Της Ariane Triebswetter
Μετάφραση: Αλία Ζάε
Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, είθισται να είμαστε με τους αγαπημένους μας, να νιώθουμε περισσότερο καλοπροαίρετοι και ανεκτικοί απέναντι στους άλλους και να πηγαίνουμε σε εορταστικές συναυλίες.
Το ρεπερτόριο της κλασικής μουσικής περιέχει πολλά κομμάτια κατάλληλα, όπως τον «Μεσσία» του Γκέοργκ Φρίντριχ Χέντελ, το κλασσικό μπαλέτο του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι «Ο καρυοθραύστης», συναυλίες εκκλησιαστικού οργάνου, ορατόρια, κ.ά.
Τα 6 «Βραδεμβούργια Κοντσέρτα» του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ είναι μια εξίσου εύστοχη επιλογή. Οι αξίες που μεταδίδουν τα καθιστούν απόλυτα ταιριαστά με το πνεύμα των Χριστουγέννων.
Ένα φιλόδοξο έργο
Τα «Βραδεμβούργια Κοντσέρτα» αποτελούν ένα από τα πιο φιλόδοξα έργα του Μπαχ, κυρίως εξαιτίας των πολλών και ποικίλων οργάνων που συμμετέχουν και της αυξημένης τεχνικής δυσκολίας. Ανήκουν στη μορφή του κοντσέρτο γκρόσο (‘μεγάλο κονσέρτο’), όπου τον ρόλο του σολίστα αναλαμβάνει μια μικρή ομάδα. Ο Μπαχ ανέπτυξε την ιταλική φόρμα και διεύρυνε τις δυνατότητές της, δίνοντας ένα σόλο σε κάθε οικογένεια οργάνων.
Στο πρώτο κοντσέρτο, συνέθεσε σόλο μέρη για τρία όμποε, δυο κόρνα, ένα βιολί και ένα φαγκότο, μετατρέποντάς το σχεδόν σε συμφωνία. Ωστόσο, τα κόρνα και τα όμποε δεν ήταν πολύ διαδεδομένα εκείνη την εποχή και δεν βρίσκονταν εύκολα.
Το δεύτερο κοντσέρτο, το πιο γνωστό από τα έξι, περιλαμβάνει ένα διαπεραστικό σόλο τρομπέτας μαζί με σόλα για φλογέρα, για όμποε και για βιολί, δημιουργώντας εκρηκτικές εναλλαγές μεταξύ των οργάνων.
Το τρίτο κοντσέρτο, βασισμένο στο μοντέλο του Βιβάλντι με τα τέσσερα βιολιά, ξεκινά και τελειώνει με ένα σύνολο εγχόρδων με συνεχώς εναλλασσόμενους ρόλους. Και πάλι όμως ήταν δύσκολο εκείνη την εποχή να βρεθούν τρία τσέλα ή βιόλες.
Οι τεχνικές δυσκολίες συνεχίζονται και στα επόμενα κοντσέρτα. Στο τέταρτο, το κοντσέρτο γκρόσο συνδυάζεται με ένα κοντσέρτο για βιολί, όπου το τελευταίο έχει να ανταγωνιστεί δυο φλογέρες. Το πέμπτο παρουσιάζει το τσέμπαλο και το φλάουτο, ενώ στο έκτο κυριαρχούν τα έγχορδα.
Κι όμως, αυτές οι ιδιοφυείς συνθέσεις παραλίγο να χαθούν. Αν και έργα που ο Μπαχ έγραψε για και έστειλε στον Κρίστιαν Λούντβιχ, Μαρκήσιο του Βραδεμβούργου, προκειμένου να προσληφθεί στην Αυλή του, ο Μαρκήσιος ποτέ δεν απάντησε στον συνθέτη ούτε φέρεται να τον πλήρωσε ούτε φυσικά χρησιμοποίησε τις παρτιτούρες, οι οποίες ξεχασμένες στο ένα και το άλλο συρτάρι και ντουλάπι, ανακαλύφθηκαν μόλις το 1849.
Η αρχική ‘αποτυχία’ μετατράπηκε σε διαχρονικό αριστούργημα που εμπνέει και ανυψώνει. Κάθε νότα είναι κι ένα μήνυμα καρτερίας και επιμονής, που μεταφέρει μια μεγαλύτερη αίσθηση πίστης και έναν σκοπό που υπερβαίνει τον εαυτό.
Σήμερα, τα Κοντσέρτα του Βραδεμβούργου θεωρούνται κορυφαία έργα της μπαρόκ μουσικής και από τα καλύτερα του ίδιου του Μπαχ. Έργα που εκτός τον άλλων δίνουν στον κόσμο χαρά.
Η Άριαν Τρίμπσβετερ είναι διεθνής ανεξάρτητη δημοσιογράφος, με εμπειρία στη σύγχρονη λογοτεχνία και την κλασική μουσική.
