Σημαντική αύξηση παρουσίασαν το 2023–2024 τα περιστατικά σύγχρονης δουλείας και εμπορίας ανθρώπων στην Αυστραλία, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ομοσπονδιακή Αστυνομία (Australian Federal Police – AFP). Συγκεκριμένα, καταγράφηκαν 328 σχετικές υποθέσεις, αριθμός αυξημένος κατά 12% σε σχέση με τις 293 του προηγούμενου οικονομικού έτους, και ο υψηλότερος από την έναρξη καταγραφής τέτοιων περιστατικών.
Η Αυστραλιανή Εγκληματολογική Υπηρεσία εκτιμά ότι για κάθε θύμα που εντοπίζεται και λαμβάνει βοήθεια, άλλα τέσσερα παραμένουν αθέατα, γεγονός που καθιστά την πραγματική έκταση του φαινομένου πολύ μεγαλύτερη από αυτή που καταγράφεται επίσημα. Σύμφωνα με την AFP, πολλές φορές τα θύματα είτε αγνοούν ότι καλύπτονται από την αυστραλιανή νομοθεσία, είτε αισθάνονται ευάλωτα ή φοβισμένα να μιλήσουν, ιδιαίτερα όταν οι θύτες ανήκουν στον οικογενειακό ή ευρύτερο κοινωνικό τους περίγυρο.
Όπως ανέφερε η διοικητής της AFP, Χέλεν Σνάιντερ, ιδιαίτερα δύσκολο είναι για ορισμένα άτομα να καταγγείλουν την κακοποίηση που υφίστανται, όταν προέρχεται από οικεία πρόσωπα ή συνοδεύεται από φόβο κοινωνικού στιγματισμού.
Οι καταγγελίες αφορούν περιπτώσεις εμπορίας ανθρώπων, εξαναγκαστικής εργασίας, δουλείας, εξαναγκαστικών γάμων και δεσμεύσεων χρέους, με την τελευταία να αποτελεί τη συχνότερη κατηγορία, καθώς αντιστοιχεί σε 91 περιστατικά μέσα σε έναν χρόνο—περίπου ένα κάθε τέσσερις ημέρες.
Η Σνάιντερ επισήμανε ότι σε πολλές περιπτώσεις, τα θύματα υφίστανται πολλαπλές μορφές εκμετάλλευσης. Όπως ανέφερε, άτομο που εξαναγκάζεται σε γάμο μπορεί ταυτόχρονα να είναι θύμα δουλείας ή καταναγκαστικής εργασίας, ενώ παρόμοιες αλληλεπικαλύψεις εντοπίζονται και σε άλλες μορφές εκμετάλλευσης, όπως παραπλανητική στρατολόγηση ή δέσμευση μέσω χρέους. Σύμφωνα με την ίδια, η πολυπλοκότητα των περιστάσεων και η έλλειψη ενημέρωσης καθιστούν δύσκολη την αναγνώριση τέτοιων περιπτώσεων, ακόμα και από το άμεσο περιβάλλον των θυμάτων.
Χώρα προορισμού για την εμπορία ανθρώπων
Η Αυστραλία, σύμφωνα με τις αρχές, αποτελεί κυρίως «χώρα προορισμού» στην παγκόσμια αλυσίδα εμπορίας ανθρώπων, καθώς τα θύματα φθάνουν από διάφορες περιοχές του κόσμου. Όπως εξήγησε η Σνάιντερ, τέτοιες υποθέσεις εντοπίζονται μέσα στις ίδιες τις κοινότητες, τα σχολεία, τους χώρους εργασίας και τα σπίτια των θυμάτων, σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και τομέων. Ωστόσο, όπως τόνισε, οι επιπτώσεις αυτών των εγκλημάτων είναι καθολικές και συντριπτικές, καθώς στερούν από τα θύματα την αξιοπρέπειά τους και θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Η Σνάιντερ υπογράμμισε ότι η Αυστραλία οφείλει να παραμείνει ενεργό μέλος της διεθνούς προσπάθειας για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και της σύγχρονης δουλείας.
Στο πλαίσιο αυτό, η AFP εγκαινίασε το 2023 το πρόγραμμα Human Exploitation Community Officer (HECO), το οποίο στοχεύει στην ενίσχυση της προστασίας των πιο ευάλωτων μελών της κοινωνίας και την ενθάρρυνση της καταγγελίας τέτοιων εγκλημάτων. Οι ειδικοί λειτουργοί HECO εργάζονται παράλληλα με τις ομάδες δίωξης εμπορίας ανθρώπων, ενισχύοντας την ενημέρωση και την πρόληψη.
Η Ανώτερη Αστυνόμος Άφρα Πρόνταν, η οποία ανέλαβε πρώτη τον ρόλο HECO για τη Νότια Αυστραλία και τη Βόρεια Επικράτεια, ανέφερε πως η θέση αυτή είναι απόλυτα ουσιώδης και βαθιά ικανοποιητική. Όπως σημείωσε, αν και δεν είχε προηγούμενη εμπειρία σε εγκλήματα εκμετάλλευσης, η καθημερινή επαφή με τα θύματα και η δυνατότητα ουσιαστικής συνεισφοράς στην ασφάλειά τους αποτελούν την πεμπτουσία του αστυνομικού λειτουργήματος.
Η ίδια παραδέχτηκε ότι η άμεση επαφή με τις κοινότητες ανέδειξε τη σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν πολλοί άνθρωποι στην Αυστραλία. Όπως ανέφερε, αιφνιδιάστηκε από τον αριθμό των ατόμων που επηρεάζονται καθημερινά από τέτοια φαινόμενα, αλλά και από το πόσοι αγνοούν πού να απευθυνθούν για υποστήριξη.
Σε μία από τις πρώτες επαφές της με θύμα στη Νότια Αυστραλία, η Πρόνταν συνάντησε ένα νεαρό άτομο που περιέγραφε την κατάστασή του χωρίς να έχει συνειδητοποιήσει ότι υπήρξε θύμα σοβαρής εκμετάλλευσης. Η εμπειρία αυτή, όπως είπε, ήταν από τις πιο σπαρακτικές και δύσκολες που αντιμετώπισε στον ρόλο της.
Παράλληλα με τις αστυνομικές αρχές, σειρά οργανισμών προσφέρει στήριξη στα θύματα, όπως το Πρόγραμμα Στήριξης Θυμάτων Εμπορίας του Ερυθρού Σταυρού (Support for Trafficked People Program – STPP) και το Ειδικό Πρόγραμμα Υποστήριξης Εξαναγκαστικών Γάμων της οργάνωσης Life Without Barriers (Forced Marriage Specialist Support Program – FMSSP).
Το FMSSP, το πρώτο του είδους του, βοηθά τα θύματα να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους με την οικογένεια, την κοινότητα και τις θρησκευτικές ομάδες με ασφαλή και υποστηρικτικό τρόπο.
Σημαντική καινοτομία αποτελεί η νέα «Εναλλακτική Διαδρομή Παραπομπής» (Additional Referral Pathway – ARP), που δίνει στα θύματα τη δυνατότητα να απευθυνθούν απευθείας σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, χωρίς να μεσολαβεί η αστυνομία. Η διαδρομή αυτή περιλαμβάνει οργανώσεις όπως η Anti-Slavery Australia, η Scarlett Alliance, το Australian Muslim Women’s Centre for Human Rights και η οργάνωση Project Respect.
Η Σνάιντερ χαρακτήρισε αυτή την πρωτοβουλία ως «σημείο καμπής», καθώς προσφέρει στα θύματα άμεση πρόσβαση σε υποστήριξη για την ασφάλεια και την ευημερία τους, απαλλαγμένη από το άγχος της εμπλοκής των διωκτικών αρχών.
Του Rex Widerstrom
