Παγιδευμένος στη σύγκρουση με την Ουκρανία, στην οποία δεν βλέπει μια άμεση έκβαση, ο Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκει στην αναμέτρηση μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ έναν απροσδόκητο, αν και επικίνδυνο, μοχλό για να κινήσει τα γεωπολιτικά νήματα της περιοχής.
Μια επισκόπηση των πέντε μεγάλων θεμάτων που διακυβεύονται για τον αρχηγό του ρωσικού κράτους, εκ των οποίων ορισμένα εξετάστηκαν χωρίς αμφιβολία στις συνομιλίες του την Τετάρτη με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, στο περιθώριο του συνεδρίου των νέων Δρόμων του Μεταξιού στο Πεκίνο.
Να ξεχαστεί η Ουκρανία
Έπειτα από 600 ημέρες πολέμου στην Ουκρανία ο οποίος ενδέχεται να διαρκέσει πολύ περισσότερο, η κρίση στη Μέση Ανατολή τραβά αλλού τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας.
«Η έφοδος της Χαμάς και οι συνέπειές της συμβάλλουν ουσιαστικά στη μείωση του γενικού ενδιαφέροντος των Δυτικών για την Ουκρανία», σημειώνει ο Ιγκόρ Ντελανοέ, υποδιευθυντής του Γαλλορωσικού Παρατηρητηρίου.
«Η σύγκρουση αυτή είναι ένα μάννα εξ ουρανού για τη Ρωσία, γιατί αποσπά σημαντικά την προσοχή των ΗΠΑ και της Δύσης», δηλώνει ο Αλεξάντρ Γκαμπούεφ, του κέντρου Carnegie, υπογραμμίζοντας ότι η αμερικανική κυβέρνηση υπόσχεται να αφιερώσει πολύ χρόνο σε αυτή, τουλάχιστον έως τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2024.
Η προοπτική αυτή περιπλέκει το παιχνίδι του Βλαντίμιρ Πούτιν: μια νίκη των Ρεπουμπλικάνων θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντά του, καθώς ένα μέρος αυτών διαφωνεί με τη συνέχιση παροχής βοήθειας στο Κίεβο. Και ο ισραηλινός φάκελος είναι εξαιρετικά ευαίσθητος στους κόλπους της αμερικανικής δεξιάς.
Η αποτροπή του χάους
Η Μέση Ανατολή είναι μια περιοχή τέτοιας σημασίας για τη Ρωσία, σε βαθμό που ορισμένες φωνές από τη Δύση υποψιάζονται ότι το Κρεμλίνο έπαιξε ρόλο στην επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου.
Κανένα χειροπιαστό στοιχείο δεν επιβεβαιώνει αυτή την υπόθεση. «Δεν είδα καμιά απόδειξη μιας άμεσης ρωσικής υποστήριξης στη Χαμάς στην επίθεση αυτή – σχεδιασμός, όπλα, εκτέλεση. Και ας είμαστε σαφείς: η ρωσική βοήθεια δεν ήταν υποχρεωτική», δηλώνει η Χάνα Νότε, αναλύτρια στο CSIS, ομάδα προβληματισμού της Ουάσιγκτον.
Η Τατιάνα Στανόβαγια, ιδρύτρια της ειδικευμένης ιστοσελίδας RPolitik, θεωρεί από την πλευρά της ότι μια «σοβαρή κλιμάκωση, που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε μια εν δυνάμει ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ, θα μπορούσε να υπονομεύσει τη μακροχρόνια ρωσική παρουσία στη Μέση Ανατολή και την τρέχουσα εκστρατεία της στη Συρία».
Οι ρωσικές στρατιωτικές βάσεις στη Συρία επιτρέπουν την «προβολή της επιρροής της Μόσχας στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή», υπογραμμίζει.
Η προσοχή για το Ιράν
Η προσέγγιση Τεχεράνης και Μόσχας έγινε ένα από τα κλειδιά της ρωσικής διπλωματίας, κυρίως με τη μαζική χρήση ιρανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην Ουκρανία. Η Ισλαμική Δημοκρατία είναι ένας αναμφισβήτητος υποστηρικτής της Χαμάς, όπως και της Χεζμπολάχ.
Και εδώ, το σχοινί είναι λεπτό για τη Μόσχα.
«Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει συσφίξει τους στρατιωτικούς δεσμούς με το Ιράν. Αξιωματούχοι της Χαμάς μετέβησαν στη Μόσχα τουλάχιστον τρεις φορές από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία», υπογραμμίζει ο Νάιτζελ Γκουλντ-Ντέιβις, του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS).
«Το θέμα ήταν πάντα μέχρι πού μπορούσε να προχωρήσει αυτή η συνεργασία χωρίς να ωθήσει (το Ισραήλ) να επανεξετάσει τις σχέσεις του με τη Μόσχα”, δήλωσε. «Η Μόσχα πρέπει επίσης να φοβάται ότι σοβαρά αντίποινα εναντίον του Ιράν μπορούν να αποδυναμώσουν έναν από τους λίγους στενούς συμμάχους της.»
Η προσοχή για το Ισραήλ
Η Μόσχα πρέπει παράλληλα να φροντίζει για την προστασία του Ισραήλ, ειδικά όταν οι προσωπικές σχέσεις είναι καλές μεταξύ του Βλαντίμιρ Πούτιν και του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η ισραηλινή στρατιωτική βιομηχανία δεν έχει παραδώσει κανένα όπλο στις δυνάμεις του Κιέβου.
«Το Κρεμλίνο έχει καταφέρει έως σήμερα να κρατήσει (το Ισραήλ) εκτός του πολέμου στην Ουκρανία και θα ήθελε η δυτική αυτή χώρα να μην γίνει [ούτε στο μέλλον] ένας επιπλέον υποστηρικτής της Ουκρανίας», δήλωσε ο Ντιμίτρι Μίνιτς, του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (IFRI).
Ωστόσο, ο Ρώσος πρόεδρος απέφυγε να χαρακτηρίσει «τρομοκρατικές» τις επιθέσεις της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, όπως έκαναν οι χώρες της Δύσης.
Μια στάση «ενδεικτική της αλλαγής των πολιτικών της προτεραιοτήτων» και του γεγονότος ότι απευθύνεται σήμερα στη φιλοπαλαιστινιακή κοινή γνώμη στη Μέση Ανατολή και στο νότιο ημισφαίριο, υπογραμμίζει η Χάνα Νότε, του CSIS.
Η αποδυνάμωση της Δύσης
Ο θεμελιώδης στόχος της ρωσικής διπλωματίας είναι να αποδυναμώσει τη δυτική παγκόσμια τάξη, σχέδιο που συμμερίζονται οι σύμμαχοι της στην Κίνα, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα συγκεκριμένα.
Ο επικεφαλής του Κρεμλίνου κατηγόρησε επίσης ευθέως την Ουάσιγκτον για την κρίση στη Μέση Ανατολή.
Από την άποψη αυτή, η κατάσταση στην περιοχή «συμβάλλει στη διάδοση του αντιδυτικού λόγου, αποδίδοντας στη Δύση την παγκόσμια αστάθεια και την επανέναρξη ιστορικών αντιπαραθέσεων», εκτιμά η Τατιάνα Στανόβαγια.
«Τα ισραηλινά αντίποινα στη Γάζα χαρακτηρίζονται από έναν κατακλυσμό πυρών και δεν θα παραλείψουν να τονίσουν αυτό που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως δύο μέτρα και δύο σταθμά στην αντίδραση των Δυτικών απέναντι στη χρήση της βίας», σημειώνει ο Ιγκόρ Ντελανοέ.
«Αυτό που ενώνει ένα μέρος των χωρών του νότου και τη Ρωσία δεν είναι τόσο ότι συμμερίζονται θετικές αξίες αλλά η μνησικακία, ακόμη και το μίσος και πολύ συχνά μια παράλογη αντίληψη για τη Δύση», αναλύει ο Ντμίτρι Μίνιτς του IFRI.
