Στα βήματα της Τζέιν Όστεν

Της Wibke Carter

Μετάφραση: Αλία Ζάε

ΓΟΥΪΝΤΣΕΣΤΕΡ, Αγγλία – Όταν η Τζέιν Όστεν [Jane Austen] τάφηκε στον καθεδρικό ναό του Γουίντσεστερ το 1817 στο Χάμσαϊρ της Αγγλίας, στην επιγραφή στην ταφόπλακά της αναφέρονταν μόνο οι αρετές και η στωικότητά της, και καθόλου η ιδιότητά της ως συγγραφέας που έχει δει τα βιβλία της να εκδίδονται.

Ήταν ο ανιψιός της, Τζέιμς Έντουαρντ Όστεν-Λι [James Edward Austen-Leigh], αυτός που έγραψε την πρώτη βιογραφία της, από τα κέρδη της οποίας πλήρωσε για την μπρούντζινη πλάκα που υπάρχει δίπλα στον τάφο της. Η επιγραφή ξεκινά ως εξής: «Η Τζέιν Όστεν, γνωστή σε πολλούς από τα γραπτά της…».

Μια από τις πιο πολυδιαβασμένες συγγραφείς της Αγγλίας, η Όστεν πέρασε λίγο μόνο χρόνο στο Γουίντσεστερ. Το 1816, είχε αρχίσει να νιώθει όλο και χειρότερα. Ωστόσο, συνέχισε το γράψιμο και ξεκίνησε το τελευταίο της, ατελείωτο έργο, το «Σάντιτον» [Sanditon], στις αρχές του 1817. Η κατάστασή της χειροτέρεψε και τον Μάιο η αδερφή της Κασσάνδρα την πήγε στο Γουίντσεστερ για να λάβει ιατρική φροντίδα στο νεοϊδρυθέν νοσοκομείο. Οι δυο αδερφές νοίκιασαν κατάλυμα στην οδό Κόλετζ 8, όπου η Όστεν πέθανε στα 41 της χρόνια, πιθανότατα εξαιτίας της νόσου του Άντισον ή κάποιου είδους λεμφώματος, το πρωί της 8ης Ιουλίου.

«Ήταν ένας από τους τελευταίους ανθρώπους που θάφτηκαν στον καθεδρικό», είπε η ξεναγός της πόλης Πολίν Σάιρ [Pauline Shire]. «Πιθανόν επειδή και ο πατέρας και ο αδελφός της ήταν κληρικοί και η φίλη της κυρία Χίθκοουτ γνώριζε τον πρύτανη του καθεδρικού του Γουίντσεστερ και είπε καλά λόγια γι’ αυτήν.»

Στη σεμνή κηδεία της Όστεν παρευρέθηκαν μόνο τέσσερα άτομα. Το σώμα της τοποθετήθηκε στο βορινό κλίτος του ναού.

Γεννημένη στις 16 Δεκεμβρίου 1775 στο Στίβεντον, η διάσημη συγγραφέας άφησε το σημάδι της επίσης στο Μπαθ και στο Σαουθάμπτον. Αλλά ήταν στο μικρό χωριό του Τσόουτον [Chawton], περίπου 27 χλμ. από το Γουίντσεστερ, όπου έζησε τα τελευταία οκτώ χρόνια της ζωής της, και όπου άνθισε η μεγαλοφυία της. Το σεμνό σπίτι στο οποίο έμενε με τη μητέρα της, την αδελφή της Κασσάνδρα και τη φίλη Μάρθα Λόιντ είναι τώρα το Σπίτι-Μουσείο της Τζέιν Όστεν [Jane Austen’s House Museum]. Εκεί υπάρχουν θησαυροί όπως το μικρό τραπέζι από καρυδιά πάνω στο οποίο η συγγραφέας έγραφε περισσότερο, η βιβλιοθήκη του Αιδεσιμότατου Όστεν και το δαχτυλίδι της με τυρκουάζ πέτρα.

Το σπίτι όπου διέμεναν δωρεάν οι τέσσερεις γυναίκες ανήκε στον αδελφό της Τζέιν, Έντουαρντ, που είχε υιοθετηθεί από την πλούσια οικογένεια των Νάιτ [Knight] και είχε κληρονομήσει το Κτήμα Τσόουτον. Το ελισαβετιανό αρχοντικό όπου αυτός κατοικούσε απείχε μόλις λίγα λεπτά με τα πόδια και ήταν ανοικτό στο κοινό. Τόσο η μητέρα της όσο και η αδελφή της έχουν ταφεί στο κοιμητήριο της γειτονικής εκκλησίας του Αγ. Νικολάου. Πιστεύεται ότι πολλές από τις εμπνεύσεις της Όστεν προέρχονται από τις κοινωνικές συνεστιάσεις και εκδηλώσεις που παρατηρούσε στην Oικία Τσόουτον.

Οι φόροι κληρονομιάς και το υψηλό κόστος συντήρησης ανάγκασαν τον τωρινό ιδιοκτήτη Ρίτσαρντ Νάιτ, απόγονο των Νάιτ, να πουλήσει το σπίτι με 125ετή μίσθωση το 1987. Το σπίτι αγοράστηκε, ανακαινίστηκε και παραχωρήθηκε σε ένα ίδρυμα από την Αμερικανίδα επιχειρηματία και φιλάνθρωπο Σάντι Λέρνερ [Sandy Lerner], που το μετέτρεψε σε ένα διεθνώς αναγνωρισμένο ερευνητικό κέντρο για τη πρώιμη γυναικεία συγγραφική δραστηριότητα από το 1600 έως το 1830. Η βιβλιοθήκη στην Οικία Τσόουτον περιέχει περισσότερα από 10.000 έργα, συμπεριλαμβανομένων σπάνιων πρώτων εκδόσεων και πρωτότυπων χειρογράφων.

Φιλοξενεί επίσης τη συλλογή της οικογένειας Νάιτ [Knight Family Collection], η οποία διασπάστηκε εξαιτίας οικονομικών πιέσεων στις αρχές του 20ου αιώνα. Παραμένει όμως ένας σημαντικός πυρήνας, που περιλαμβάνει τα βιβλία που διάβαζε η ίδια η Τζέιν Όστεν.

«Συνεργαστήκαμε στενά με την Κοινότητα των Χαμένων Αμνών Γκόντμερσαμ [Godmersham Lost Sheep Society]», είπε ο γενικός διευθυντής Άντονι Χιουζ-Όνσλοου. «Και θα θέλαμε να επικοινωνήσει μαζί μας οποιοσδήποτε έχει στην κατοχή του βιβλία που περιέχουν το βιβλιόσημο της οικογένειας Νάιτ, ώστε να μπορέσουν να επιστραφούν στη συλλογή».

Τζον Κιτς

Δεν άφησε μόνο η Τζέιν Όστεν ένα λογοτεχνικό ίχνος στο Γουίντσεστερ. Ο Άγγλος Ρομαντικός ποιητής Τζον Κιτς [John Keats] έμεινε επίσης εδώ στα τέλη του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου του 1819. Έγραψε σε ένα γράμμα «Από τότε που βρέθηκα στο Γουίντσεστερ, η υγεία μου πηγαίνει καλύτερα – δεν είναι τόσο κλειστά εδώ – και υπάρχει σε μια μεριά της πόλης ένα στεγνό, λευκό λιβάδι όπου ο αέρας αξίζει να τον πιείς στο ποτήρι».

Η επίσκεψή του, που στόχευε να καταπραΰνει τον βασανισμένο του έρωτα για την Φάνι Μπράουν [Fanny Brawne] και να βελτιώσει την κακή του υγεία, φαίνεται πως ήταν ειρηνική και ευχάριστη.

Ο Κιτς απολάμβανε τους καθημερινούς περιπάτους μέσα από το αδιέξοδο του καθεδρικού και τα υγρά λιβάδια μέχρι το νοσοκομείο του Αγίου Σταυρού [Hospital of St. Cross], του αρχαιότερου φιλανθρωπικού ιδρύματος της χώρας. Λειτουργεί ακόμα ως φτωχοκομείο.

Το περιβάλλον ενέπνευσε τόσο τον νέο άντρα, που συνέθεσε την ωδή «Στο φθινόπωρο» – η οποία θεωρείται από τους κριτικούς ένα από τα τελειότερα σύντομα ποιήματα στην αγγλική γλώσσα – πριν από 200 χρόνια, στις 19 Σεπτεμβρίου 1819. Δεν έχουν αλλάξει πολλά από τότε που περιδιάβαινε ο Κιτς μέσα στο Γουίντσεστερ, και ένας περίπατος πάνω στα βήματά του είναι μια γαλήνια εμπειρία.

Είναι γνωστό ότι περπατούσε πάνω και κάτω στους διαδρόμους του καθεδρικού του Γουίντσεστερ διαβάζοντας τα γράμματα της Φάνι Μπράουν. Έξω, περνούσε κάτω από τις πέτρινες αψίδες του κτιρίου και περπατούσε μέσα από το εσωτερικό αδιέξοδο, που τα περιγράφει ως «δυο πλατείες σαν κολλέγια που μοιάζουν να χτίστηκαν ως τόποι κατοικίας Πρυτάνεων και ιερέων – στολισμένες με γρασίδι και σκιασμένες από δέντρα».

Τότε όπως και τώρα, η Μεγάλη Αίθουσα, το τελευταίο εναπομείναν μέρος του Κάστρου του Γουίντσεστερ, είναι ένα μέρος όπου η ιστορία και ο θρύλος συναντιούνται. Ο Κιτς θα είχε δει τα ερείπια του κάστρου, που είχε ιδρυθεί το 1067 από τον Γουλιέλμο τον Κατακτητή και ήταν για περισσότερο από 100 χρόνια η έδρα της κυβέρνησης των Νορμανδών βασιλιάδων. Το 1222, ο Ερρίκος Γ΄, που λάτρευε την αρχιτεκτονική, ξεκίνησε την κατασκευή της γοτθικού ρυθμού μεσαιωνικής αίθουσας.

Το κύριο έκθεμα του κατά τα άλλα σχεδόν άδειου δωματίου πιστεύεται ότι είναι αντίγραφο της Στρογγυλής Τραπέζης του Βασιλιά Αρθούρου, και κρέμεται στον τοίχο. Η πρώτη αναφορά στο τραπέζι του μυθικού ηγεμόνα εμφανίζεται στο έργο του ποιητή Γουέις [Wace] «Roman de Brut», το 1155. Το «Στρογγυλό Τραπέζι του Γουίντσεστερ», με τα ονόματα διαφόρων ιπποτών της αυλής του Αρθούρου, είναι πιθανόν να κατασκευάστηκε για ένα τουρνουά κατά τη βασιλεία του Εδουάρδου Α΄. Η τρέχουσα ζωγραφική έγινε με διαταγή του Ερρίκου Θ΄ για την επίσημη κρατική επίσκεψη του Ιερού Ρωμαίου Αυτοκράτορα Καρόλου Ε΄ το 1522 και απεικονίζει τον ίδιο τον Άγγλο βασιλιά να κάθεται στη θέση του Αρθούρου πάνω από το τριαντάφυλλο των Τυδώρ. Ωστόσο, το ίδιο το τραπέζι είναι σημαντικά παλιότερο, με δαχτυλίδια κορμού που τοποθετούν την ηλικία του γύρω στο 1290.

Downton Abbey

Κατά πολύ νεότερες από τον μύθο του Βασιλιά Αρθούρου είναι οι δυσκολίες και οι δοκιμασίες στο «Downton Abbey» («Ντάουντον Άμπι»). Σύντομα θα ανέβει στη μεγάλη οθόνη η ιστορία της οικογένειας Κρόλεϊ και των υπηρετών τους στη μεγαλοπρεπή εξοχική έπαυλη και μια επίσκεψη στο Κάστρο Χάικλιρ, περίπου 37 χλμ. βόρεια του Γουίντσεστερ, μας προσφέρει την ευκαιρία να δούμε από κοντά όχι μόνο ένα από τα πιο εξαιρετικά Βικτοριανά αρχοντικά στην Αγγλία, αλλά και τους χώρους όπου γυρίστηκε η ταινία.

Το ακίνητο, σχεδιασμένο από τον Σερ Τσαρλς Μπάρι, αρχιτέκτονα του Κοινοβουλίου, είναι το σπίτι της οικογένειας Κάρναρβον [Carnarvon] για περισσότερα από 300 χρόνια. «Ο [σεναριογράφος] Τζούλιαν Φέλοους είναι φίλος της κόμισσας. Γνώριζε το κάστρο πριν από την κινηματογράφηση, κι έτσι έγινε το Χάικλιρ Ντάουντον Άμπι», εξήγησε η υπεύθυνη για την προώθηση της ταινίας Χάνα Γκάτεριτζ.

Για περίπου 60 ημέρες τον χρόνο, ανάμεσα στον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο, το κάστρο και οι κήποι του είναι ανοικτοί στο κοινό. Φέτος, θα παρουσιαστεί μια αιγυπτιακή έκθεση για τον εορτασμό των επιτευγμάτων του πέμπτου Κόμη του Κάρναρβον, ο οποίος, μαζί με τον Χάουαρντ Κάρτερ, ανακάλυψε τον τάφο του Τουταγχαμών. Όσοι ενδιαφέρονται για τις νέες περιπέτειες της οικογένειας Κρόλεϊ, μπορούν να αγοράσουν εισιτήριο για την πρεμιέρα του «Downton Abbey», που θα γίνει στις 13 Σεπτεμβρίου στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις 20 Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ.

Η Βίμπκε Κάρτερ είναι συγγραφέας-ταξιδιώτης που κατάγεται από τη Γερμανία. Έχει ζήσει στη Νέα Ζηλανδία και τη Νέα Υόρκη, ενώ επί του παρόντος απολαμβάνει τη ζωή του Λονδίνου. Ο ιστότοπός της είναι WibkeCarter.com

Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece