Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε μια φιλόδοξη πρωτοβουλία για την απεξάρτηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την Κίνα όσον αφορά τα μεταλλεύματα σπάνιων γαιών μέσα σε διάστημα 18 μηνών.
Σε συνέντευξή του στις 2 Νοεμβρίου στην εκπομπή 60 Minutes του CBS, ο Τραμπ τόνισε την κατεπείγουσα φύση του προγράμματος αυτού, το οποίο χαρακτήρισε ως κρίσιμη προτεραιότητα για την εθνική ασφάλεια.
«Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα έχουμε όλα όσα χρειαζόμαστε. Έχουμε θεσπίσει ένα πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης και μέσα σε έναν χρόνο έως ενάμιση θα έχουμε πλήρη αυτάρκεια, ανεξαρτήτως της απειλής που θα αντιμετωπίσουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η ανακοίνωση αυτή ακολουθεί τα πρόσφατα περιοριστικά μέτρα στις εξαγωγές που επέβαλε το Πεκίνο, τα οποία τόσο ο Τραμπ όσο και η κυβέρνησή του θεωρούν στρατηγική απειλή για τις ΗΠΑ.
Η Κίνα ελέγχει σήμερα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής των σπάνιων γαιών αλλά και ακόμη μεγαλύτερο μερίδιο στην επεξεργασία τους. Τα συγκεκριμένα μεταλλεύματα είναι απαραίτητα για τεχνολογίες αιχμής — από τα έξυπνα τηλέφωνα έως τον αμυντικό εξοπλισμό.
Αναφερόμενος σε παλαιότερες κινήσεις της Κίνας, ο Τραμπ υπενθύμισε ότι το Πεκίνο είχε «εργαλειοποιήσει» τις σπάνιες γαίες επιβάλλοντας ελέγχους στις εξαγωγές κατά τη διάρκεια διπλωματικής κρίσης με την Ιαπωνία το 2010.
Πρόσθεσε ότι περίπου μια δεκαετία αργότερα, η Κίνα στόχευσε με ανάλογα μέτρα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, περιορίζοντας την πρόσβαση σε βασικά υλικά όπως ο αντιμόνιο, το γερμάνιο και το βολφράμιο. «Αυτό ήταν πραγματικά μια απειλή κατά του κόσμου. Όλος ο κόσμος έχει συσπειρωθεί, νομίζω κατόπιν δικής μας πρωτοβουλίας», επισήμανε ο Τραμπ.
Ο πρόεδρος εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι οι ΗΠΑ μπορούν να υπερβούν αυτές τις προκλήσεις, προβλέποντας ότι «μέσα σε δύο χρόνια το ζήτημα των σπάνιων γαιών θα σταματήσει να υφίσταται ως πρόβλημα». Παρότι η Κίνα συμφώνησε σε προσωρινή αναστολή των περιορισμών στις εξαγωγές σπάνιων γαιών έπειτα από συνεννόηση με τον Τραμπ και τον Σι Τζινπίνγκ, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να εργάζονται εντατικά για τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του, ο Τραμπ απέδωσε εν μέρει το έδαφος για αυτή τη στροφή στις δασμολογικές πολιτικές που ακολούθησε η κυβέρνησή του. «Οι δασμοί μάς προσφέρουν εθνική ασφάλεια και τεράστιο πλούτο. Όταν μας έκοψαν τις σπάνιες γαίες — σε εμάς και στον υπόλοιπο κόσμο — επέβαλα αμέσως δασμό 100% πάνω από το ήδη υπάρχον επίπεδο. Και αμέσως τότε κάθισαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», τόνισε.
Σε ξεχωριστή του εμφάνιση στην εκπομπή State of the Union του CNN, ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπεζάντ εξέφρασε τη στήριξή του στη δέσμευση του Τραμπ για ανεξαρτησία των ΗΠΑ από τις σπάνιες γαίες.
Υπογράμμισε πως η απειλή από τους κινεζικούς ελέγχους έχει επιφέρει ταχεία κινητοποίηση των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους. «Σχεδιάζουν αυτό το πλάνο εδώ και 25, 30 χρόνια. Οι ΗΠΑ είχαν μείνει αδρανείς. Τώρα, όμως, αυτή η κυβέρνηση θα κινηθεί με ταχύτητα αστραπής τα επόμενα ένα με δύο χρόνια», δήλωσε ο Μπεζάντ.
Σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, η Κίνα ελέγχει περίπου το 70% της παγκόσμιας εξόρυξης σπάνιων γαιών και το 90% των δυνατοτήτων διαχωρισμού και επεξεργασίας. Ο Μπεζάντ τόνισε τη σημασία συντονισμένης απάντησης από τις συμμαχικές χώρες: «Έχουμε συσπειρώσει τους συμμάχους, και έτσι όλες οι δυτικές δημοκρατίες, οι ασιατικές δημοκρατίες και η Ινδία θα συμμετάσχουν σε αυτή την κοινή προσπάθεια δημιουργίας δικών μας αλυσίδων εφοδιασμού. Δεν επιδιώκουμε αποσύνδεση από την Κίνα, αλλά πρέπει να μειώσουμε τον κίνδυνο. Έχουν αποδειχθεί σε πολλές περιπτώσεις αναξιόπιστος εταίρος».
Για την ενίσχυση της αμερικανικής επάρκειας στα κρίσιμα αυτά υλικά, η κυβέρνηση Τραμπ προχωρά ταχύτερα στη διαδικασία αδειοδότησης νέων μεταλλευτικών έργων και χρηματοδοτεί μονάδες επεξεργασίας, ενώ καλεί τους συμμάχους να συντονίσουν τις επενδύσεις ώστε να μειωθεί η παγκόσμια εξάρτηση από την Κίνα.
Ο Μπεζάντ κατέληξε λέγοντας πως οι επιταχυνόμενες πρωτοβουλίες αυτές θα μπορούσαν να περιορίσουν την ισχύ του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας μέσω των σπάνιων γαιών εντός ενός έως δύο ετών.
