρατιωτική δράση … στο έδαφος άλλων χωρών», ανέφερε σε ανακοίνωσή του.
Ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ έχει επίσης τοποθετηθεί επί του θέματος. Σε συνέντευξή του στις 10 Ιουνίου, όταν ρωτήθηκε για μια πιθανή τουρκική εισβολή, απάντησε: «Εάν οι συνθήκες επιτρέψουν την άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση, δεν θα διστάσουμε».
Δεδομένης της σειράς των παραγόντων που αντιτίθενται στην κίνηση αυτή, ο Ουζγκέλ πιστεύει ότι η Τουρκία μπορεί να μειώσει δραστικά τη σχεδιαζόμενη επιχείρησή της -ή να την ακυρώσει εντελώς.
«Δεδομένου ότι η Τουρκία έχει ήδη δεσμευτεί, μια πιθανή στρατηγική εξόδου -με σκοπό να σώσει τα προσχήματα- θα ήταν να ξεκινήσει μια μικρότερη, πιο περιορισμένη επιχείρηση», δήλωσε.
Επιπλέον, πρόσθεσε, υπό το φως των δεδομένων επί τάπητος, μια επιχείρηση πλήρους κλίμακας -όπως την οραματίζεται ο Ερντογάν- θα συνεπαγόταν τεράστιους κινδύνους σε στρατιωτικό επίπεδο.
«Οι Ρώσοι ελέγχουν περιοχές γύρω από τη Μανμπίτζ και το Ταλ Ριφάατ, ενώ ο συριακός στρατός φέρεται επίσης να αναπτύσσεται στην περιοχή», δήλωσε ο Ουζγκέλ.
«Υπό τέτοιες τρομακτικές συνθήκες, φαίνεται εξαιρετικά απίθανο η Τουρκία να μπορέσει να επιτύχει τους στρατιωτικούς της στόχους».
