O καθηγητή της βιολογίας Στίβεν Άουσταντ, υποστηρίζει ότι «οι σημερινοί φοιτητές αναμένετε να ζήσουν έναν αιώνα ή και περισσότερο, επειδή η κατάσταση της υγεία τους θα είναι διαφορετική σε σχέση με οτιδήποτε έχει ιδωθεί πριν στην ανθρώπινη ιστορία». Είπε ότι αυτή η παρατεταμένη διάρκεια ζωής θα οφείλεται στη νέα μας ικανότητα να προλαμβάνουμε και να καθυστερούμε τις περισσότερες – αν όχι όλες τις ασθένειες και αναπηρίες που μαστίζουν τη μετέπειτα ζωή. Είμαι βέβαιη ότι πολλοί από εμάς θα ήταν περίεργοι να ακούσουν τον Άουσταντ να εξηγεί πώς η πανδημία του νέου κορωνοϊού COVID-19 ταιριάζει με την προοπτική του για το μέλλον.
Ωστόσο, τα λόγια του Άουσταντ δείχνουν πόσο σημαντική είναι η αναζήτηση της αιώνιας νιότης στη σημερινή κοινωνία. Για ποιο λόγο όμως υπάρχει αυτή η τάση αποφυγής του γήρατος και του θανάτου;
«Προφανώς, οι άντρες φοβούνταν από πάντα τον θάνατο και λαχταρούσαν να ζήσουν για πάντα», γράφει ο κορυφαίος Αμερικανός κοινωνιολόγος Κρίστοφερ Λάς, στο «Ο πολιτισμός του ναρκισσισμού». Όμως υπάρχουν και αρκετοί άλλοι λόγοι για τους οποίους έχουμε στραφεί σε αυτήν την αναζήτηση τα τελευταία χρόνια.
Ο πρώτος είναι η πνευματική μας κατάσταση. «Ο φόβος του θανάτου αποκτά νέα ένταση σε μια κοινωνία που έχει στερηθεί τη θρησκεία», εξηγεί ο Λας.
Σήμερα όλο και περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο δεν πιστεύουν στο θεό και το ποσοστό αυτό αυξάνεται σημαντικά χρόνο με τον χρόνο.
Όλες οι ορθόδοξες θρησκείες, έχουν τις ρίζες τους στη βαθιά πίστη και μας ωθούν να καλλιεργήσουμε την έμφυτη καλοσύνη μας. Αυτή η βαθιά πίστη, μας παρέχει εσωτερική ηρεμία και ελπίδα, χωρίς την ύπαρξή της δεν είναι φυσιολογικό που κάποιοι άνθρωποι προσπαθούν να παρατείνουν τη νιότη τους;
Δεύτερον, πολλοί άνθρωποι φοβούνται τα γηρατειά επειδή η κοινωνία έχει χάσει τον σεβασμό της για τους ηλικιωμένους, αγνοώντας τη σοφία τους, την εμπειρία και τη συναισθηματική ωριμότητα που οι άνθρωποι αποκτούν με το πέρασμα των χρόνων – ακόμη και όταν το σώμα τους εξασθενεί και το μυαλό γίνεται ανιαρό.
«Η κοινωνία μας βρίσκει αχρείαστη τη συμβολή των ηλικιωμένων», γράφει ο Λας. «Υποτιμώντας τις εμπειρίες τους, και θεωρώντας μεγαλύτερα πλεονεκτήματα τη φυσική δύναμη, την επιδεξιότητα, την προσαρμοστικότητα και την ικανότητα να βρίσκουμε νέες ιδέες. Η κοινωνία καθορίζει την παραγωγικότητα με τέτοιους τρόπους που αποκλείουν αυτόματα τους τους ηλικιωμένους πολίτες».
Τα γκρίζα μαλλιά παλαιότερα ήταν ένδειξη σοφίας. Τώρα, οι διαφορές μεταξύ των γενεών αυξάνονται πιο έντονα και οι νεότερες γενιές δεν στρέφονται πλέον στους ηλικιωμένους για συμβουλές. Όντας χωρίς κίνητρο για το μέλλον και με εξασθενημένες προσωπικές σχέσεις στα γηρατειά, μπορούμε πραγματικά να κατηγορήσουμε τους ανθρώπους που προσπαθούν να αποφύγουν αυτό το σημείο στη ζωή τους;
Τέλος, πολλοί φοβούνται τα γηρατειά επειδή πολλοί άνθρωποι είναι όλο και περισσότεροι στραμμένοι προς στον εαυτό τους. Τα μειωμένα ποσοστά γεννήσεών είναι ένα σημάδι αυτού.
Ο Λας εξηγεί: «Ο ναρκισσισμός εμφανίζεται στον πυρήνα του χαρακτήρα μιας κοινωνίας που έχει χάσει το ενδιαφέρον της για το μέλλον. Ψυχίατροι που συμβουλεύουν τους γονείς να μην ζουν με τους προγονούς τους, παντρεμένα ζευγάρια να αναβάλλουν ή να απορρίπτουν την πατρότητα – συχνά για έναν καλό και πρακτικό λόγο, κοινωνικοί μεταρρυθμιστές που προτρέπουν τη μηδενική αύξηση του πληθυσμού· και όλα αυτά μαρτυρούν μια εκτεταμένη ανησυχία για την αναπαραγωγή – αναδύοντας αμφιβολίες σχετικά με το αν η κοινωνία μας πρέπει να αναπαραχθεί… Όπως κάποιοι άνθρωποι βρίσκουν ανούσια τη ζωή καθώς γερνούν και επιθυμούν την αιώνια νιότη, για τον ίδιο λόγο οι νεότεροι δεν ενδιαφέρονται πλέον να αναπαραχθούν».
Πολλοί από εμάς θα προτιμούσαμε να μείνουμε νέοι για πάντα. Δυστυχώς, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί σε αυτήν τη γη. Αλλά θα μπορούσαμε να αποβάλουμε τον φόβο των γηρατειών και του θανάτου, εάν εμβαθύνουμε τη σύνδεσή μας με το θείο, καθώς και την σύνδεσή μας με τις προηγούμενες γενιές και αυτές που θα ακολουθήσουν.
Ίσως ήρθε η ώρα να επενδύσουμε ξανά σε αυτά τα πράγματα.
Η Annie Holmquist είναι συντάκτρια στο Intellectual Takeout, ενός διαδικτυακού περιοδικού. Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Intellectual Takeout.
