Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, υπέβαλε σήμερα νομοσχέδιο στη ρωσική Δούμα με στόχο την απόσυρση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας, όπως μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, επικαλούμενο τη βάση δεδομένων του κοινοβουλίου.
Η συγκεκριμένη σύμβαση, που τέθηκε σε ισχύ το 1989 υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης, προβλέπει τη σύσταση της Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT), η οποία πραγματοποιεί επισκέψεις σε κράτη-μέλη με στόχο την επιτήρηση των συνθηκών κράτησης και την αποτροπή των βασανιστηρίων.
Η Ρωσία είχε ενταχθεί στη Σύμβαση το 1998, στο πλαίσιο της συμμετοχής της στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Ωστόσο, μετά την αποβολή της από τον οργανισμό τον Μάρτιο του 2022, ως συνέπεια της εισβολής στην Ουκρανία, οι δεσμεύσεις της Μόσχας απέναντι σε ευρωπαϊκούς θεσμούς σταδιακά αίρονται.
Ήδη η χώρα έχει αποχωρήσει από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), ενώ έχει ακυρώσει τη συμμετοχή της σε πλήθος συμβάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το σημερινό βήμα εντάσσεται σε αυτή τη γενικότερη στρατηγική αποδέσμευσης από τις υποχρεώσεις που απορρέουν από διεθνείς συνθήκες προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η αποχώρηση από τη Σύμβαση για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων σημαίνει ότι η Ρωσία δεν θα υπόκειται πλέον σε ανεξάρτητο έλεγχο από την Επιτροπή CPT, ούτε θα δεσμεύεται από τις εκθέσεις και συστάσεις της. Αυτό προκαλεί ανησυχίες σε διεθνείς οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς η χώρα έχει κατηγορηθεί επανειλημμένα για παραβιάσεις, ιδιαίτερα σε φυλακές, κέντρα κράτησης και στις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχό της στην Ουκρανία.
Ενδεικτική είναι και η πρόσφατη υπόθεση της 47χρονης Μινένκοβα Ναταλίας, η οποία καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης επειδή ασκεί το Φάλουν Γκονγκ, μια παραδοσιακή πνευματική άσκηση που διώκεται βάναυσα στην Κίνα από τον Ιούλιο του 1999. Η σύλληψή της τον Μάιο του 2024 έλαβε χώρα δύο εβδομάδες πριν από μια συνάντηση μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Κινέζου επικεφαλής Σι Τζινπίνγκ, γεγονός που προκαλεί ανησυχία σε παρατηρητές ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την «ανατριχιαστική συμμαχία» μεταξύ Ρωσίας και Κίνας ακόμη και σε θέματα θρησκευτικής ελευθερίας.
Η κίνηση του Κρεμλίνου ενισχύει την εικόνα περαιτέρω απομόνωσης της Ρωσίας από την ευρωπαϊκή νομική τάξη και αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και από οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
