Η Γουάνγκ Γιαν θυμάται με κάθε λεπτομέρεια την τελευταία φορά που άκουσε τη φωνή του συζύγου της, πριν από πάνω από πέντε χρόνια.
Ήταν 13 Δεκεμβρίου 2019, όταν ο Καναδός πολίτης Λι Γιονγκχουί βρισκόταν σε μια δημόσια πλατεία στην πόλη Σιτζιατζουάνγκ της κινεζικής επαρχίας Χεμπέι, κάνοντας γυμναστική και συνομιλώντας τηλεφωνικά με τη γυναίκα του, που βρισκόταν τότε στον Καναδά.
«Ξαφνικά το τηλεφώνημα διακόπηκε απότομα, σαν κάποιος να άρπαξε το κινητό του. Τηλεφώνησα αμέσως σε άλλους συγγενείς μας στην Κίνα, αλλά κανείς δεν γνώριζε τι είχε συμβεί», θυμάται η Γουάνγκ.
Ο Λι είχε μόλις συλληφθεί από την αστυνομία της πόλης, η οποία τον κατηγόρησε μέσω δημοσίευσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι φέρεται πως «συγκέντρωνε παράνομα δημόσιους πόρους» μέσω της εταιρείας του, Qingyidai, μίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας δανεισμού ανάμεσα σε ιδιώτες.
Από τότε μέχρι σήμερα, ο Λι παραμένει κρατούμενος χωρίς να έχει προσαχθεί ποτέ σε δίκη και χωρίς να έχει καταδικαστεί.
Πλέον, η οικογένειά του αποφάσισε να προχωρήσει σε μία ασυνήθιστη για τα δεδομένα κίνηση: να μιλήσει δημόσια, ζητώντας ξεκάθαρη επίλυση της υπόθεσης.
Σύμφωνα με στοιχεία του καναδικού υπουργείου Εξωτερικών, περίπου 100 Καναδοί πολίτες βρίσκονται φυλακισμένοι στην Κίνα. Σπάνια, όμως, οι οικογένειες των κρατουμένων δημοσιοποιούν τις περιπτώσεις τους ή πιέζουν δημόσια για διαλεύκανση από τις κινεζικές αρχές.
Η κυβέρνηση της Κίνας ξεκίνησε το 2019 εκτεταμένη εκστρατεία καταστολής εναντίον διαδικτυακών πλατφορμών δανεισμού. Ωστόσο, η Γουάνγκ επιμένει στην αθωότητα του συζύγου της και αρνείται κατηγορηματικά τον ισχυρισμό περί παράνομης δραστηριότητας της Qingyidai, την οποία κινεζικά μέσα είχαν χαρακτηρίσει ως τη μεγαλύτερη πλατφόρμα ανάλογου είδους στη Χεμπέι.
«Φυσικά και πιστεύουμε ότι είναι αθώος. Αλλά αν τυχόν παρέβη κάποιο νόμο, ας τον δικάσουν επιτέλους και ας του επιβάλουν όποια ποινή θεωρούν δίκαιη», είπε η Γουάνγκ μιλώντας στο Canadian Press από το Βανκούβερ όπου πλέον ζει η οικογένεια. «Δεν μας φοβίζει αυτό. Είναι όμως αδιανόητο να κρατείται τόσα χρόνια χωρίς να συμβαίνει τίποτε».
Σύμφωνα με τη Γουάνγκ, ο Λι δεν έχει δεχθεί καμία επίσκεψη στο κέντρο κράτησης πέρα από τον δικηγόρο του και στελέχη της πρεσβείας του Καναδά.
Η κόρη του Λι, Γουάντι Λι, ήταν 21 ετών όταν ο πατέρας της συνελήφθη. Εκφράζει τη θλίψη της, σημειώνοντας ότι «πρακτικά ενηλικιώθηκα χωρίς αυτόν δίπλα μου».
«Ο πατέρας μου δεν συνήθιζε ποτέ να μιλά για τον εαυτό του», λέει η ίδια, αναφερόμενη στην τελευταία συνομιλία που είχαν πριν τη σύλληψή του. «Με ρώτησε μόνο τι συμβαίνει στη ζωή μου. Είμαι η μικρότερη στην οικογένεια, οπότε υπήρχε πάντα μια τάση να με προστατεύουν από όσα συμβαίνουν».
Σε γραπτή απάντησή του, το καναδικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε ότι γνωρίζει για την κράτηση του Λι και προσφέρει προξενική βοήθεια, χωρίς όμως να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες για λόγους σεβασμού της ιδιωτικότητας.
Η δημόσια έκκληση της οικογένειας έρχεται λίγες εβδομάδες μετά τη δήλωση της Καναδής υπουργού Εξωτερικών Μέλανι Τζολί ότι τέσσερις Καναδοί πολίτες με διπλή υπηκοότητα εκτελέστηκαν πρόσφατα στην Κίνα για ναρκωτικά.
Ο πρώην κρατούμενος στην Κίνα Μάικλ Κόβριγκ, που παρέμεινε κι εκείνος φυλακισμένος για περισσότερες από 1.000 ημέρες το 2018 μαζί με τον Μάικλ Σπέιβορ, συμβουλεύει οικογένειες κρατουμένων όπως τον Λι να βρουν έναν καλό Κινέζο δικηγόρο και να πιέσουν την καναδική κυβέρνηση για την υπόθεση, αν και αυτό μπορεί να προκαλέσει την αντίδραση των κινεζικών αρχών.
Εντωμεταξύ, αγωνία προκαλεί στην οικογένεια η υγεία του Λι, ο οποίος πάσχει από υπέρταση και έχει επίσης οδοντιατρικά προβλήματα, με τους δεσμοφύλακες να αρνούνται να του επιτρέψουν πρόσβαση σε οδοντίατρο.
Ο Κόβριγκ επιβεβαιώνει ότι οι συνθήκες που περιγράφει η οικογένεια του Λι είναι χαρακτηριστικές για τα κέντρα κράτησης στην Κίνα, τα οποία απέχουν πολύ από τα ελάχιστα αποδεκτά διεθνή πρότυπα.
Παρά τις δυσκολίες, η Γουάντι Λι διατηρεί ακέραιη την ελπίδα ότι ο πατέρας της θα επιστρέψει ασφαλής στον Καναδά.
«Ελπίζουμε ότι όσο πιο πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν για την υπόθεση, τόσο πιθανότερο είναι να δεχτεί η κινέζικη κυβέρνηση πιέσεις για να αφεθεί επιτέλους ελεύθερος ο πατέρας μου», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Παρά το ρίσκο της έκθεσης, η Γουάνγκ δηλώνει αποφασισμένη. «Δεν έχουμε άλλη επιλογή», τονίζει.
