Ο υπουργός Υπερπόντιων Εδαφών της Γαλλίας, Μανουέλ Βαλς, βρίσκεται στη Νέα Καληδονία, επιχειρώντας να διασφαλίσει τη στήριξη μιας πολυκομματικής συμφωνίας που είχε παρουσιαστεί ως ιστορικός οδικός χάρτης για τον τερματισμό δεκαετιών συγκρούσεων.
Η επίσκεψη πραγματοποιείται μετά την κατάρρευση της συμφωνίας, καθώς η κύρια φιλοανεξαρτησιακή συμμαχία απέρριψε το κείμενο, παρά το γεγονός ότι το είχε υπογράψει. Η αποτυχία του εγχειρήματος ενέχει τον κίνδυνο επανάληψης των περσινών ταραχών, οι οποίες στοίχισαν τη ζωή σε 14 ανθρώπους και προκάλεσαν ζημιές άνω των 2 δισ. ευρώ.
Η Συμφωνία του Μπουζιβάλ – μια ευκαιρία να τερματιστεί μια σύγκρουση που ξεκίνησε το 1975, όταν οι ιθαγενείς Κανάκ απαίτησαν για πρώτη φορά την ανεξαρτησία τους, και η οποία συχνά έγινε βίαιη στα πενήντα χρόνια που ακολούθησαν – υπογράφηκε τον Ιούλιο από δεκαννέα αντιπροσώπους, τόσο υπέρ όσο και κατά της ανεξαρτησίας, και προέβλεπε την αναγνώριση ενός «Κράτους της Νέας Καληδονίας» εντός της Γαλλικής Δημοκρατίας, με διπλή υπηκοότητα για τους κατοίκους. Παράλληλα, δεσμευόταν για μεταβίβαση σημαντικών αρμοδιοτήτων στο τοπικό Κογκρέσο και ενίσχυση των εξουσιών των τριών επαρχιών.
Ωστόσο, σχεδόν αμέσως οι αντιπρόσωποι δέχθηκαν απειλές και τέθηκαν υπό αστυνομική προστασία. Το Εθνικό και Σοσιαλιστικό Μέτωπο Απελευθέρωσης των Κανάκ (Front de Libération Nationale Kanak et Socialiste – FLNKS) χαρακτήρισε τη συμφωνία «ταπεινωτική» και αντίθετη προς τους στόχους του κινήματος, τονίζοντας ότι οι εκπρόσωποί του δεν είχαν εντολή να την υπογράψουν.
Κεντρική ένσταση των υποστηρικτών της ανεξαρτησίας αποτελεί η πρόβλεψη για διεύρυνση του εκλογικού σώματος από το 2031, με την παραχώρηση δικαιώματος ψήφου σε κατοίκους που διαμένουν τουλάχιστον δέκα χρόνια στη Νέα Καληδονία. Σύμφωνα με τους επικριτές, το μέτρο θα ενισχύσει τα φιλογαλλικά κόμματα, επαναφέροντας την αιτία που οδήγησε στις ταραχές του 2024.
Το FLNKS δηλώνει πρόθυμο να συνεχίσει τον διάλογο με τη Γαλλία, αλλά εκτός του πλαισίου του Μπουζιβάλ και χωρίς τη συμμετοχή των φιλογαλλικών κομμάτων. Επιμένει επίσης ότι οι διαπραγματεύσεις πρέπει να ολοκληρωθούν πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2027, ώστε να έχει ολοκληρωθεί η μεταβίβαση εξουσιών.
Ο Βαλς, ο οποίος έφτασε στις 20 Αυγούστου για τετραήμερη επίσκεψη, ανακοίνωσε συναντήσεις με ηγεσίες του FLNKS, πολιτικούς εκπροσώπους, προέδρους επαρχιών, δημάρχους και το παραδοσιακό Συμβούλιο Αρχηγών. Υπογράμμισε ότι στόχος του είναι να «εξηγήσει και να πείσει» τους κατοίκους πως η συμφωνία αποτελεί τον ασφαλέστερο δρόμο.
Παρά την αντίθεση του FLNKS, η γαλλική κυβέρνηση συνεχίζει βάσει του χρονοδιαγράμματος. Αναμένεται να συγκροτηθεί επιτροπή σύνταξης νομικών κειμένων, συμπεριλαμβανομένου ενός «θεμελιώδους νόμου» που θα λειτουργεί ως συνταγματικό πλαίσιο της Νέας Καληδονίας. Επίσης, οι επαρχιακές εκλογές, που ήταν προγραμματισμένες για τον Νοέμβριο, αναβλήθηκαν εκ νέου έως τις 28 Ιουνίου 2026, απόφαση που το FLNKS ζητά να ανακληθεί.
Ανάμεσα στις πιέσεις από τη συμμαχία υπέρ της ανεξαρτησίας και την υποστήριξη που διατηρούν οι φιλογαλλικές δυνάμεις στο Μπουζιβάλ, ο Βαλς προσπαθεί να διατηρήσει ζωντανή τη διαδικασία ειρήνευσης. Οι φιλογαλλικές παρατάξεις υποστηρίζουν ότι η συμφωνία είναι ο μόνος δρόμος για πολιτική σταθερότητα, προειδοποιώντας ότι οι απαιτήσεις του FLNKS συνιστούν «εκβιασμό» με κίνδυνο νέας βίας.
Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Βαλς τόνισε ότι δεν επιθυμεί να «επιβάλει» τη συμφωνία, αλλά δεν βλέπει «καμία αξιόπιστη εναλλακτική». Όπως σημείωσε, το Μπουζιβάλ αποτελεί «μια εξαιρετική και ιστορική ευκαιρία», ενώ υπογράμμισε ότι δεν πρόκειται να υποκύψει σε «απειλές βίας ή αποκλεισμούς».
Του Rex Widerstrom
