Δεκέμβριος 2025 — H Γαλλία βιώνει μία από τις πιο έντονες και εκτεταμένες αγροτικές κινητοποιήσεις των τελευταίων ετών. Χιλιάδες αγρότες κατέβηκαν στους δρόμους μεγάλων πόλεων, απέκλεισαν οδικούς άξονες με τρακτέρ, πέταξαν κοπριά έξω από κυβερνητικά κτίρια και προκάλεσαν σοβαρές διαταράξεις στην κυκλοφορία. Η έκρηξη αυτή της αγροτικής οργής δεν ήταν περιστασιακή· αποτέλεσε την κορύφωση μιας συσσωρευμένης δυσαρέσκειας που τροφοδοτήθηκε από την υποχρεωτική σφαγή ζώων λόγω της οζώδους δερματίτιδας, τις ανησυχίες για το προσχέδιο της συμφωνίας Mercosur και τη γενικότερη κρίση βιωσιμότητας του αγροτικού τομέα. Η αντίδραση των Γάλλων αγροτών εξελίχθηκε σε σημείο αναφοράς σε μια Ευρώπη που, κατά την άποψη των παραγωγών, απομακρύνεται από τις ανάγκες και τα δικαιώματα του πρωτογενούς τομέα.
Η άμεση αφορμή των κινητοποιήσεων ήταν η διαχείριση της οζώδους δερματίτιδας, μιας ιογενούς ασθένειας των βοοειδών που, παρότι αβλαβής για τον άνθρωπο, προκαλεί σοβαρές βλάβες στα ζώα και απειλεί την κτηνοτροφική παραγωγή. Η γαλλική κυβέρνηση, ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές υγειονομικές κατευθύνσεις, επέλεξε την υποχρεωτική σφαγή ολόκληρου του κοπαδιού όταν εντοπίζεται ένα και μόνο κρούσμα. Η προσέγγιση αυτή θεωρήθηκε η πλέον αποτελεσματική για τον περιορισμό της νόσου, όμως προκάλεσε έντονες αντιδράσεις μεταξύ των κτηνοτρόφων που έβλεπαν ολόκληρες εκμεταλλεύσεις να εξαφανίζονται μέσα σε λίγες ώρες.
Στις 11 Δεκεμβρίου, οι αρχές προχώρησαν στη θανάτωση πάνω από 200 βοοειδών σε αγρόκτημα στο Αριέζ, κοντά στα ισπανικά σύνορα. Οι κτηνοτρόφοι προσπάθησαν να εμποδίσουν την πρόσβαση των κτηνιατρικών συνεργείων, κατασκευάζοντας οδοφράγματα με τρακτέρ και χώματα, ενώ η αστυνομία επενέβη με δακρυγόνα για να διαλύσει το πλήθος. Στις συγκρούσεις που ακολούθησαν σημειώθηκαν συλλήψεις, αλλά η σφαγή ολοκληρώθηκε. Το περιστατικό αυτό δεν ήταν μεμονωμένο: παρόμοιες εντάσεις καταγράφηκαν σε πολλές ακόμη περιοχές της Γαλλίας, δημιουργώντας ένα διάχυτο κλίμα ηθικής κρίσης και συναισθηματικής φόρτισης μέσα στην αγροτική κοινότητα.
Η οργή των αγροτών εκφράστηκε με τρόπο έντονο και συμβολικό. Στην πόλη Αγκέν, περίπου 60 τρακτέρ εμφανίστηκαν στο κέντρο τη νύχτα της 11ης προς τη 12η Δεκεμβρίου, με τους αγρότες να αδειάζουν υγρά λύματα και κοπριά έξω από δημόσια κτίρια, καταγγέλλοντας ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τις ανησυχίες τους με αδιαφορία. Αντίστοιχες κινητοποιήσεις σημειώθηκαν στον αυτοκινητόδρομο A64 και σε πολλούς ακόμη οδικούς άξονες της νοτιοδυτικής Γαλλίας, με τους αγρότες να δηλώνουν ότι θα διατηρήσουν τα μπλόκα για όλο το σαββατοκύριακο, προειδοποιώντας για περαιτέρω κλιμάκωση.
Ωστόσο, η κρίση δεν περιορίζεται στην υγειονομική διαχείριση της οζώδους δερματίτιδας. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρίσκεται και η προτεινόμενη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Mercosur, που περιλαμβάνει τις χώρες της Λατινικής Αμερικής Αργεντινή, Βραζιλία, Ουρουγουάη και Παραγουάη. Οι Γάλλοι αγρότες θεωρούν ότι η συμφωνία αυτή θα ανοίξει την ευρωπαϊκή αγορά σε προϊόντα με πολύ χαμηλότερα υγειονομικά και περιβαλλοντικά πρότυπα, διαμορφώνοντας έναν εξαιρετικά άνισο ανταγωνισμό. Προϊόντα όπως κρέας, ζάχαρη, ρύζι, μέλι και σόγια, που παράγονται σε αυτά τα κράτη, συχνά συνοδεύονται από πρακτικές — όπως η χρήση φυτοφαρμάκων και αντιβιοτικών που απαγορεύονται στην ΕΕ — οι οποίες μειώνουν το κόστος παραγωγής αλλά δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες για τη δίκαιη μεταχείριση των Ευρωπαίων παραγωγών.
Οι διαμαρτυρίες πήραν ιδιαίτερα συμβολικό χαρακτήρα στις 26 Σεπτεμβρίου 2025, όταν περίπου 100 αγρότες από το Ιλ-ντε-Φρανς και τις γύρω περιοχές έφτασαν με 20 τρακτέρ μπροστά στο Παλάτι των Βερσαλλιών. Με γαλλικές σημαίες και πανό που έγραφαν «Η αγροτική εξέγερση ξαναρχίζει στα Βερσαλλίες», οι διαδηλωτές παρέπεμψαν ευθέως στα γεγονότα του 1789, συνδέοντας τη σημερινή τους αντίσταση με μια ιστορική στιγμή διεκδίκησης δικαιοσύνης και ισότητας.
Σε πάνω από 65 νομούς της Γαλλίας ακολούθησαν αντίστοιχες κινητοποιήσεις, με καταλήψεις, αποκλεισμούς και μαζικές συγκεντρώσεις. Παρά τις πιέσεις, η κυβέρνηση επέμεινε στη στάση της. Η υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης τόνισε ότι η υποχρεωτική θανάτωση των κοπαδιών είναι η μόνη αποτελεσματική μέθοδος, προειδοποιώντας ότι χωρίς δραστικά μέτρα η ΕΕ θα μπορούσε να θέσει τη Γαλλία σε καραντίνα, στερώντας τη δυνατότητα εξαγωγών. Υπογράμμισε μάλιστα ότι ακόμη και με την κατάσταση «υπό έλεγχο», η Γαλλία δεν μπορεί να εξάγει ούτε ένα τυρί από νωπό γάλα σε Καναδά και Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ εκτίμησε ότι αν η νόσος επεκταθεί θα μπορούσαν να χαθούν έως και 1,5 εκατομμύριο βοοειδή.
Τα αγροτικά συνδικάτα απορρίπτουν κατηγορηματικά αυτή τη θέση, χαρακτηρίζοντας τη στρατηγική της κυβέρνησης «πιο τρομακτική από την ίδια την ασθένεια». Η Confédération Paysanne και άλλες οργανώσεις ζητούν στοχευμένη θανάτωση μόνο των μολυσμένων ζώων και παράλληλο μαζικό εμβολιασμό, πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί επιτυχώς σε άλλες χώρες.
Η κρίση του 2025 δεν εμφανίστηκε από το μηδέν. Ήδη από το 2023 και το 2024, οι Γάλλοι αγρότες διαμαρτύρονταν για την αύξηση του κόστους παραγωγής, τη δυσανάλογη γραφειοκρατία, τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις που θεωρούνται υπερβολικά φορτωμένες, και τον αθέμιτο ανταγωνισμό από εισαγόμενα προϊόντα. Το νέο κύμα κινητοποιήσεων αντικατοπτρίζει όλα αυτά τα ζητήματα, μαζί με την άμεση απειλή της οζώδους δερματίτιδας και το επερχόμενο εμπόδιο της Mercosur.
Οι ανησυχίες των αγροτών επιβεβαιώνονται και από έρευνες. Σύμφωνα με μελέτη του Cevipof και του Agro Toulouse το διάστημα Απριλίου–Ιουνίου 2025, σχεδόν 80% των Γάλλων αγροτών θεωρούν ότι η συμφωνία Mercosur αποτελεί άμεση απειλή για τη γαλλική γεωργία. Ο πρόεδρος της Fédération Nationale des Syndicats d’Exploitants Agricoles (FNSEA), Αρνώ Ρουσσώ [Arnaud Rousseau], έχει δηλώσει ότι «το αγροτικό κίνημα δεν θα σταματήσει» και ότι εάν η κυβέρνηση δεν λάβει ουσιαστικά μέτρα, η Γαλλία θα δει ακόμη πιο έντονες κινητοποιήσεις.
Οι διαμαρτυρίες του φετινού Δεκεμβρίου είναι αποτέλεσμα πολλαπλών πιέσεων που ασκούνται επί χρόνια στους παραγωγούς. Η υποχρεωτική σφαγή λόγω της οζώδους δερματίτιδας λειτούργησε ως καταλύτης, αλλά η οργή έχει βαθύτερα αίτια: το αυξανόμενο κόστος, η αίσθηση εγκατάλειψης από το κράτος, τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες που θεωρούνται απειλητικές, τη δυσκολία επιβίωσης σε ένα διαρκώς απαιτητικότερο σύστημα παραγωγής. Το γαλλικό αγροτικό κίνημα δείχνει αποφασισμένο να συνεχίσει· οι επόμενοι μήνες αναμένεται να καθορίσουν εάν η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε ουσιαστικές αλλαγές ή αν οι εντάσεις θα ενταθούν ακόμη περισσότερο.
