Οι ομάδες αίματος δεν καθορίζουν μόνο για την επιτυχία των μεταγγίσεων αίματος, αλλά και την ευαλωτότητά μας απέναντι σε διάφορους κινδύνους για την υγεία. Πολλές μελέτες υποδηλώνουν ότι οι γενετικά καθορισμένοι τύποι αίματος ενδεχομένως να αυξάνουν την ευαισθησία σε λοιμώξεις και ασθένειες, όπως ο COVID-19, η καρδιακή νόσος και οι αλλεργίες.
Το αίμα κατηγοριοποιείται σε τέσσερεις κύριες ομάδες – Α, Β, ΑΒ και Ο – βάσει των αντιγόνων που υπάρχουν στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα αντιγόνα είναι πρωτεΐνες που βρίσκονται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και οι οποίες προκαλούν μια ανοσολογική απόκριση όταν συναντούν άγνωστες ουσίες, όπως συγκεκριμένα βακτήρια, εξήγησε σε άρθρο του 2022 στο περιοδικό Penn Medicine ο Δρ Ντάγκλας Έρικ Γκούγγενχαϊμ, γιατρός στο Καρκινικό Κέντρο Άμπραμσον στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια.
Covid-19
Μελέτη του 2023 της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Blood, βρήκε ότι ο ιός SARS-CoV-2, ο οποίος προκαλεί τον COVID-19, στοχεύει κατά προτίμηση αιμοσφαίρια της ομάδας αίματος Α.
«Δείχνουμε ότι το τμήμα της πρωτεΐνης-ακίδας του SARS-CoV-2, το οποίο είναι το κομμάτι που καθιστά περισσότερο ικανό τον ιό να εισβάλει στα κύτταρα, δείχνει να έλκεται από τα αιμοσφαίρια της ομάδας αίματος Α. Επίσης, και ο ιός δείχνει να ‘προτιμά’ να μολύνει κύτταρα της ομάδας αίματος Α», είπε σε δήλωση Τύπου ο Δρ Σων Ρ. Στόουελ της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ και του Νοσοκομείου Brigham and Women.
Τα κύτταρα του αίματος της ομάδας Α είναι πιο ευάλωτα στον SARS-CoV-2 από τα κύταρα της ομάδας Ο, επεσήμανε ο Στόουελ: «Σε μια ομάδα αρκετών χιλιάδων ανθρώπων, μελέτες υποδηλώνουν ότι αυτοί με ομάδα αίματος Α μπορεί να είναι έως και 20% πιο πιθανό να μολυνθούν ύστερα από έκθεση στον SARS-CoV-2 σε σχέση με αυτούς που έχουν ομάδα αίματος Ο». Επακόλουθα πειράματα έδειξαν ότι η παραλλαγή Όμικρον παρουσίασε ακόμη ισχυρότερη προτίμηση στα κύτταρα του αίματος της ομάδας Α από τον αρχικό ιό.
Άλλες πρόσφατες μελέτες έχουν ερευνήσει τους μηχανισμούς που συνδέουν τον τύπο του αίματος με την ευαισθησία στον ιό SARS-CoV-2. Μια μελέτη έδειξε ότι τα επίπεδα της πρωτεΐνης ACE2, που είναι ο υποδοχέας με τον οποίο δεσμεύεται ο ιός για να εισέλθει στο κύτταρο, ήταν σημαντικά υψηλότερα στα άτομα με ομάδα αίματος Α συγκριτικά με άλλες ομάδες αίματος. Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ότι ο ρυθμός δέσμευσης της πρωτεΐνης ακίδας στα ερυθρά αιμοσφαίρια ήταν ο υψηλότερος σε άτομα με ομάδα αίματος Α και ο χαμηλότερος σε άτομα με ομάδα Ο.
Παρά τους συσχετισμούς, όταν αξιολογείται ο βαθμός ευαλωτότητας ενός ατόμου για σοβαρή λοίμωξη από SARS-CoV-2, παράγοντες όπως η ηλικία και προϋπάρχουσες χρόνιες καταστάσεις, όπως καρδιακή νόσος, έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από την ομάδα αίματος.
Καρκίνος
Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι ένα από τα πιο θανατηφόρα είδη καρκίνου, επειδή έχει την τάση να εξελίσσεται γρήγορα, να εισβάλλει ραγδαία στα γύρω όργανα και επειδή είναι πολύ δύσκολη η πρώιμη ανίχνευση του. Μελέτη βρήκε έναν στατιστικά σημαντικό συσχετισμό μεταξύ της ομάδας αίματος και του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του παγκρέατος. Συγκεκριμένα, φάνηκε ότι τα άτομα με ομάδα Α, ΑΒ και Β είχαν 32%, 51% και 72% αντίστοιχα υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παγκρέατος, σε σχέση με τα άτομα με ομάδα αίματος Ο.
Επιπλέον, μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση βρήκε ότι τα άτομα με ομάδα αίματος Α ήταν πιο ευάλωτα στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, έναν γνωστό παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του στομάχου, που αυξάνει τις πιθανότητες για ανάπτυξη της νόσου. Αντιθέτως, η ομάδα αίματος Ο συνδέεται με μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης αρκετών τύπων καρκίνου, περιλαμβανομένων αυτών του παχέος εντέρου, του στομάχου και του μαστού.
Άλλες παθήσεις
Η ομάδα αίματος φαίνεται να συνδέεται και με άλλες αρκετά σοβαρές καταστάσεις υγείας.
Καρδιακή νόσος
Μετα-ανάλυση της Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ, αναλύοντας υγειονομικά δεδομένα από σχεδόν 90.000 άτομα σε χρονική περίοδο πάνω από 20 χρόνια, διαπίστωσε ότι τα άτομα με ομάδα αίματος Ο είχαν τον μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου. Αφού έλαβαν υπ’ όψιν τους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, οι συμμετέχοντες με ομάδα αίματος Α, Β και ΑΒ έδειξαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου κατά 6%, 15% και 23%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τα άτομα της ομάδας αίματος Ο.
Αλλεργικές ασθένειες
Υπάρχει, επίσης, ξεκάθαρη σχέση μεταξύ της ομάδας αίματος και των αλλεργικών ασθενειών. Αναθεώρηση ανακάλυψε ότι τα άτομα με ομάδα αίματος Ο ήταν πιο επιρρεπή στην αλλεργική ρινίτιδα και το άσθμα σε σχέση με αυτούς με διαφορετική ομάδα αίματος. Αντιθέτως, άτομα με διαφορετική ομάδα αίματος είχαν περισσότερες πιθανότητες ανάπτυξης ατοπικής δερματίτιδας, με την ομάδα Β να βρίσκεται στην κορυφή, ακολουθούμενη από την ομάδα Α.
Γνωστική εξασθένηση
Γενετικοί παράγοντες που συνδέονται με την ομάδα αίματος μπορεί επίσης να επηρεάζουν την εγκεφαλική λειτουργία και την ελάττωση της μνήμης. Μελέτη σειράς του 2014 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Neurology βρήκε ότι άτομα με ομάδα αίματος ΑΒ είχαν 82% υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης γνωστικής εξασθένησης σε σχέση με άτομα άλλων ομάδων αίματος.
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα παράγοντα VIII (μια πρωτεΐνη πήξης του αίματος) είχαν 24% περισσότερες πιθανότητες γνωστικής εξασθένησης. Άτομα με ομάδα αίματος ΑΒ τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα παράγοντα VIII από τις άλλες ομάδες αίματος.
Ελονοσία
Το Plasmodium falciparum, το παράσιτο που ευθύνεται για την ελονοσία, συνδέεται με την ανθρώπινη ομάδα αίματος. Μελέτη του 2015 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Medicine βρήκε ότι μια πρωτεΐνη που εκφράζεται από τα ερυθρά αιμοσφαίρια που έχουν μολυνθεί από το P. falciparum δεσμεύεται κατά προτίμηση στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων της ομάδας αίματος Α, υποδηλώνοντας αυξημένο κίνδυνο για τα άτομα με αυτή την ομάδα αίματος.
Ωστόσο, μελέτη του 2018 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports, η οποία εξέτασε το αίμα 40 υγιών δοτών έδειξε ότι τα παράσιτα του P. falciparum εισέβαλλαν κατά προτίμηση στα ερυθρά αιμοσφαίρια της ομάδας Ο και όχι σε αυτά της ομάδας Α. Αυτό το εύρημα έρχεται σε αντίθεση με τη γνωστή προστατευτική επίδραση της ομάδας αίματος Ο ενάντια στην ελονοσία, τονίζοντας την πολυπλοκότητα της αλληλεπίδρασης ξενιστή–παθογόνου.
Συσχετισμοί μεταξύ ομάδας αίματος και 49 ασθενειών
Μελέτη μεγάλης κλίμακας του Ινστιτούτου Καρολίνσκα (Karolinska Institutet), ένα ιατρικό πανεπιστήμιο στη Σουηδία με κύριο σκοπό την έρευνα, ανέλυσε δεδομένα από 5,1 εκατομμύρια ανθρώπους χρησιμοποιώντας προγνωστικά μοντέλα για να αξιολογήσει την έκβαση σε 1.217 κατηγορίες ασθενειών. Τα ευρήματα αποκάλυψαν συσχετισμούς μεταξύ των ομάδων αίματος και 49 διαφορετικών ασθενειών.
Παραδείγματος χάριν, άτομα με ομάδα αίματος Α ήταν πιο επιρρεπή στις θρομβώσεις, ενώ τα άτομα με ομάδα Ο διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο αιμορραγικών διαταραχών. Επιπροσθέτως, άτομα με ομάδα Α ή ΑΒ είχαν χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης υπέρτασης λόγω εγκυμοσύνης, και άτομα με ομάδα Β είχαν μειωμένο κίνδυνο νεφρόλιθων.
Της Ellen Wan
