Μόνος του, μέσα στον σκληρό χειμώνα, ο ήρωας ονειρεύεται πολύχρωμα λουλούδια που ανθίζουν την άνοιξη. Το πιάνο ξεκινά με ρυθμό 6/8, μια ζωηρή μελωδία που χορεύει πάνω από ένα ανερχόμενο μπάσο. Η φωτεινή τονικότητα της Λα μείζονος γίνεται ακόμα πιο φωτεινή, καθώς μια σειρά από μείζονες συγχορδίες προετοιμάζει το έδαφος για την είσοδο του τραγουδιστή. «Ich träumte von bunten Blumen / So wie sie wohl blühen im Mai», τραγουδά ο τενόρος.
Το «Frühlingstraum», το «Όνειρο της άνοιξης», είναι το 11ο τραγούδι του κύκλου τραγουδιών με τίτλο «Winterreise» που συνέθεσε ο Φραντς Σούμπερτ.
Τα lied
Στις αρχές του 19ου αιώνα, στο προσκήνιο ήταν το πάθος και ο λυρισμός – χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ρομαντικού κινήματος. Ο ρομαντισμός αναπτύχθηκε ως αντίδραση στην κλασική περίοδο, με τη φύση και την έκφραση του εσωτερικού εαυτού να αντικαθιστούν την εστίαση στη δομική ισορροπία και τη μορφή. Με την έλευση του ρομαντισμού ήρθε η δημοτικότητα τόσο των νέων όσο και των παλαιών μουσικών μορφών που επεκτείνονταν και εμβαθύνονταν, μία από τις οποίες ήταν τα γερμανικά «lied», τραγούδια για φωνή και πιάνο κατά κανόνα.
Τα lied [λιντ] έχουν τις ρίζες τους στο Μεσαίωνα. Τον 12ο αιώνα, οι λυρικοί ποιητές, γνωστοί ως trouvères και troubadours (τροβαδούροι), ήταν περιζήτητοι στη Γαλλία. Έγραφαν απλή ποίηση, ερωτικά τραγούδια και άλλα τέτοια, τα οποία καταγράφονταν σε χειρόγραφα γνωστά ως «chansonniers» (βιβλία τραγουδιών).
Οι μουσικοί μελοποιούσαν τους στίχους, συνθέτοντας τραγούδια συνήθως μονοφωνικά, δηλαδή χωρίς συνοδεία, τα οποία κυριαρχούσαν στις μεσαιωνικές αυλές και πόλεις. Αυτά σταδιακά επισκιάστηκαν από τα πολυφωνικά, τα οποία έφτασαν στο αποκορύφωμά τους στις αρχές του 16ου αιώνα, έχοντας επηρεάσει αρχικά τα ιταλικά μαδριγάλια και, αργότερα, τα γερμανικά lied. Τα lied ανέκτησαν τη δημοτικότητα και μουσική τους σημασία στις αρχές του 19ου αιώνα, σε μεγάλο βαθμό χάρη στις προσπάθειες του Σούμπερτ.
«Το όνειρο της άνοιξης»
Ο Φραντς Σούμπερτ (1797–1828) ήταν ένας ιδιοφυής συνθέτης και ένθερμος φίλος των lied. Συνέθεσε περισσότερα από 600, ορισμένα από αυτά πραγματικά αριστουργήματα – όπως οι κύκλοι τραγουδιών «Die schöne Müllerin» (D. 795) και «Winterreise» (D. 911).
Στο «Όνειρο της άνοιξης», η γλυκιά και τρυφερή μείζονα της έναρξης διακόπτεται στο 0:33, καθώς χρωματικές και ελάσσονες αρμονίες διακόπτουν το όνειρο. Η μουσική υποστηρίζει τέλεια τους στίχους. Η ακριβής στιγμή κατά την οποία το όνειρο διακόπτεται είναι σαφής:
«Ονειρεύτηκα φωτεινά λουλούδια που ανθίζουν τον Μάιο. Ονειρεύτηκα πράσινα λιβάδια και χαρούμενα κελαηδίσματα πουλιών.
»Και όταν οι πετεινοί λαλήσανε, τα μάτια μου ξυπνήσαν: κι ήτανε κρύα και σκοτεινά, κοράκια απ’ τη σκεπή εκρώζαν.»
Παρατηρήστε πώς το πιάνο πλέκει τις αρμονίες, φωτίζοντας και σκοτεινιάζοντας με αινιγματικό τρόπο. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό της ρομαντικής μουσικής, μια αμφισημία στην αρμονία που έρχεται σε άμεση αντίθεση με τις αρχές της κλασικής εποχής για σαφήνεια και συντομία. Από το 3:05 έως το 3:30 ο Σούμπερτ αποκαλύπτει μια απροσδόκητη μικρή αρμονία στο 3:20, φέρνοντας μια αίσθηση μελαγχολίας στο δεύτερο μισό της φράσης. Ο πρωταγωνιστής, έχοντας ξυπνήσει από το όνειρο, περιμένει με λαχτάρα την άφιξη της άνοιξης.
