Σε επαγρύπνηση για πρωτοφανή σοκ καλεί τις τράπεζες της ευρωζώνης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), επισημαίνοντας ότι το παγκόσμιο περιβάλλον αβεβαιότητας έχει εκτιναχθεί σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα.
Ανακοινώνοντας τις εποπτικές της προτεραιότητες για τα επόμενα τρία χρόνια στις 18 Νοεμβρίου, η ΕΚΤ προειδοποίησε πως το τρέχον κλίμα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές αναταράξεις με εκτεταμένες συνέπειες για τα χρηματοπιστωτικά συστήματα της Ευρώπης.
Η ΕΚΤ, που χαράσσει τη νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καθορίζει τα βασικά επιτόκια της ευρωζώνης, ανέφερε ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι μετατοπιζόμενες εμπορικές πολιτικές, οι οικολογικές και κλιματικές κρίσεις, οι δημογραφικές μεταβολές και οι τεχνολογικές ανατροπές επιτείνουν τις διαρθρωτικές ευπάθειες, αυξάνοντας περισσότερο από ποτέ την επιτόκια πιθανότητα ακραίων απρόβλεπτων γεγονότων.
Όπως υπογράμμισε η Τράπεζα, «η αβεβαιότητα βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, και αυτό το μίγμα παραγόντων αυξάνει τον κίνδυνο αιφνίδιων και σοβαρών διαταράξεων με σημαντικές επιπτώσεις στις οικονομίες, στις χρηματαγορές, αλλά και στις ίδιες τις τράπεζες».
Η ΕΚΤ έχει στο παρελθόν εκφράσει ανησυχία για τη συχνότερη εμφάνιση σοκ, όπως οι δασμοί και οι κυβερνοεπιθέσεις, που απαιτούν από τις τράπεζες να διαθέτουν στρατηγικές αντιμετώπισης μιας ευρείας γκάμας ενδεχομένων, χωρίς να είναι σαφές ποια μορφή θα λάβει η επόμενη κρίση.
Για τον σκοπό αυτό, η ΕΚΤ καλεί τις τράπεζες να διατηρούν επαρκή κεφαλαιοποίηση, να ασκούν συνετή διαχείριση κινδύνων που αφορούν το περιβάλλον και τη φύση, να ενισχύουν τις τεχνολογικές τους υποδομές, καθώς και να θεραπεύσουν τυχόν αδυναμίες στους μηχανισμούς αναφοράς κινδύνων.
Παράλληλα, η ΕΚΤ ανακοίνωσε σχέδιο διεξαγωγής stress test το 2026, το οποίο θα αξιολογεί σενάρια γεωπολιτικού κινδύνου ανά τράπεζα και τον ενδεχόμενο αντίκτυπό τους στη φερεγγυότητα των ιδρυμάτων. Όπως σημειώνεται, το stress test θα βοηθήσει ακόμη να διαπιστωθούν οι συνέπειες τέτοιων σεναρίων στη χρηματοδότηση και τη ρευστότητα των τραπεζών.
Επιπλέον, η ΕΚΤ συνέστησε στις τράπεζες να παρακολουθούν στενά την έκθεσή τους σε άλλες χώρες, τόσο στις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό, στη χορήγηση πιστώσεων σε εξαγωγείς, όσο και στις συναλλαγές σε ξένα νομίσματα.
Μετά τη δημοσιοποίηση των εποπτικών προτεραιοτήτων, η επικεφαλής του Εποπτικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, Κλαούντια Μπακ, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου: «Ο τραπεζικός τομέας της ευρωζώνης παραμένει καλά κεφαλαιοποιημένος και διαθέτει ρευστότητα, ωστόσο εξακολουθεί να δραστηριοποιείται σε ένα περιβάλλον έντονων γεωπολιτικών κινδύνων».
Η κ. Μπακ τόνισε πως «οι αντιδράσεις των αγορών στην ανακοίνωση νέων δασμών τον Απρίλιο του 2025 καταδεικνύουν πόσο γρήγορα οι γεωπολιτικές εντάσεις μπορούν να μετατραπούν σε απτούς χρηματοοικονομικούς κινδύνους».
Μέχρι στιγμής, ο τραπεζικός τομέας της ευρωζώνης έχει επιδείξει ανθεκτικότητα, όμως οι πλήρεις επιπτώσεις των αυξημένων δασμών στον επιχειρηματικό τομέα και στους ισολογισμούς των τραπεζών θα διαφανούν σταδιακά. Αν και η ΕΚΤ εκτιμά ότι ο τομέας βρίσκεται προς το παρόν σε ισχυρή θέση, προειδοποίησε πως αυτή η κατάσταση μπορεί να αλλάξει.
Το οικονομικό περιβάλλον στην ευρωζώνη παραμένει εν γένει ευνοϊκό, καθώς σύμφωνα με την Τράπεζα, τα χαμηλότερα επιτόκια, τα υγιέστερα επίπεδα χρέους και η ανθεκτική αγορά κατοικίας αποτελούν παράγοντες αισιοδοξίας. Ωστόσο, επίμονοι καθοδικοί κίνδυνοι παραμένουν, κυρίως λόγω των εμπορικών τριβών ΗΠΑ–ΕΕ και των γενικότερων γεωπολιτικών απειλών.
Η ΕΚΤ εξήγησε ότι οι παράγοντες αυτοί ενδέχεται να πλήξουν τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η χημική βιομηχανία και ο φαρμακευτικός κλάδος, που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, προειδοποιώντας ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιδείνωση της ποιότητας των τραπεζικών στοιχείων ενεργητικού.
