Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 13 Νοεμβρίου στήριξαν έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αντιμετώπιση των περιστατικών διακρατικής καταστολής εντός των συνόρων της.
Η έκθεση, την οποία υποστήριξαν 512 ευρωβουλευτές και καταψήφισαν 76, δεν είναι δεσμευτική, αλλά στοχεύει να ασκήσει πίεση στο εκτελεστικό όργανο της ΕΕ και στα κράτη-μέλη, ώστε να αντιμετωπίσουν αυταρχικά καθεστώτα που επιχειρούν να επεκτείνουν τον πολιτικό έλεγχό τους και εκτός των συνόρων τους.
Στην έκθεση αναφέρεται ότι «η κρατικά υποστηριζόμενη διασυνοριακή καταστολή λαμβάνει ολοένα και πιο ύπουλες μορφές», που περιλαμβάνουν σωματική βλάβη, παρακολούθηση, νομική πίεση, συκοφαντική δυσφήμηση, απαγωγές, εξαναγκαστικό επαναπατρισμό, απειλές κατά συγγενών, ακόμη και εξωδικαστικές εκτελέσεις.
Έχει διαπιστωθεί ότι αυταρχικά καθεστώτα εκμεταλλεύονται προξενικές υπηρεσίες και το σύστημα των κόκκινων ειδοποιήσεων της Interpol για να ασκούν πίεση στους στόχους τους.
Στον ψηφιακό τομέα, σύμφωνα με την έκθεση, καθεστώτα και οι εντολοδόχοι τους καταφεύγουν ολοένα και περισσότερο σε τεχνολογίες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη, σε λογισμικά κατασκοπείας, σε κυβερνοεισβολές και στην κακόβουλη δημοσιοποίηση προσωπικών στοιχείων, για να εντοπίζουν και να παρακολουθούν τα θύματά τους.
Μεταξύ των θυμάτων συγκαταλέγονται δημοσιογράφοι, δικηγόροι, αλλά και μέλη κοινοτήτων της διασποράς που φέρνουν στο φως παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Γαλλίδα ευρωβουλευτής Κλοέ Ριντέλ [Chloé Ridel], η οποία συνέταξε την έκθεση, ανέφερε σε δήλωσή της ότι έχει φτάσει η στιγμή να σταματήσει αυτό το φαινόμενο και υπογράμμισε ότι η Ευρώπη πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί ασφαλές καταφύγιο για όσους αγωνίζονται για την ελευθερία και τη δημοκρατία.
Είναι η πρώτη φορά που το Κοινοβούλιο υιοθετεί λεπτομερή ορισμό της διακρατικής καταστολής, ανοίγοντας τον δρόμο για περαιτέρω δράσεις για την προστασία των κατοίκων από αυταρχικά καθεστώτα.
Περίπου το 80% των γνωστών περιστατικών διασυνοριακών παραβιάσεων την τελευταία δεκαετία διαπράχθηκαν από μόλις δέκα καθεστώτα, σύμφωνα με την απόφαση, η οποία επικαλείται μελέτη της Freedom House, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης με έδρα την Ουάσιγκτον. Ως χείριστος δράστης αναφέρεται το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (ΚΚΚ), ακολουθούμενο από τις κυβερνήσεις της Τουρκίας, του Τατζικιστάν και της Ρωσίας.
Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν μια συστηματική στρατηγική αντιμετώπισης της διακρατικής καταστολής σε επίπεδο ΕΕ, όπως το να εισαχθούν ρήτρες υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε συμφωνίες με μη κράτη-μέλη.
Οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν τις ψηφιακές μορφές διακρατικής καταστολής, διασφαλίζοντας ότι ο ιδιωτικός τομέας — ειδικά οι εταιρείες τεχνολογίας — θα λογοδοτεί αν υποστηρίζει τέτοιες παραβιάσεις. Πίεσαν επίσης για έκδοση εκθέσεων διαφάνειας και για τη δημιουργία «αποτελεσματικών μηχανισμών αναφοράς», προσβάσιμων σε προμάχους ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλα ευάλωτα άτομα.
Σύμφωνα με τη Ριντέλ, μια ακόμη βασική πρόταση είναι η εφαρμογή αυστηρού εποπτικού πλαισίου στην ενιαία αγορά, με στόχο την απαγόρευση της εξαγωγής λογισμικού κατασκοπείας σε χώρες με ιστορικό διακρατικής καταστολής ή παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η ίδια σημείωσε σε συνέντευξη Τύπου, στις 12 Νοεμβρίου, πριν από την Ολομέλεια, ότι πρέπει να καταστεί σαφές στις ευρωπαϊκές εταιρείες πως, εάν παράγουν τέτοιο λογισμικό, δεν μπορούν να το εξάγουν ή να το πωλούν σε όσους επιδιώκουν να βλάψουν την Ευρώπη, προσθέτοντας ότι πρόκειται για ζήτημα ευρωπαϊκής κυριαρχίας.
Η έκθεση υποστηρίζει επίσης τη δημιουργία μηχανισμών καταγραφής και αναφοράς, προκειμένου να βελτιωθεί η τεκμηρίωση περιστατικών διασυνοριακής καταστολής στα κράτη-μέλη, διευκολύνοντας έτσι γρήγορες αντιδράσεις και έρευνες. Σύμφωνα με την έκθεση, αυτές οι βάσεις δεδομένων πρέπει να είναι διαθέσιμες σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, ώστε να καταγράφονται ορθά οι συνεισφορές τους.
Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν ακόμη από την ΕΕ να φροντίσει να λογοδοτήσουν τα καθεστώτα και τα άτομα που ευθύνονται για διακρατική καταστολή, μέσω στοχευμένων κυρώσεων.
Η υιοθέτηση της έκθεσης ήρθε σε μια περίοδο αυξανόμενων ανησυχιών για τις κατασταλτικές τακτικές αυταρχικών καθεστώτων εναντίον αντιφρονούντων που ζουν στην Ευρώπη, και ιδιαίτερα από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας.
Η Freedom House χαρακτήρισε την κατασταλτική εκστρατεία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας στο εξωτερικό ως την πιο εξελιγμένη και ολοκληρωμένη παγκοσμίως. Σειρά εκθέσεων που δημοσίευσε τον Απρίλιο το Διεθνές Κονσόρτιουμ Ερευνητικών Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists – ICIJ) αποκάλυψε ότι οι στόχοι του κόμματος εκτείνονται σε κράτη-μέλη της ΕΕ, από την Ιρλανδία έως τη Γαλλία και τη Σερβία, ωστόσο η ευρωπαϊκή αντίδραση παραμένει «αναποτελεσματική και χωρίς συντονισμό».
Η Γερμανίδα ευρωβουλευτής Χάννα Νόυμαν (Hannah Neumann) δήλωσε στο ICIJ ότι η ΕΕ πρέπει να θέσει σαφείς «κόκκινες γραμμές», συνοδευόμενες από ποινικές έρευνες, κυρώσεις και διπλωματικές συνέπειες, για να καταστήσει σαφές ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν είναι διαπραγματεύσιμα.
Μελέτη του Ιουνίου, που ανατέθηκε από την Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διακρατική καταστολή «επηρεάζει αρνητικά κάθε επίπεδο της κοινωνίας, από τα ατομικά δικαιώματα έως την εθνική ασφάλεια και τους δημοκρατικούς θεσμούς».
Της Dorothy Li
