Η σκολίωση είναι μια συνηθισμένη πάθηση της σπονδυλικής στήλης, που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο πόνο και μειωμένη καρδιοαναπνευστική λειτουργία. Μπορεί επίσης να πλήξει την αυτοεκτίμηση ενός ατόμου. Σε αυτό το άρθρο, θα εμβαθύνω στις μεθόδους θεραπείας και πρόληψης της σκολίωσης.
Τέσσερεις μέθοδοι θεραπείας για τη σκολίωση
1. Στηρίγματα
Τα στηρίγματα πλάτης συστήνονται για περιόδους κατά τις οποίες η σκολίωση επιδεινώνεται ραγδαία, ιδίως σε παιδιά που παρουσιάζουν ταχεία ανάπτυξη των οστών και σε ενήλικες με αστάθεια και εκφυλισμό της σπονδυλικής στήλης μετά τη μέση ηλικία. Σε αυτές τις περιπτώσεις η σκολίωση μπορεί να επιδεινωθεί γρήγορα και τα στηρίγματα μπορούν να συμβάλλουν στην επιβράδυνση ή ακόμα και την αναχαίτιση της περαιτέρω επιδείνωσης της σπονδυλικής κύρτωσης.
Τα στηρίγματα πλάτης δεν συστήνονται για άτομα των οποίων η σκολίωση είναι σχετικά σταθερή. Ο κύριος λόγος γι’ αυτό είναι ότι είναι περιορισμένης αποτελεσματικότητας και μπορεί ακόμη και να έχουν παρενέργειες.
2. Διαχείριση του πόνου
Ο πόνος είναι πιθανό να εμφανιστεί όταν η σκολίωση προκαλεί στους ιστούς γύρω από τη σπονδυλική στήλη ασύμμετρη πίεση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο έντονος πόνος μπορεί να επιδεινώσει τη σκολίωση και να μειώσει την αποτελεσματικότητα της διόρθωσης της σπονδυλικής στήλης. Σε αυτό το στάδιο, η αντιμετώπιση του πόνου καθίσταται προτεραιότητα. Φυσικά, η χρήση της σωστής μεθόδου για την αντιμετώπιση της πάθησης αποτελεί τη βασική λύση.
3. Χειρουργική επέμβαση
Το ιατρικό κατεστημένο υποστηρίζει ότι τα παιδιά με θωρακική σκολίωση άνω των 45 μοιρών, οσφυϊκή σκολίωση άνω των 40 μοιρών ή ενήλικες με σκολίωση άνω των 50 μοιρών θα πρέπει να υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση σκολίωσης. Ωστόσο, οι διαφορετικές ηλικίες και οι διαφορετικές χειρουργικές προσεγγίσεις συνεπάγονται διαφορετικούς κινδύνους, οπότε είναι απαραίτητο να γίνεται προσεκτική εξέταση.
4. Ασκήσεις
Οι περισσότερες ασκήσεις επικεντρώνονται στην ενίσχυση των σωματικών λειτουργιών και όχι στην επίτευξη δομικών αλλαγών. Για παράδειγμα, στοχεύουν στη βελτίωση της μυϊκής δύναμης, της ευλυγισίας, της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας και της αντοχής. Ενώ αυτές οι ασκήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε δομικές αλλαγές, όπως η μυϊκή ανάπτυξη και η μείωση του λίπους, δεν βελτιώνουν σημαντικά την κακή ευθυγράμμιση του σώματος ή τον βαθμό σκολίωσης. Οι ασκήσεις αυτές περιλαμβάνουν γιόγκα, διατάσεις, Pilates, προπόνηση με βάρη, προπόνηση κορμού, αερόβια άσκηση, κολύμβηση κ.ά.
Τα πιο αποτελεσματικά προγράμματα άσκησης για τη βελτίωση της σκολίωσης περιλαμβάνουν την ενεργή εκπαίδευση του εγκεφάλου για τον έλεγχο των κινήσεων του σώματος. Αυτό απαιτεί ακριβή συντονισμό διαφορετικών περιοχών του σώματος και κινήσεων για τη διόρθωση της κατεύθυνσης απόκλισης της σκολίωσης, τη βελτίωση της στάσης του σώματος και τη διόρθωση του βαθμού κύρτωσης. Αυτά τα προγράμματα, όπως η μέθοδος Schroth από τη Γερμανία και η μέθοδος SEAS από την Ιταλία, απαιτούν την καθοδήγηση ενός επαγγελματία θεραπευτή διόρθωσης της σπονδυλικής στήλης για την αξιολόγηση και τη θεραπεία.
Ακολουθούν τρεις ασκήσεις αυτοδιόρθωσης που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της σκολίωσης. Επικεντρώνονται κυρίως στη διέγερση και χαλάρωση των μυών και των συνδέσμων και στις δύο πλευρές της σπονδυλικής στήλης με ισορροπημένο τρόπο, καθώς και στη χαλάρωση των μετατοπισμένων αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης. Με βάση την κλινική μου παρατήρηση, οι ασκήσεις αυτές είναι αρκετά αποτελεσματικές όσον αφορά τη βελτίωση της σκολίωσης.
Τρεις ασκήσεις αυτοδιόρθωσης για τη σκολίωση
1. Όρθια άσκηση με βεντούζες
Αυτή η άσκηση χρησιμοποιεί τη θεραπεία βεντούζας που αναπτύχθηκε από τον Δρα Σιγιουάν Τζονγκ, έναν Κινέζο ορθοπεδικό εμπειρογνώμονα, και αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τη δομική σκολίωση. Η άσκηση αυτή χαλαρώνει τους τεταμένους μύες και τη μυοφασία και στις δύο πλευρές της σπονδυλικής στήλης, διορθώνοντας τη σκολίωση. Επίσης, ενισχύει τη μυϊκή δύναμη, συμβάλλοντας στη σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης.
Η θεραπεία με βεντούζες χρησιμοποιεί κύπελλα σιλικόνης που κολλούν στο δέρμα και δεν πέφτουν κατά τη διάρκεια της άσκησης. Η χρήση της βεντούζας για την ανύψωση των μυών στην περιοχή θεραπείας ενισχύει την αποτελεσματικότητα αυτής της άσκησης για την υγεία της σπονδυλικής στήλης.
Βήματα:
- Σταθείτε με τα πόδια ανοιχτά στο άνοιγμα των ώμων.
- Σηκώστε και τα δύο χέρια ψηλά, διατηρώντας τους βραχίονες παράλληλους με τους ώμους, και λυγίστε και τους δύο αγκώνες κατά 90 μοίρες.
- Σηκώστε το δεξί χέρι στη δεξιά άνω πλευρά, ενώ γέρνετε τους γοφούς προς τα αριστερά.
- Στη συνέχεια, σηκώστε το αριστερό χέρι στην αριστερή άνω πλευρά, ενώ γέρνετε τους γοφούς προς τα δεξιά, επιστρέφοντας ταυτόχρονα το δεξί χέρι στην αρχική θέση.
- Εναλλάσσετε τις πλευρές, επαναλαμβάνοντας για περίπου 5 λεπτά.
Αυτή η άσκηση μπορεί να γίνει 3 έως 5 φορές την ημέρα. Κατά την εκτέλεσή της, μπορείτε να μετακινείτε τους αγκώνες σας προς τα πάνω και προς τα κάτω για να προσαρμοστείτε στις διαφορετικές θέσεις των θωρακικών σπονδύλων.
Έχω ασθενείς που πάσχουν από σκολίωση εδώ και πολλά χρόνια. Η σκολίωση τους βελτιώθηκε μετά την εφαρμογή αυτής της άσκησης για περισσότερο από ένα μήνα.
2. Άσκηση της κάμπιας
Ξαπλώστε ανάσκελα με τα δύο χέρια υψωμένα δεξιά και αριστερά του κεφαλιού σας, ενώ πιέζετε προς τα κάτω και με τα δύο πόδια.
Βήματα:
- Κινήστε το σώμα σας από τη μία πλευρά στην άλλη σαν κάμπια, μετακινώντας ολόκληρη τη σπονδυλική σας στήλη μπρος-πίσω 10 φορές.
- Λυγίστε και τα δύο πόδια, στρέφοντας τα δάχτυλα των ποδιών προς το σώμα σας.
Εκτελέστε τα βήματα 1 και 2 συνολικά 5 φορές.
Αυτή η άσκηση βοηθά στην αποκατάσταση και τη χαλάρωση των νεύρων και ανακουφίζει την ένταση των μυών, της μυοφασίας και των αρθρώσεων.
3. Άσκηση ταλάντωσης ισχίων
Ξαπλώστε ανάσκελα με τα δύο πόδια ελαφρά υπερυψωμένα, τοποθετήστε τα χέρια σας στη μέση σας και ανασηκώστε τους γοφούς σας από το έδαφος.
Βήματα:
- Τοποθετήστε και τα δύο χέρια στο άνω τμήμα της λεκάνης και χρησιμοποιήστε αυτό το σημείο ως άξονα περιστροφής. Ταλαντώστε τους γοφούς σας από πλευρά σε πλευρά (αποφεύγοντας την κάθετη κίνηση) 10 φορές.
- Μετακινήστε και τα δύο χέρια προς τα πάνω 2 δάκτυλα και, στη συνέχεια, ταλαντώστε τους γοφούς σας από πλευρά σε πλευρά 10 φορές. Επαναλάβετε το βήμα 1.
- Μετακινήστε και τα δύο χέρια προς τα κάτω 2 δάκτυλα και στη συνέχεια ταλαντεύστε τους γοφούς σας από πλευρά σε πλευρά 10 φορές. Επαναλάβετε το βήμα 1.
Αυτό μετράει ως μία επανάληψη. Αφού ολοκληρώσετε τρεις επαναλήψεις, εκτελέστε ξανά το βήμα 1 για να ολοκληρώσετε την άσκηση. Μπορείτε να κάνετε αυτή την άσκηση 2 έως 3 φορές την ημέρα.
Η συγκεκριμένη άσκηση στοχεύει κυρίως στην τοπική οσφυϊκή σκολίωση και ενισχύει τους μύες του κορμού. Βοηθά επίσης στην απελευθέρωση της έντασης των μυών, των αρθρώσεων, των συνδέσμων και της μυοφασίας και στις δύο πλευρές της σπονδυλικής στήλης. Ασθενείς με μακροχρόνια οσφυϊκή σκολίωση έχουν αναφέρει βελτίωση της κατάστασής τους και μείωση της πίεσης στο κάτω μέρος της πλάτης και στα πόδια μετά την εφαρμογή αυτής της άσκησης για πάνω από μία εβδομάδα.
Σημείωση: Τα άτομα που παρουσιάζουν συμπτώματα συμπίεσης νεύρων μπορεί να αισθανθούν ήπιο πόνο όταν αρχίσουν να κάνουν αυτή την άσκηση. Είναι σημαντικό να προχωρήσετε με προσοχή και να προσαρμόσετε την ένταση ανάλογα. Εάν η άσκηση προκαλεί υπερβολικό πόνο, εξετάστε το ενδεχόμενο να μειώσετε τις επαναλήψεις.
Οι τρεις παραπάνω ασκήσεις είναι κατάλληλες και για άτομα χωρίς σκολίωση, καθώς συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας της σπονδυλικής στήλης.
Έξι καλές συνήθειες για την πρόληψη της σκολίωσης
1. Καλή στάση σώματος
Η κακή στάση του σώματος δεν αποτελεί γνωστή αιτία της σκολίωσης, αλλά η αντιμετώπιση ή η πρόληψη της εξέλιξης της σκολίωσης πρέπει να ξεκινά από τη στάση του σώματος. Η εκμάθηση του πώς να κάθεστε, να στέκεστε, να περπατάτε και να κινείτε σωστά το σώμα είναι ζωτικής σημασίας για τους ασθενείς με σκολίωση και συχνά περιλαμβάνει την εκ νέου εκμάθηση βασικών κινήσεων, περίπου όπως ένα μωρό. Οι περισσότερες περιπτώσεις σκολίωσης σε ενήλικες είναι εκφυλιστικές και η διατήρηση της καλής στάσης του σώματος συμβάλλει στη μείωση του στρες της σπονδυλικής στήλης, αποτρέποντας τον σχηματισμό σκολίωσης.
2. Κίνηση
Είναι σημαντικό να μην παραμένετε σε μια στάση για πολύ καιρό, καθώς η σπονδυλική στήλη, ειδικά στα άτομα με σκολίωση, υφίσταται ασύμμετρη πίεση ακόμη και στις βέλτιστες στάσεις. Οι παρατεταμένες περίοδοι γραφής, ανάγνωσης ή χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών οδηγούν συχνά σε κακή στάση του σώματος. Ως εκ τούτου, τα παιδιά πρέπει να μάθουν και να εναλλάσσουν διάφορες στάσεις.
3. Προσοχή στη στάση του ύπνου
Η καλή στάση ύπνου δεν μπορεί να διορθώσει τη σκολίωση, αλλά πρέπει να αποφεύγουμε τις στάσεις ύπνου που θα μπορούσαν να την επιδεινώσουν. Για παράδειγμα, ο ύπνος μπρούμυτα είναι ιδιαίτερα επιβλαβής, καθώς αυξάνει την πίεση στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και μπορεί να προκαλέσει τη χαλάρωση της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης προς τα εμπρός, εντείνοντας την ασύμμετρη πίεση και αυξάνοντας τον κίνδυνο εξέλιξης της σκολίωσης. Όταν κοιμάστε στο πλάι, είναι καλύτερο να λυγίζετε και τα δύο πόδια και να αποφεύγετε να διασταυρώνετε το ένα πόδι πάνω στο άλλο, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κλίση της λεκάνης και οσφυϊκή σκολίωση.
4. Αποφεύγετε να φορτώνετε βαριά αντικείμενα στην πλάτη σας
Η στήριξη του βάρους του σώματος αποτελεί ήδη σημαντική επιβάρυνση για τη σπονδυλική στήλη των ασθενών με σκολίωση. Η μεταφορά βαρέων φορτίων επιταχύνει περαιτέρω την κόπωση των μυών και αυξάνει την ασύμμετρη πίεση στα οστά και τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, επιδεινώνοντας την καμπυλότητα. Δεδομένης της τάσης να γίνονται ολοένα και πιο βαριές οι σχολικές τσάντες για τα παιδιά στις μέρες μας, είναι απαραίτητος ο περιορισμός του βάρους που μεταφέρουν σε ποσοστό όχι μεγαλύτερο από το 10% του σωματικού τους βάρους.
5. Περιορίστε ορισμένα είδη άσκησης
Αποφύγετε το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, το τραμπολίνο, το μπαλέτο και τη ρυθμική γυμναστική, καθώς μπορεί να αυξήσουν την ασύμμετρη πίεση στη σπονδυλική στήλη.
Έχω μία ασθενή που είναι μαθήτρια λυκείου και ασχολείται με τη γυμναστική. Ευτυχώς, είναι εύκαμπτη και προσαρμόζεται γρήγορα. Μετά την εξάσκηση της άσκησης της κάμπια, που περιγράφηκε παραπάνω, η σκολίωση της βελτιώθηκε αμέσως.
Ενώ η κολύμβηση θεωρείται ευεργετική για τη σκολίωση, οι ασθενείς μπορεί ακούσια να ασκούν άνιση δύναμη στις δύο πλευρές του σώματός τους. Ακόμη και στο πρόσθιο, μια συμμετρική τεχνική κολύμβησης, μπορεί να παρουσιαστεί αυτή την άνιση κατανομή δύναμης. Ως εκ τούτου, καλό είναι να αποφεύγεται η αγωνιστική προπόνηση στην κολύμβηση.
6. Διατροφή με επαρκή θρεπτικά συστατικά
Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα ελλιποβαρή άτομα με χαμηλή συστηματική οστική μάζα έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σκολίωση. Η σκολίωση είναι πιο συχνή στα ψηλά, αδύνατα κορίτσια και τα λιποβαρή παιδιά παρουσιάζουν συχνά κακή απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου και δυνητικά χαμηλή οστική μάζα. Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι το 27% έως 38% των κοριτσιών με σκολίωση έχουν συστηματική οστεοπενία (χαμηλή οστική μάζα).
Για να παρακολουθήσετε τα βίντεο των ασκήσεων, πατήστε εδώ.
Του Kuo-Pin Wu
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
