Η ρωσική Δούμα ενέκρινε στις 20 Νοεμβρίου ψήφισμα με το οποίο καλεί σε λήψη μέτρων κατά του Βελγίου, της Euroclear και μη φιλικών επενδυτών, σε περίπτωση που η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίσει να χρησιμοποιήσει τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση δανείου προς την Ουκρανία.
Η Euroclear, ο χρηματοοικονομικός οργανισμός που εδρεύει στο Βέλγιο, διαχειρίζεται το μεγαλύτερο μέρος των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων εντός Ε.Ε.
Το κάτω σώμα του ρωσικού κοινοβουλίου υποστήριξε πως η σχετική πρόταση της Ε.Ε. παραβιάζει το ίδιο το ευρωπαϊκό δίκαιο, επικαλούμενο το εξής: «Το Άρθρο 17 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγορεύει την αφαίρεση περιουσίας χωρίς δίκαιη αποζημίωση».
Η Δούμα ισχυρίστηκε πως, εφόσον η Ε.Ε. δεν προβλέπει αποζημίωση για όσους χάσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία, η πρόθεση συνιστά ουσιαστικά παράνομη δήμευση, που αν υλοποιηθεί μπορεί να θεωρηθεί ευθέως κλοπή.
Στο ψήφισμα υπογραμμίζεται: «Κάθε επίθεση στα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία πρέπει να απαντηθεί με τα ενδεδειγμένα νομικά μέτρα, αρχικά με αξιώσεις αποζημίωσης και αίτημα δέσμευσης των αντίστοιχων περιουσιακών στοιχείων, ως μέτρο ασφαλείας, έναντι της Euroclear και του Βελγίου, όπου τηρούνται τα περισσότερα από τα παρανόμως παγωμένα κρατικά κεφάλαια, σε κάθε δικαιοδοσία». Επιπλέον, σημειώνεται πως «περιουσιακά στοιχεία μη κατοίκων προερχόμενων από μη φιλικά κράτη μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν ως πηγή αποζημίωσης».
Το ψήφισμα υπερψηφίστηκε ομόφωνα, κλιμακώνοντας τις ανησυχίες που είχε διατυπώσει από τον προηγούμενο μήνα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Αλεξέι Μοϊσέγεφ. Ο ίδιος είχε δηλώσει: «Δεν προβαίνουμε ακόμη σε καμία κατάσχεση. Οι Ευρωπαίοι δεν έχουν κάνει επισήμως λόγο για κατάσχεση, οπότε δεν θα προχωρήσουμε κι εμείς εκ προοιμίου. Αν προχωρήσουν εκείνοι, τότε θα το εξετάσουμε».
Περίπου 250 δισ. δολάρια ρωσικών περιουσιακών στοιχείων έχουν παγώσει στην Ε.Ε. από τότε που οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους απαγόρευσαν συναλλαγές με την Κεντρική Τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας, ως απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Στους κόλπους της Ε.Ε. γίνονται διαβουλεύσεις για το πώς θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν αυτά τα παγωμένα κεφάλαια προς ενίσχυση της ουκρανικής άμυνας και ανοικοδόμησης, χωρίς άμεση κατάσχεσή τους – κάτι που αντιμετωπίζει νομικές προκλήσεις.
Αν και αρκετά κράτη μέλη της Ε.Ε. στηρίζουν την πρόταση, υπάρχουν ενστάσεις από χώρες όπως το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο και η Ουγγαρία, αλλά και από οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Τον περασμένο μήνα, ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ εξέφρασε την αντίθεσή του στη χορήγηση δανείου, μέχρις ότου εξασφαλίσει τρεις εγγυήσεις από την Ε.Ε.: «πλήρη αμοιβαιότητα στον επιμερισμό του κινδύνου, διαβεβαίωση πως σε περίπτωση που χρειαστεί να εξοφληθεί το ποσό θα συμβάλουν όλα τα κράτη μέλη και ότι όλες οι χώρες όπου έχουν δεσμευτεί ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα ενεργήσουν από κοινού».
Μέχρι σήμερα, η Ε.Ε. αξιοποιεί μόνο τους τόκους που αποφέρουν τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς πρότεινε η Ε.Ε. να χορηγήσει στην Ουκρανία άτοκο δάνειο σχεδόν 140 δισ. ευρώ, το οποίο θα αρχίσει να αποπληρώνεται μόνο αφότου η Ρωσία αποζημιώσει την Ουκρανία για τις πολεμικές καταστροφές.
Υπογράμμισε: «Έως τότε, τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν παγωμένα, όπως έχει αποφασίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», σημειώνοντας ότι η βοήθεια απαιτεί αρχικά εθνικές δημοσιονομικές εγγυήσεις, με πανευρωπαϊκή κάλυψη μέχρι το 2028.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, διευκρίνισε στη συνέχεια πως το δάνειο θα εκταμιευθεί τμηματικά και με όρους, ανάμεσά τους και η διάθεση μέρους του ποσού για τη χρηματοδότηση της αμυντικής βιομηχανίας της Ε.Ε.
Όπως αναφέρεται, ως αντίποινα για τη δέσμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, η Μόσχα έχει προβεί από την έναρξη του πολέμου στην κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων αξίας περίπου 50 δισ. δολαρίων, μεταξύ αυτών και εταιρειών δυτικών συμφερόντων που αποχωρούν από τη Ρωσία.
