Φανταστείτε να διαβάζετε ανάποδα σε μια ξεχασμένη διάλεκτο της Αναγέννησης τεχνικές οδηγίες διάσπαρτες σε πλήθος βιβλίων και στη συνέχεια να δίνετε ζωή σε μηχανές που σχεδιάστηκαν πριν από 500 χρόνια.
Αυτό είναι το έργο τριών γενεών Ιταλών τεχνιτών, που όχι μόνο έμαθαν να διαβάζουν την «κατοπτρική» γραφή του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, αλλά υλοποιούν όσα εκείνος οραματίστηκε, και τα μοιράζονται με όλο τον κόσμο.
Γεννημένος στην Ιταλία το 1452, ο Ντα Βίντσι, εκτός από ζωγράφος, ήταν και γνωστός εφευρέτης, μηχανικός, επιστήμονας και ανατόμος.
Μία από τις πιο περίεργες κληρονομιές που άφησε στον κόσμο, ήταν τα σημειωματάριά του, γεμάτα ιδέες και σχέδια για μηχανές τόσο παράξενες που μοιάζει σαν να είχε ρίξει μια ματιά στο μέλλον και ύστερα άφησε τα σκίτσα του για τις επερχόμενες γενιές. Τα σχέδια περιλαμβάνουν ιδέες για ελικόπτερα, άρματα μάχης, ρομπότ και ποδήλατα αιώνες πριν αυτά γίνουν μέρος της καθημερινής μας ζωής.
Τον Αύγουστο, οι κατασκευές αυτές ταξίδεψαν στην Αυστραλία, όπου φιλοξενήθηκαν από το Μουσείο Redcliffe στο Κουήνσλαντ. Η έκθεση οργανώθηκε από την «Artisans of Florence», μια εταιρεία παγκόσμιων περιοδικών εκθέσεων που συνεργάζεται με το Μουσείο Λεονάρντο ντα Βίντσι στην Ιταλία, ενώ παράλληλα διοργανώνει και ξεχωριστές εκθέσεις για την αρχαία ρωμαϊκή τεχνολογία και τις ανακαλύψεις του Γαλιλαίου.
Αρχής γενομένης από το 2004, η περιοδεία έχει φτάσει σε περισσότερες από 50 χώρες και έχει προσελκύσει πάνω από 20 εκατομμύρια άτομα.
Ο διευθυντής Τομ Ρίτσο [Tom Rizzo], που εδρεύει στη Μελβούρνη και ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο με την έκθεση, μιλά για τον αντίκτυπο που έχει μέχρι στιγμής η έκθεση στον κόσμο.
«Έχω εκπλαγεί από την ανταπόκριση σε χώρες όπου δεν περίμενα να υπάρχει μεγάλη λατρεία για τον Ντα Βίντσι, όπως η Κίνα, η Ιαπωνία, η Κορέα, ναι, και η Ινδία», δήλωσε στην Epoch Times. «Ο Ντα Βίντσι είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο και νομίζω ότι αυτό οφείλεται στην ικανότητά του να καινοτομεί σε τόσους διαφορετικούς τομείς. Το γεγονός ότι ήταν ανατόμος, αρχιτέκτονας, βοτανολόγος, στρατιωτικός μηχανικός, αεροδιαστημικός μηχανικός, ζωγράφος… η λίστα είναι ατελείωτη».
Στην Ιαπωνία, ιδίως, έχουν «μανία με τον Ντα Βίντσι», σύμφωνα με τον Ρίτσο, και οι σχετικές εκθέσεις σε πολυτελή πολυκαταστήματα προκαλούν μεγάλο ενθουσιασμό.
Ο Ρίτσο γοητεύτηκε από την έκθεση όταν βοήθησε κάποτε εθελοντικά στη Μελβούρνη, . «Ενθουσιάστηκα όταν συνειδητοποίησα ότι όλα αυτά τα σκίτσα και οι εικόνες από την Αναγέννηση, που νόμιζα ότι ανήκαν σε δεκάδες ή εκατοντάδες επιστήμονες και καλλιτέχνες της Αναγέννησης, στην πραγματικότητα ήταν όλα του Ντα Βίντσι», είπε. «Με εντυπωσίασε πολύ το εύρος και η εμβέλεια του έργου του».
Πολύ μπροστά από την εποχή του
Πολλά από τα οράματα του Ντα Βίντσι αποτελούν μέρος της σύγχρονης πραγματικότητας.
«Το γεγονός ότι επινόησε τον πρόδρομο του ελικοπτέρου, τη στολή κατάδυσης, το αλεξίπτωτο πλαγιάς (παραπέντε) – και ότι όλα αυτά εφευρέθηκαν ανεξάρτητα εκατοντάδες χρόνια αργότερα – είναι κάτι που ιντριγκάρει έντονα τους ανθρώπους», σημειώνει ο Ρίτσο. «Ήταν καλός στο να βρίσκει παλιές τεχνολογίες και να τις ανανεώνει, επαναφέροντάς τες σε κοινή χρήση, όπως π.χ. τη βίδα του Αρχιμήδη για την άντληση νερού.
Ανάπτυξε ακόμη και ένα αυτοκίνητο με ελατήρια, και ένα ποδήλατο.
«Όλα προμήνυαν τις σύγχρονες εφευρέσεις. Το πρώτο του ποδήλατο είναι αρκετά παρόμοιο με ένα σύγχρονο ποδήλατο σε διαστάσεις, σε αντίθεση με το penny farthing με τον τεράστιο μπροστινό τροχό και τον μικρό πίσω τροχό».
Μετά το θάνατό του το 1519, ο Ντα Βίντσι είχε παράξει περισσότερα από 2.000 τεχνικά σχέδια, τα οποία διέσπασε και χώρισε σε θέματα ένας έμπορος τέχνης της εποχής.
Το ‘παζλ’ που προέκυψε αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τους ιστορικούς, αφού ένα σκίτσο για μια μηχανή μπορεί να βρίσκεται σε ένα βιβλίο, ενώ ένα σκίτσο για ένα άλλο μέρος της ίδιας μηχανής βρίσκεται σε ένα άλλο.
«Χρειάζεται καθολική γνώση όλων των σκίτσων και των μηχανισμών του Ντα Βίντσι, ώστε να μπορούμε να τα ξανασυναρμολογήσουμε και να αναδημιουργήσουμε πιστά μερικές από αυτές τις μηχανές», εξηγεί ο Ρίτσο.
Ξετυλίγοντας τον κώδικα Ντα Βίντσι
Μια άλλη πρόκληση είναι η ιδιόμορφη, κατοπτρική γραφή του Ντα Βίντσι, ο οποίος έγραφε ανάποδα, από δεξιά προς τα αριστερά.
«Αυτά τα κείμενα διαβάζονται εύκολα με τη χρήση ενός καθρέφτη. Οι τεχνίτες μας έχουν δουλέψει με αυτά τα έγγραφα τόσο πολύ που μπορούν να τα διαβάσουν χωρίς καθρέφτη», αναφέρει ο Ρίτσο.
Ευτυχώς, πολλοί από τους τεχνίτες που εργάζονται στις μηχανές του Ντα Βίντσι είναι Φλωρεντίνοι, κάτι απαραίτητο δεδομένου ότι η αρχαϊκή φλωρεντινή διάλεκτος που χρησιμοποιούσε ο Ντα Βίντσι είχε πολλούς ιδιωματισμούς και πολλοί από τους όρους που εμφανίζονται στον Ατλαντικό του Κώδικα [Codex Atlanticus] θα ήταν δύσκολο να κατανοηθούν από όσους δεν είναι από την περιοχή.
Η προσπάθεια ξεκίνησε από τον Κάρλο Νικολάι, ο οποίος αποφάσισε να μετατρέψει το εργαστήριό του και μαζί με τον γιο του άρχισε το επίμοχθο έργο της κατασκευής των μηχανών του Ντα Βίντσι από ξύλο, τη δεκαετία του 1960.
Πώς όμως βρέθηκε μια σημαντική ευρωπαϊκή έκθεση σε ένα μικρό μουσείο της Αυστραλίας, έξω από τις κυριότερες πόλεις; Ειδικά όταν τα μεταμοντέρνα και μοντέρνα έργα κυριαρχούν στους χώρους των μεγάλων γκαλερί και μουσείων.
«Έχουμε κάνει μια ειδική συμφωνία με το μουσείο της Φλωρεντίας, ώστε [η έκθεση] να μπορεί να διατεθεί για μια περιοδεία σε απομακρυσμένες και περιφερειακές περιοχές της Αυστραλίας», λέει ο Ρίτσο. «Καταφέραμε να εξασφαλίσουμε ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες, ώστε να γίνει διαθέσιμη σε όσο το δυνατόν περισσότερους χώρους.
»Θέλουμε να δει πολύς κόσμος αυτή τη συλλογή, ειδικά οι απομακρυσμένες και μειονεκτικές κοινότητες που δεν θα είχαν ποτέ την ευκαιρία να δουν μια παγκόσμιας κλάσης περιοδεύουσα έκθεση στην πόλη τους. Πολλοί από τους ντόπιους μπορεί να μην έχουν ποτέ τη δυνατότητα να ταξιδέψουν στη Φλωρεντία για να τη δουν στο μουσείο της πόλης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμάς ως μέρος της αποστολής μας».
Η τελευταία έκθεση θα πραγματοποιηθεί στην περιοχή Μόρτον Μπέυ του Κουήνσλαντ, βόρεια του Μπρίσμπεϊν, σε τέσσερις χώρους, μέχρι τις 9 Νοεμβρίου. Ωστόσο, τα περισσότερα κομμάτια βρίσκονται στο Μουσείο Ρέντκλιφ και στο Μουσείο Κληρονομιάς Πάιν Ρίβερς [Pine Rivers Heritage Museum].
Των Crystal-Rose Jones και Daniel Y. Teng
